HYRJE | HISTORI | LETĖRSI | FOTOGRAFI | LAJME | INFO | RRETH NESH |     FJALA e LIRĖ


Kontakto: [ ] ose [ Kontakti ]

 
  [ Prapa ]


Historia e shkurtėr e Ismet Berishės gjatė viteve 1943-1956

-- nga Tomė Mrijaj & Klajd Kapinova

Kopertina e librit Lidhja e Prizrenit 1962-2002 Ngjarjet historike zhvillohen me shpejtėsi. Do tė vijė viti 1943, kur Italia fashiste, pas shumė dėshtimeve nė luftime dhe nga lėvizjes ēlirimtare tė popujve tė Evropės (dhe nė vendet ku kishte shkelur ēizmja e zezė), do tė fitojnė pavarėsinė e shumėpritur. Italia do tė gjendet mė sė fundi para kapitullimit dhe dėshtim tė plotė, duke kthyer e turpėruar nė strofkullėn e vet. Babai i Ismetit, Ukė Sadiku pėrsėri u emėrua nė vendlindje si n/prefekt nė Rahovec. Dihet, se nė Rahovec dhe rrethinat e saj kishte shumė sllavė tė stabilizuar mbas ardhjes sė Aleksandrit II. Ky i fundit, gjithnjė i merrte tokat e shqiptarėve dhe ua jepte serbėve e malazezėve si shpėrblim. Gjatė vitit 1942-1944, administrata nė Kosovė ishte e gjitha nė duart e shqiptarėve, e favorizuar kjo nga forcat italo-gjermane askohe. U hap menjėherė kufiri shqiptaro-shqiptarė dhe mund tė thuhet, se pas Shpallje sė Pavarėsisė sė Shqipėrisė (28 nėntor 1912), kjo ėshtė e vetmja periudhė qė shqiptarėt kanė qenė tė bashkuar si komb gjeografikisht e politikisht. Shqiptarėt mė nė fund tashmė ishin bėrė zot tė vetvetės dhe nuk ishin serbėt ata qė drejtonin mė nė Kosovė dhe se Kosova ndjehej e bashkuar me trungun amė Shqipėrinė. Shpesh pėr kėtė periudhė nga sllavokomunistėt dhe historiografia e saj ėshtė keqpėrfolur dhe keqshkruar mbi kėtė periudhė tė rėndėsishme nė historinė e popullit tonė.
Kėshtu serbėt e Karadakut ishin shumė tė gėzuar pėr kėtė veprim tė padrejtė, ku pronat e shqiptarėve pa mėshirė u jepeshin kolonėve serbė. Dhe pėr tė pėrballur kėtė padrejtėsi duhet tė ishte njė njeri, qė tė kishte kurajon civile pėr tė mbrojtur liritė dhe tė drejta e shqiptarve, pronat dhe ēdo pasuri tjetėr tė trashėguar brez pas brezi nga tė parėt e tyre. I shqetėsuar shumė pėr kėtė gjendje tė rėndė tė krijuar nė kėtė krahinė, Ukė Sadiku tregoi edhe njė herė se ėshtė njė bir i denjė i popullit tė vet, duke i mbrojtur tė drejtat e tij me tė gjithė mėnyrat. Ai nuk tėrhiqet para asnjė vėshtirėsie apo provokacioni qė vinte nga pala sllave dhe me stoicizėm mundi tė pėrballojė ēdo pėrpjekje diskriminuese antishqiptare qė bėnin serbėt dhe malazėzėt e ardhur nė kėtė zonė tipike shqiptare.
Familja e Ukė Sadikut, nėna e babai i Ismetit tė vogėl, nė kėtė zonė me tradita shqiptare, filloi njė jetė tė re nė qytetin e njohur tė Rahovecit. Ismeti para se tė shkonte nė shkollė nė Prizren, kishte filluar mėsimet nė Rahovec, duke qendruar tek miku i shtėpisė sė tij Zek Musa. Edhe aty donin ta kapnin, por pėr fat tė mirė atė e shpėtuan dy mėsues tė shkollės, tė cilėt ishin Nebil Dina dhe Stathi Kostani. Ata tė tre ishin fshehur nė vreshtat qė ishin afėr shkollės. Dhe kėshtu lajmėruan tė atin e Ismetit, dhe nė kėtė mėnyrė deshtoi plani i italianėve pėr tė marrė peng fėmijėne e patriotit Ukė Sadiku.
Familja e Ukė Sadikut kishte njė gjendje ekonomike tė mirė. Fėmijėt me kėto kushte tė krijuar nga prindėrit e tyre, filluan qė tė marrin dije dhe u regjistruan nė shkollė pėr tė mėsuar gjuhėn shqipe, shkrim e kėndim. Ismeti ishte pėrjashtuar qysh nė kohėn e italianėve qė tė vijonte shkollėn, ndonėse dėshira e tij pėr tė marrė dije bashkėkohore, pėr tė zgjeruar kulturėn ishte shumė e madhe. Ai gjithnjė shqetėsohej, pse nuk shkonte nė shkollė kur bashkėmoshatarėt e tij gjithnjė ndjeknin mėsimet rregullisht. Ismeti kishte qenė nė klasėn e tretė fillore, kur ishte detyruar me forcė nga italianėt qė tė braktiste shkollėn. Ai pėrherė qante, pse nuk gjendej nė njė bankė me moshatarėt e tij qė e donin dhe e respektonin, mbasi vetė Ismeti i vogėl ishte shumė i dashur dhe bujar me tė gjithė fėmijėt e shkollės dhe tė lagjes ku banonte. Italianėt e pėrndiqnin vazhdimisht kėtė familje patriotike.
Ata kishin marrė vesht se (familja e Ukė Sadikut qė ishte e denuar familjarisht nga italianėt), babai, Uka ishte fshehur nė bjeshkėt e Kabashit, ndėrsa vogėlushi nė shkollė nė qytetin e Prizrenit dhe se banonte ēdo ditė nė shtėpinė e mikut tė tyre Emin Kabashit. Mikun e familjes sė Kabashėve, dikush nga autoritetet e shtetit (pėr qytetin e Prizrenit) e kishte lajmėruar se e ashtqquajtura Kuesturė e kėrkonte djalin e Ukė Sadikut.
Ismeti ėshtė lajmėruar nga njė fshatar i Korishit, i dėrguar prej babait tė vet Ukė Sadikut. Ai e ka kapur pėr dore pa pasė mundėsi qė tė kthehet nė klasė me marrė ēantėn e librave. Por pa dalė mirė nga shkolla nė tė katėr anėt e oborrit tė shkollės vėrshuan ushtarėt pėr kontroll. Ata edhe kėtė herė deshtuan dhe plani i armikut nuk u bė realitet. Ismeti klasėn e katėr dhe pesė i bėri pėrsėri nė Rahovec, gjatė kohės kur babai ishte me detyrėn e n/prefektit.
Ishte viti 1944, kur Kosova pas Shqipėrisė do tė pushtohet nga komunistėt, tė cilėt mbanin simbolet shqiptare, pėr tė gjunjėzuar me trillime popullin dhe luftėtarėt e vėrtetė tė demokracisė e lirisė sė Kosovės. Tė ashtėquajtur partizanėt, qė luftonin me sllogane tė bukura, "Vdekje Fashizmi-Liri Popullit", nė tė vėrtetė asnjėherė nuk mbrojtėn idealet e patriotėve tė vėrtetė, por nisėn luftėn vllavrasėse. Partizanėt, gjithnjė kanė mbrojtur interesat e Jugosllavisė, duke luftuar bashkė me komunistėt jugosllavė nacionalistėt e vėrtetė shqiptarė nė Kosovė dhe nė shtetin amė. Ata e lanė Kosovėn njė herė e pėrgjithmonė nė kthetrat e kolonėve barbarė serbė.

Burgje dhe liri tė pėrkoshme e pėrsėri nė burg

Situata e re tė krijuar, ishte shumė tragjike pėr fatet e popullit tė Kosovės. Familja e Ukė Sadikut dhe biri i saj Ismet Berisha u shpėrndanė nė drejtime tė ndryshme. Pėr mė tepėr, nė vjeshtėn e vitit 1945 e gjithė familja Sadiku u burgos dhe u dėrgua nė Rahovec pėr 5 muaj me radhė. Mė vonė i dėrguan nė burgun e rėndė nė Prizren. Prej andej, i liruan dhe nė pranverėn e vitit 1946, meqenėse babai i Ismetit vazhdonte tė luftonte pėr idealet e pastra nacionaliste sėrish arrestohet e dėrgohet nė burgun e Prizrenit. Nė Rahovec qėndroi deri nė mbarim tė vitit 1946 dhe fillim tė vitit 1947. Ishte kohė e vėshtirė pėr familjen Sadiku, pasi komunistėt shqiptaro-sllavė e denuan kryetarin e familjes me dėnim kapital. Dėnimi me pushkatim do tė bėnte qė familja e munduar gjatė shekujve pėr mėmėdheun tė dalė nė mes tė rrugėve dhe pėr mė tepėr fėmijėt e brishtė. Ismeti shkollėn e filloi pėrsėri, ku mundi tė marrė me sukses nė Vojvodinė.
Ngjarjet rrokulliseshin me shpejtėsi dhe se njeriu duhet tė ishte i gatshėm pėr tė pėrballuar fortunat e jetės. Kėshtu Ismeti shkoi nė Novi Sad, sapo filloi aksioni i tmerrshėm pėr mbledhjen e armėve, duke u larguar kėshtu nga Kosova i lajmėruar nga njė mik i babait tė tij. Ai i thotė, se duhet tė largoheni sa mė shpejt, pėrndryshe, nėse vijoni tė qėndroni nė Kosovė do tė vijnė forcat e sigurimit dhe do t’ju arrestojnė. Ata e dinė shumė nga informacionet qė i kanė dhėnė tė tjerėt, se familja Sadiku ka tė strehuar nė ambientet e shtėpisė shumė armė, nėpėr shpellat e Garaēevės. Njė togė e ushtri sė OZN-a, me nė krye komandantin e ēetės (Kozmos) i kishin gjetur kėto armė nė Garaēevė. Kėto armatime, ishin ruajtur me kujdes tė veēantė nga Ukė Sadiku, pėr tė bėrė njė kryengritje tė madhe nė Kosovė, kundėr pushtuesve komunistėve sllavė dhe trathtarėve tė vendit qė i shėrbenin me besnikėri armiqve tė popullit tonė. Ushtrija jugosllave e Titos, pėrndiqte pa mėshirė tė gjithė antikomunistėt dhe nacionalistėt e vėrtetė, qė pėr nėnėn Kosovė kishin falur shumė herė jetėn e tė parėve tė tyre. Shpesh i takoi tė ndeshnin nė Garaēev dhe nė vende tė tjera tė maleve tė Kosovės ēetnikė serbė dhe forcat e ndjekjes sė UDB-sė.
Me lot nė sy e dhimbje tė thellė nė zemėr, i plagosur nė shpirtin e lėnduar Ismeti me gjithė tė dashurit e familjes, qė kishin mundur t’i shpėtonin pėrndjekjeve tė sllavokomunistėve, detyrohet tė largohet nga vendlindja dhe me anė tė dashamirėsve mundi tė gjente njė punė shumė tė rėndė. Pėr nacionalistin e brishtė Ismet Berisha e vėllezėrit e dashur Skėnderin, Qėrimi, Osmani, Selimi nuk kishte rėndėsi se ēfarė pune po bėnin, mjafton tė pėrballonin hallet e jetės dhe udhėn e vėshtirė tė kurbetit tė imponuar. Gjatė ditės, Ismeti punonte pėr shumė orė nė punė dhe nė mbrėmje filloi tė ndiqte studimet nė njė shkollė tė natės. Pėrsėri peripecitė pėr tė riun, qė ishin bėrė udhė e jetės sė pėrditshme. Meqenėse qeveria nuk i jepte asnjė punė tė besueshme, atėherė djaloshi plot energji e ėndėrra rinore, u detyrya qė tė merrte zanatin e mekanikut teknik tė maqinerive. Ishte shumė i etur pėr dije dhe dashuri pėr punėn, duke e vijuar me sukses shkollėn. Nė kėtė mėnyrė, mundi tė marrė njė zanat. Ai mori tė gjitha provimet dhe diplomat e kurseve profesionale. Tė njėjtin zanat e vazhdoi nė Linz tė Austrisė dhe mė vonė nė SHBA.
Pėr Ismetin dhe familjen e tij kishin trokitur me tė vėrtetė kohė tė turbullta. Ai gjithnjė survejohej nga forcat e ndjekjes sė sigurimit tė UDB-sė. Njė ditė prej ditėsh, gjendet pėrballė tyre, duke i bėrė shumė pyetje provokuese. Ata kėrkonin tė dinin historinė e familjes, tė babait, qė kishte qenė kundėshtarė kryesorė i regjimit tė tyre.
Gjatė vitit 1952-1953, Ismeti arrestohet dhe me akuza absurde politike burgoset, pėrmes njė urdhėrarresti tė dhėnė nga gjykata e vendit. Ai nuk ishte i vetėm nė kėtė burgim, por me disa shokė, tė cilėt e kishin ndjekur nė rrugėn patriotike. Njė ndėr akuzat qė i drejtojnė ishte, se gjoja Ismeti, sė bashku me disa shokė kishin dashur tė pėrmbysnin trenin, shkatėrronin stacionin e Milicisė, pėrmbysjen e hekurudhės tė Ujmirit, minimin e kooperativave bujqėsore tė Serbis etj. Tė gjitha kėto, filluan tė pėrsėriten nė Novi Sad, porsa Ismeti u mundua tė rregullohej e sistemohej me punė dhe shkollė profesionale.
I riu ditėn shkonte nė punė, ndėrsa natėn vijonte shkollėn. Shpesh mes miqve dhe patriotėve tė tjerė tė Kosovės, Ismeti pėrmendte me dashuri dhe nostalgji tė veēantė Flamurin Kombėtar, nė tė cilin ishte betuar qysh nė vitin 1952. Betimi dhe krenaria pėr tė luftuar dhe dhėnė jetėn pėr Kosovėn dhe flamurin e dashur kishte qenė fjala e dhėnė para Kosovės martire. Pikėrisht kėtė Flamur tė pėrgjakur nga shumė luftėtarė tė lirisė, trupi gjykues nė gjyq ia ka nxjerrė pėrpara syve, pėr tė dėshmuar, se pėr kėtė flamur ke luftuar dhe je betuar, se do tė luftosh, prandaj t’i duhet tė denohesh, se je kundėr regjimit serb nė Kosovė. Nė tė vėrtetė, Ismeti kėto ideale tė pastra fisnike shqiptare dhe nacionaliste as nuk i kishte mohuar ndonjėherė dhe ishte shumė krenar qė ishte bir i denjė i Kosovės dhe ngjyrės sė kuqe tė flamurit nacional.
Ismeti nė vitin 1952, i kishte dhėnė fjalėn e nderit tė gjithė antisllavėve dhe antitrathtarėve tė Kosovės, kur ishte nė moshėn mė tė bukur tė pranverės. Pėrsėri para gjyqit, qė u zhvillua kundėr tij dhe grupit tė ri nacionalist nė qytetin e Pejės i ishte treguar flamuri me shqiponjen dykrenare tė bjeshkėve tona dhe sfondin e kuq tė dėshmorėve tė lirisė. Edhe patllaka ose alltia me kalibėr 7-65 i ishte nxjerrė si dėshmi e veprimtarisė sė tij armiqsore kundėr qeverisė jugosllave.
Duke shfletuar me kujdes arkivin privat tė Ismet Ukė Sadik Berisha, ndėr tė tjera kemi mundur tė gjejmė edhe kėtė pretencė tė Gjykatės qė e denoi atė me burg. Kjo pretencė ėshtė shkruar "Nė emėr tė popullit", kur vetė populli ishte nė gjumė. Faqet e dokumentit faktografik, nė hyrje tė tyre kanė tė shėnuar K.31/53, dhe nė mėnyrė qė lexuesi tė krijojė njė gjykim mė real dhe objektiv po e botojmė tė plotė sipas origjinalit:

"Nė emer tė popullit
Gjyqi i qarkut (rrethit) nė Pejė, nė seancėn e zhvilluar gjyqėsore penale pėrbėrė nga Kryetari i seancės Dragutin Zegoviq, porotes gjyqėsore e pėrbėrė nga Sherif Boshnjaku dhe Rustem Shales, si dhe procesmbajtėsit tė kėsaj seance Roksanda Radoviq, nė lėndėn penale gjyqėsore e drejtuar kundėr tė akuzuarve:
1. Tafil Tahir Kurteshaj,
2. Osman Nezir Shalės,
3. Ismet Ukė Berishės,
4. Agush Alush Dakes,
5. Rustem Sylejmon Shalės,
tė cilėt akuza i ngarkon pėr vepėr penale, pėr tė cilėn Prokurori Publik i Qarkut i akuzon nėn akuzen nr.173/53 nė Pejė, tė cilen akuzė e mbrojnė: tė akuzuarit Tafil Tahir Kurteshaj, Osman Nezir Shalės, dhe Rustem Sylejmon Shalen, avokati Svetozar Nadiq; tė akuzuarin Ismet Ukė Berishen avokati Vlado Vllahoviq, nė prezencen e tė akuzuarve dhe mbrojtjes sė tyre si dhe nėn prezencen e Prekurorit Publik si padites, nder tė tjerash kanė paralejmėruar kėtė:

AKTAKUZE

Kunder:
1. I akuzuari TAFIL TAHIR KURTESHAJ, bujk nga fshati Cerrovice, KO e Ujmirit, rrethit Lindor, i lindur me 1927 nga i ati Tahir dhe nenes Hajrije, me kombesi shqiptare, nenshtetas i RFPJ, vejan, nuk di shkrim e lexim, i gjendjes se mesme ekonomike pasurore, me pare i denuar me 2 vjet heqje te lirise (tjeter te dhene nuk ka), gjendet ne burgun e qarkut qe nga 15 dhjetori 1952;
2. I akuzuari OSMAN NEZIR SHALA, bujk nga fshati i Ujmire, KO e Ujmirit rrethit Lindor, i lindur me 1912 nga i ati Nezir dhe nena Roze, i martuar babe i tre femijve, me kombesi shqiptare, nenshtatas i RFPJ, sherbimin ushtarak te kryer, gjendjes se mesme ekonomike pasurore, me pare jo i denuar, gjendet ne burgun e qarkut qe nga 15 dhjetori 1952;
3. I akuzuari ISMET UKĖ BERISHA, student nga fshati Gjurgjevikut tė Madh, KO Joshanices, i lindur me 1933 nė fshatin Qerret rrethit tė Durresit (Shqipėri), nga i ati UKĖ dhe nenes FATIME (e lindur ne Mrassaraj), me nenshtetesi te RFPJ, me kombesi shqiptare, di shkrim e lexim, i pamartuar, sherbimin ushtarak tė kryer, me pare jo i denuar, i gjendjes se mesme ekonomike pasurore, gjendet nė burgun e qarkut qe nga 15 dhjetori 1952;
4. I akuzuari ALUSH AGUSH DAKAJ, bujk nga fshati Cerrovike, KO Ujmirit, rrethit Lindor, i lindur me 1929 ne Cerrovik, nga i ati Alush dhe nenes Rabe (e lindur Bujupi), me kombesi shqiptare, i martuar babe i dy femijve, nenshtetas i RFPJ, sherbimi ushtarak te kryer, di shkrim e lexim, me pare jo i denuar, gjendjes se mesme ekonomike pasurore, gjendet ne burgun e qarkut qe nga 15 dhjetori 1952;
5. I akuzuari RUSTEM SYLEJMON SHALA, bujk nga fshati Ujmire, KO e Ujmirit, rrethit Lindor, i lindur me 1924 nga i ati Sylejmon dhe nenes Ajshe (e lindur ne Kataraj), me kombesi shqiptare, nenshtetas i RFPJ, sherbimin ushtarak te kryer, di shkrim e lexim, i gjendjes se mesme ekonomike pasurore, me pare jo i denuar, i martuar me pese femije, gjendet ne burgun e qarkut qe nga 15 dhjetori 1952;

Rrefuzohet aktakuza e Prekurorit Publik tė Qarkut nė Pejė, sipas nen. 247 Al.2 i Ligjit Penal tė Aktakuzes nr. 173/53 tė Ligjit Penal;

qė tė akuzuarit e lartė pėrmendur nė mungesė tė fakteve tė mjaftuara tė cilat ngarkohen e qė kanė qenė tė akuzuar gjatė gjysmes sė parė tė vitit 1952 nė shtėpinė e tė akuzuarit tė dytė, ku kanė formuar bindjen e pėrbashkėt me qėllim tė kryerjes sė veprave penale kundėr popullit dhe shtetit, sulmit kundrarevolucionar tė shtetit dhe rregullimit shoqėror tė RFPJ-sė, nga nen. 100 tė Ligjit Penal, rrezikimit tė tėrėsisė territoriale dhe pavarėsinė shtetėrore nga nen. 101 tė Ligjit Penal, Kryengritjes sė armatosur nga nen. 104 tė Ligjit Penal, shkatėrrimit tė objekteve tė rėndėsishme popullore nga nen. 114 tė Ligjit Penal, si anėtarė tė pėrbetuar tė organizatės sė tyre, qė qe formuar nė mbledhjen e parė tė tyre. Pos kėsaj tė akuzuarit mė vonė kanė mbajtur edhe mė tej mbledhje tė mshefta nė vendin e njėjtė po me tė njėjta qėllime qė i cekėm mė lartė, ku kanė formuar plane tė mėtejshme pėr shkatėrrimin e rrjetit telefonik dhe shtyllave telefonike, minimit tė tunelit dhe binareve hekurudhore, gjuajtjen e bombave nė Domin e pėrbashkėt mu atėherė kur anėtarėt e LKJ mbanin mbledhjet e tyre, sulmit nė stacionin e policisė popullore si dhe trathtisė sė pushtetit popullor nė momentin kur kėta kishin bėrė marrėveshje tė pėrbashkėta me grupet e ndryshme trathtare, me tė cilat i akuzuari kishte mbajtur lidhje tė mshefta pėr qėllim tė minimit tė tunelit dhe binareve hekurudhore, ndėrsai i akuzuari i tretė ISMETI kishte pasė pėr detyrė tė grumbulloj materjalin e nevojshem eksploziv ne Mrasor (Ujmire) ne menyre qe organizates se tij t’ia mundesonte veprimtarin me te lehte e te papengueshme per realizimin e qellimeve te saj, si dhe elementeve te tjera armiqsore. Ne njeren nder mbledhjet e shumta ne shtepine e te akuzuarit te dyte Osmonit dhe me propozimin e tij, nxjerrin akuza te rrejshme kunder organeve te shtetit Rustem Halilit nga Cerraviku, Tahir Binakut dhe Aleksakiziqit nga Qabiqi si dhe antarve te tjere te LKJ per arratisje ne Shqipėri, dhe se Nezir Balin keta kishin derguar per te lajmeruar organeve te sigurimit me qellim qe te perqendroj vemendjen e tyre dhe te lajmeruarit e rrejshem ti largoi nga fshati, me te cilin veprim kishin bere veper penale kunder shtetit dhe popullit nga nen. 117 al. 1 te Ligjit Penal-shkaku i terheqjes se akuzes nga ana e Prekurorit Publik te Qarkut te Pejes. Shpenzimet e veprimeve penale i mbane shteti."

NDRIĒIM

Prokurori publik i qarkut ne Peje ka akuzuar pranė ketij gjyqi nen aktakuzen nr.173/53 te Ligjit Penal me 16 mars te vitit 1953 te aukuzuarit: Tafil Kurteshin nga Cerraviku, Osmon Shalen nga Ujmiri, Ismet Berishen nga Gjurgjeviku i Madh, Alush Daken nga Cerraviku dhe Rustem Shalen nga Ujmiri per veper penale sipas nen. 117, al. 1 te Ligjit Penal te shkruar ne dispozitivin e ketij procesi gjyqesor. Pas perfundimit te analizes penale gjyqesore me 9, 10 dhe 11 prill te vitit 1953, Prekurori Publike i Qarkut ne Peje, ka dhene dorheqje nga aktakuza e lartpermendur, keshtu qe trupi gjykues prane kesaj seanceje gjyqesore duke mos e leshuar me tej ne matjen e fajit dhe vetedijes se te akuzuarvet sjell vendimin ne dispozitiv. Pasi qe te akuzuarit e larte permendur nuk jane shpallur fajtore sipas pretences se Prekurorit Publik te Qarkut te Pejes te gjitha veprimet e shpenzimevet penale do ti bane shteti.
Seanca gjyqesore e qarkut te Pejes, me date 11 prill 1953. K.nr. 31/53.

Proces mbajtesi
Roksanda Radaviq
Kryetari i senaces gjyqesore
Dragutin Zekoviq"

Flamuri dhe pushka ishin simbole, me tė cilėn u udhėhoq me dinjitet gjatė jetės nė Kosovė Ismet Berisha dhe e gjithė familja e tij e martirizuar. Ai i kishte thėnė disa herė zemrės dhe mendjes sė tij tė shėndoshė, se do tė luftonte sa tė kishte jetė, kundėr sopatave tė fashizmit tė pėrfaqėsuar nga Viktor Emanueli dhe Musolinit tė Italisė, se do tė luftonte gjithmonė kundėr drapėrit dhe ēekanit komunist, qė ishte importuar nga bolshevikėt e kuq me dhunė nė Shqipėri e Kosovė, se do tė luftonte deri nė pikėn e fundit tė gjakut, kundėr pushtuesve shekullorė sllavė dhe trathtarėve tė vendit.

Ismeti detyrohet tė kryejė shėrbimin ushtarak nė kampe riedukimi, pa qenė nėnshtetas i Jugosllavisė

Porsa ėshtė liruar nga burgu e kanė thirrė Ismetin pėrfaqėsuesit e UDB-sė dhe i kanė thėnė nė zyrėn ushtarake nė Gjyrakovc, se ti duhet tė shkosh nė shėrbimin ushtarak dhe me kėtė veprim duhet tė shlyesh tė gjithė punėn e keqe qe ke bėrė kundra qeverisė e shtetit serb dhe nėse ti nuk paraqitesh pėr tė shkuar ushtar, atėherė kemi mė tė kthye pėrsėri nė burg. Me gjithė kėrcėnimet e shpeshta, pėr njė riburgosje tjetėr, nėse nuk pranon kushtet e ushtarėve, Ismeti nuk pranon, mbasi ishte shumė i vendosur nė kundėshtimin e tij. Shpesh nacionalistit i kujtohen krimet, qė serbėt kishin bėrė mbi familjen e tij martire. I mbėshtetur nė tė drejtat e njeriut dhe tė tijat pėrsonale, ai nuk pranon dhe pėr tė justifikuar kundėrshtimin e tij nxjerrė njė pretekst, se kishte lindur nė Shijak tė Shqipėrisė dhe pėr kėtė nuk keni tė drejtė tė mė detyroni qė unė tė shkoi nėn armė si ushtar nė shėrbimin tuaj.
Duke e parė kėtė kundėshtim tė vendosur, atėherė pėrsėri ushtarėt e kundėshtojnė dhe kėmngulin nė qėllimin e tyre duke i thėnė, se t’i tregojmė ne tė drejtat e njeriut dhe tė drejtat e tua. Me forcė e rekrutojnė ushtar, duke e ēuar prej zyres ku po bisedonte nė njė komandė tė pėrqendruar tė ushtrisė jugosllave. Ai ishte caktuar qė tė kryente shėrbimin ushtarak 2 vjet e 10 ditė, njėsoj sikurse nė kampet e ushtrisė nė Shqipėri, ku familjet antikomuniste i dėrgonin nė repartet mė tė vėshtira, sikur tė ishin nė burg pėr tė bėrė punė tė detyruar me rrobėn ushtarake. Atyre nuk u besohej shėrbimi ushtarak me armė nė dorė dhe shpesh mbikqyreshin nga komandantėt dhe ushtarė tė tjerė me armė dhe nėse ndodhte ndonjė dertim apo tentativė pėr t’u arratisur nga kampi ushtarak atėherė vdekja ishte shumė e sigurtė. Ismeti ushtrinė e ka filluar nė vitin 1953 dhe e ka vijuar pėr disa vjet 1955-1956. Njė jetė e vėshtirė me rrobėn e gjelbėrt ushtarake, i pėrjashtuar nga tė gjitha tė drejtat dhe liritė e njeriut. Leja pėr tė shkuar pranė familjes ishte e pamundur dhe se pėr ēdo lėvizje ai pėrgjohej nga agjentėt e regjimit serb.
Kalvari i burgimeve, pėr Ismetin ka qenė vėrtetė njė tragjedi dhe histori qė shpesh ėshtė pėrsėritur pėr nacionalistėt e flaktė atdhetarė. Ismetit nuk i pėlqen tė flasė pėr vete, por i nxitur shpesh nga ne bashkėautorėt, ai tregon se: "Burgimet e mia kanė qenė pėrsėritur edhe herė tė tjera, si nė Gjakovė, Ujmirė, Gjurakovc, Pejė e vende tė tjera, tė cilat ju tashmė i keni mėsuar gjatė leximit tė arkivave private tė mia dhe tė "Lidhjes Shqiptare tė Prizrenit" nė New York tė SHBA-sė. Gjithnjė shkaku kryesor i arrestimeve dhe burgimeve tė herė pas hershme, ka qenė fakti i vetėm, se unė me gjithė zemėr e pėrkushtim tė madh i shėrbeja vendlindjes time tė dashur. Kam dashur dhe respektuar pėrherė gjurmėt e udhėve qė kanė ndjekur tė parėt e mia dhe miqt e familjes dhe fisit tonė. Asnjėherė nuk jam tėrheq nė idealet e mia dhe nuk jam frikėsuar nga armiku, mbasi kam synuar gjithmonė qė Kosovėn ta shoh tė lirė dhe tė pavarur me kufijtė e saj tė vėrtetė etnikė. Jam betuar, qė kėtė rrugė do ta ndjeku deri nė vdekje dhe se amanetin e tė parėve do ta ēoj deri nė fund."

Arratisja e Ismetit e vendosja
nė kampin Kllagenfurt nė Austri

Ishte stinė e ngrohtė, ku dielli pėrvėlonte me rrezet e tij afėr orėve tė mesditės. Ismeti ishte ngritur herėt nė mėngjes dhe po kryente ritet e zakonshme tė punėve tė pėrditshme. Kalendari shėnonte ditė e premte mė 24 korrik 1959, nė orėn 11:00 afėr mesdite Ismeti realizon ikjen e tij, duke u arratisur nė drejtim tė Austrisė. Mėnjėherė iu paraqit autoriteteve tė xhnadrmarisė sė vendit. Njeriun e sapoardhur e dėrguan nė Kllagenfurt. Mbas tre ditėve, Ismeti u thirr nė pyetje tė ndryshme, duke qendruar para njė burri, i cili njihej si pėrfaqėsues i Komisariati tė Lartė tė Kombeve tė Bashkuara pėr Emigrantėt Politikė. Ai duke qenė shumė i interesuar pėr kalvarin qė kishte pėrshkruar shqiptari nacionalist Ismet Berisha, dėgjonte me vėmendje dhe habitej se si zhvilloheshin ngjarjet tragjike nė pjesėn tjetėr tė Evropės Lindore, ku sundonte shtypja dhe mjerimi nėn regjimet komuniste. Mė pas Ismeti i paraqet situatėn e tij politike dhe ekonimike nė Jugosllavi, biografinė pėrsonale me tė gjithė peripecitė qė kishte hequr deri nė ditėn qė kishte mbėrritur nė Austri. Nė xhepin e xhaketės kishte pasur me vete vetėm njė dokument prej njė gjykate tė Jugosllavisė, ku atij i ishte dhėnė pretenca e dėnimit me burg. I prekur thellė nga tregimet rrėnqethėse tė Ismetit, pėrfaqėsuesi i lartė i Komisariatit tė Kombeve tė Bashkuara i uroj mirėseardhjen nė njė shtet tė lirė dhe demokratik siē ishte Austria ku liritė dhe tė drejtat e njeriut respektoheshin. Funksionari i uroj Ismetit njė azil politik tė qetė dhe tė mbarė, pa shqetėsime dhe probleme, mbasi Kombet e Bashkuara kishin dalė nė mbrotje tė njerėzve qė pėrsekutoheshin nga regjimet komuniste, duke i thėnė, se ju do tė gėzoni ēdo tė drejtė si njė qytetar austriak. Dhe Ismeti e pėrgėzoi pėr mikėpritjen, dashamirėsinė, bujarinė e treguar nga nėpunėsi i lartė i Zyrės sė Kombeve tė Bashkuara pėr Emigrantėt Politikė, duke e falėnderuar sipas zakoneve tona shqiptare me respekt dhe mirėnjohje. Ndėr tė tjera, e falėnderoi edhe nė emėr tė gjithė shqiptarėve tė tjerė qė shtypeshin e keqtrajtoheshin nė Kosovė, Shqipėri dhe nė trojet e tjera etnike shqiptare.
Kampi ku u sistemua Ismet Ukė Berisha nė Kllagenfurt, ishte vetėm pėr njė kohė tė shkurtėr. Mė pas emigrantėt qė kishin kėrkuar strehim (azil) politikė do tė dėrgoheshin nė qytetin shumė tė bukur tė Salcburgut. Mes shumė emigrantėve tė kombeve tė ndryshme dhe kryesisht nga vendet e ish-kampit Socialist tė Evropės Lindore, Ismeti do tė qėndronte pėr njė kohė tė gjatė deri nė 7 muaj prej nga u transferua pėr nė lagerin e Astenit, afėr njė qyteti tė madh nė Linz. Kėtu ai shpejt do tė ambientohej dhe mė 19 korrik tė vitit 1959 nisi tė punojė dhe tė pėrmirėsojė nė kėtė mėnyrė jetesėn e tij. Ēdo ditė gjendja ekonomike gjatė punėsimit erdhi duke u pėrmirėsuar dhe e kishte shumė mė tė lehtė qė tė ndihmonte familjen nė Kosovė. Me kėto mendime fisnike e bujare, pėr tė ndihmuar familjen dhe tė afėrmit, ai shpesh rrinte duke menduar nė shtrat deri nė orėt e vona tė natės. Atij i vinte keq, qė pjesėtarėt e familjes vuanin nga regjimi i egėr serb dhe agjentėt e UDB-sė. Mė 22 janar tė vitit 1960, Ismeti u nis nė Vjenė, njė nga qytet mė tė bukura nė botė dhe tė njohur pėr fushėn e muzikės operistike. Sikurse tė gjithė kombėsitė e tjera edhe shqiptarėt muslimanė kėtu kishin njė organizatė fetare tė quajtur "Jami’ at’ ail Islam", nė tė cilėn tuboheshin tė gjithė. Shpesh kjo organizatė do tė marrė emėr tė njohur pėr faktin se mbėshteste tė gjithė njerėzit nė nevojė, duke i ndihmuar me tė gjitha sendet e nevojshme dhe tė domosdoshėm pėr emigrantė e porsaardhur nė Austri. Pranė gjirit tė kėsaj organizate janė ndihmuar dhe stabilizuar me qindra emigrantė. Ajo ishte njė strehė e ngrohtė pėr tė gjithė njerėzit nevojtarė. Ismeti, pas shumė viteve mbi supe i pyetur pėr kėtė organizatė bamirėsie, thotė fjalėt mė tė zgjedhura nė shenjė nderimi e respekti tė thellė, pasi ato iu gjendėn vėllezėrve muslimanė nė momentet mė tė vėshtira tė jetės sė tyre, ku dallgėt e emigrimit politik i kishin shpėrndarė nė shumė shtete tė botės dhe Evropės nė veēanti. Pėrfaqesuesit e ogranizatės, sipas rregullave tė tyre, nė fillim merrnin nė pyetje njerėzit e ardhur, mbi gjendjen e emigrantėve. Mė nė fund, si njė besimtar islam i mirė, i rregullt nė ritet e tij, iu paraqiti autoriteteve ēėshtjen fetare tė xhamisė, qė tė kishin njė vend tė gjithė islamėt pėr t’u falur gjatė pesė vakteve tė ditės. Ata shqetėsimit tė drejtė tė Ismetit iu pėrgjigjen, se "problemin e xhamisė qė ju ngrini do ta shohim me kujdes dhe se do tė kėrkojmė nga autoritetet zyrtare tė Austrisė kėrkesen e natyrshme tuajen, pėr t’ fal pėr festėn e Kurban Bajramit tė Madh dhe tė Vogėl, Xhyman e tė tjera rite aq tė domosdoshme pėr ēdo besimtar islam." Nuk vonoi shumė dhe lajmėrohet pėrsėri nė Vjenė pėr tė parashtruar tė gjitha kėrkesat. Ismeti, do tė jetė kryetar i delegacionit tė komunitetit islam pėr emigrantėt nė pėrgjithėsi nė lager tė Astenit. Ata i thonė ndėr tė tjera se "do tė keni njė zyre dhe dy dhoma tė mėdha pėr t’u falė, njė xhami, shumė ēarēafa tė pastra, batanije dhe shumė sende tė tjera aq tė nevojshme pėr komunitetin tuaj kėtu". Ismeti u gėzua shumė qė kėrkesat e tij ishin miratuar dhe pėrkrahur pėr ndihmė nga ana e autoriteve austriake. Kjo e bėri shqiptarin tė pėrkushtuar pėr fe e atdhe, tė fillojė punėn seriozisht pėr tė mirėn e pėrbashkėt tė komunitetit shqiptar nė pėrgjithsi dhe tė njerzve tė tjerė qė kishin nevojė. Ky ėshtė edhe angazhimi i parė shoqėror nė komunitet, i patriotit tė palodhur Ismet Berisha.
Nacionalisti nuk u mjaftua me kaq, por si energjik, me plot ide tė tjera pėr t’i ardhur nė ndihmė popullit martir tė Kosovės, tubohet sė bashku me disa shokė tė tij emigrantė menduan diēka me vlerė pėr kosovarėt, qė vuanin nėn kthetrat e regjimit gjakėsor serb ndėr shekujsh. Mendime tė reja i vinin nė kokė sa herė qė nė retrospektivė kujtonte historitė tragjike tė familjes dhe shokėve tė idealeve atdhetare. Si njė luftėtarė i vėrtetė i ēeshjes kombėtare, filloi tė bisedojė e veprojė me shumė miq e shokė nga Kosova, Shqipėria, Mali i Zi dhe Maqedonia, qė ndodheshin nė Austri, pėr tė ndėrmarrė njė nismė urgjente pėr mėmėdheun qė rėnkonte nga plagėt e gjakosura. Mes miqve tė dashur, filloi nė Austri njė levizje antikomuniste dhe kundėr propagandės titiste, e cila kishte mundur depėrtonte shpesh nė gjirin e emigrantėve agjentė (elementė), qė bėnin punėn e sllavo-komunistėve. Ata deshtuan, sepse pėrballė tyre ishin antisllavistėt e antikomunistėt e vendosur, qė pėr tė tilla synime fisnike kishin lėnė atdheun tė ndjekur kėmba kėmbės nga trathtarėt e kombit dhe UDB-ja. Pėr kėtė luftė tė pėrbashkėt kanė qenė nė dijeni Ramadan Ēitaku e Shefqet Rexha, tė cilėt sė bashku dolėn nė Shqipėri. Bashkėpunėtorėt e Ismetit ishin: Lazėr Pali, Loro Stajka, Ragip Zaganjori, Pjetėr Geca, dy pėrsona me tė njėjtin emėr e mbiemėr Kolė Kalaj dhe shumė tė tjerė.
Synimi i nacionalistėve tė pėrkushtuar pėr Kosovėn ishte qė tė formojnė njė bazė tė shėndoshė me berthamė tė mirėfilltė kosovarėsh. Nė fillim numėri i anėtarėve ishte i pakėt, sepse edhe vėshtirėsit ishin tė mėdha. Pėr tė udhehequr kėtė mision tė rėndėsishėm u provokua njė mbledhje, e cila do t’i shtronte shqetėsimet dhe mė pas u vendos qė tė bėhen zgjedhjet nė mėnyrė demokratike, ku nė fund tė tyre si fitues doli Ismet Berisha. Ndoshta natyra e qetė dhe e urtė nė zgjidhjen e situatave tė vėshtira nė takimet mes njerėzve nė emigracion, energjia e njė tė riu, tė mbushur plot frymėzim dhe motiv, pėr t’i shėrbyer ēėshtjes sė Kosovės, ka ndikuar tek anėtarėt e tjerė qė nė krye tė kėtij grupi nismėtarė tė zgjidhet bashkėatdhetari i tyre Ismet Ukė Berisha, si vijues shembullor, i njė familje me tradita tė hershme nacionaliste.
Ismeti ishte shumė i interesuar pėr tė ditur nė lidhje me punėn qė kishin bėrė nė fillim partitė politike nė Shqipėri qysh nga viti 1913, nė mėnyrė qė tė mund tė ecte nė tė njėjtėn linjė, por nuk mori asnjė pėrgjigje tė duhur. Ai qendroi i pavarur nė kėtė drejtim,por me vėmendje tė posaēme shikonte me kujdes ēdo gazetė shqiptare qė i binte nė dorė, pėr tė marrė sa mė shumė informacion qė tė ishte e mundur. Njė ditė, duke kėrkuar vazhdimisht nga gazetat e vitit 1913, ra nė kontakt me njė gazetė qė kishin pasur partitė politike qė vepronin nė emigracion nė vitin 1913. Me gjithė impenjimin e madh, nuk mundi tė vendoste kontakte me ndonjė parti me pėrvojė tė hershme, sepse thotė Ismeti "e ndija veten si kosovar e partija nuk mė duhet, se Kosovėn e kemi tė robėruar nga ēizmet e rėnda sllavo-komuniste titiste nė Jugosllavi".
Aktivitete me nota tė thella patriotike filluan tė bėhen nga tė rinjtė e komunitetit shqiptar nė Austri. Kėshtu u veprua pėr ndėr tė festes kombėtare. Ismeti shprehet: "Siē e kemi zakon me festue ēdo vit, mundėsitė dhe e drejta na u dha nga autoritet e Qeverisė sė Austrisė, sė bashku me emigrantėt e komunitetit shqiptarė tė festojmė ditėn e Flamurit. Pėr herė tė parė dola para publikut. Ishte me tė vėrtetė njė ēast solemn, prekės dhe shumė emocionues pėr mua. Flisja fjalėt e para nė njė tokė tė lirė, pėr vendin tim qė rėnkonte ēdo ditė nėn shtypjen e egėr tė makinės sė tėrbuar ushtarake tė sllavo-komunistėve. Pėr herė tė parė, nė jetėn time fola para publikut, ku kishte mbi 300 burra, gra fėmijė shqiptarė. Aty pata fatin, nderin dhe kėnaqėsinė e veēantė tė hap festėn, duke mbajtur njė fjalim pėrshėndetės nė Festėn e madhe tė Flamurit Kombėtar mė 28 nėntor 1960. Eshtė e vėshtirė tė pėrshkruhen ato momente qė kisha para 42 vjetėsh. Por historia do tė flasė edhe pėr kontributin e tė gjithė shqiptarėve qė e deshtėn vendlindjen e tyre tė dashur dhe shtetin amė qė martirizohej ēdo ditė pa mėshirė."

Ismeti largohet nga Evropa dhe vendoset nė SHBA

Shumė ngjarje kishin pėrfshirė asokohe Evropėn, e cila qysh nė vitin 1913 i kishte shumė borxhe tė vjetra trojeve etnike shqiptare. Njė pjesė e shqiptarėve, duke parė indiferentizmin e madh tė treguar nga Evropa plakė, kėrkuan ndihmė dhe mbėshtetje nė njė shtet qė pėr vlerat e lirisė dhe demokracisė botėrore ishte njė shembull pozitiv i veēantė nė llojin e vet. Bijtė e shqipes shpresonin shumė tek politika e paqes, tolerancės, e lirive dhe tė drejtave tė njeriut nė SHBA. Amerika u bė kėshtu simboli i lirisė sė ėndėrruar pėr ēdo emigrant politikė, qė asokohe me njė valixhe tė thjeshtė dhe njė grusht dhe nga toka mėmė kishin zbritur nė portin e ishullit tė New York-ut, pranė Statujės sė famshme tė Lirisė. Kėto bij, nipėr e mbesa tė shqiptarėve, sot janė njė potencial i madh nė ndihmė tė ēėshjes shqiptare dhe sikurse thoshte Noli ynė i madh "Mos u merzit Shqipėri, se ke djemtė nė Amerikė". Integrimi i shpejtė i shqiptarėve nė jetėn politike, ekonomike, kulturore dhe jetėn amerikane bėri tė mundur qė shqiptarėt tė gjejnė tek SHBA njė aleate tė natyrshme, qė do tė mbronte padrejtėsitė qė i ishin bėrė dhe po i bėheshin shteteve tė vogla nė gjirin e lėnduar tė Evropės.
Kurorėzimin e misionit shumėvjeēarė tė bijve shqiptarė pėr liri e demokraci tė Kosovės, do ta bėjnė realitet trupat e NATO-s tė mbėshtetur fuqėimisht nga Presidenti i 46-tė i SHBA-sė Bill Clinton, kryeministri i Anglisė Tony Blair, Sekretaria e Shtetit Madeleine K.Albright e shumė tė tjerė. Tashmė nė tryezen politike tė botės, ēdo ditė rrjetet televizive mė tė fuqishme tė botės do tė flisnin vetėm pėr Kosovėn, ku gjaku, vrasjet dhe masakrat qė kryenin serbėt mbi kėtė popullsi kishin dalė me kohė sheshit dhe nė sofrėn e Evropės indiferente. Ata akuzonin rėndė "politiken e dorės sė lėshuar" ndaj serbėve prej shumė dekadave.
Njė ndėr bijtė e Kosovės heroike ishte patrioti i flaktė i ēėshtjes kombėtare Ismet Berisha, i cili mė 7 dhjetor tė vitit 1960 do tė mbėrrinte nė SHBA. Ai do tė vendoset pėr herė tė parė nė New York. Sa herė e kishte parė nėpėr gazeta ose kishte dėgjuar pėr SHBA, pėr presidentėt e saj qė shpesh kishin mbrojtur me dashamirėsi trojet etnike tė shtetit shqiptar. Ashtu sikurse nė Evropė edhe nė SHBA, Ismet Ukė Berisha nuk qendroi asnjėherė i qetė, pėrderisa Kosova vuante nėn robėri. Ai vuante pėr tė gjithė padrejtėsitė qė i bėheshin Kosovės. Gjatė shfletimit tė arkivave tė Lidhjes, kemi gjetur disa thirrje origjinale, tė cilat kanė pėrmbajtje tėrėsisht patriotike. Nė disa prej tyre shkruhet: "Kosovarė! Kosova mbi tė gjitha", "Atdhetarė tė ndershėm! Lexoni historinė e Lidhjes sė Prizrenit 1878-1978 dhe shtypin e saj nė mėrgim","Anėtarė! Ndihmoni Lidhjen tuaj dhe Zoti ka me ju ndihmu ju dhe familjen tuaj", "Anėtarė tė Lidhjes, ndihmoni Lidhjen e Prizrenit tuaj, se kėshtu ndihmoni Atdheun, Kosoven e robėrueme", etj.
Nisi kėshtu njė udhė e gjatė, por shumė e vėshtirė e angazhimit politik, shoqėror e diplomatik, pėr tė sensibilizuar ēėshtjen kombėtare shqiptare, e cila nė vitet qė do tė vijnė do tė jetė nė rend tė ditės. Ai sė bashku me dashamirės tė tjerė emigrantė politikė u enden deri nė vitin 1962 pėr tė mbledhur elementė qė tė formojnė Lidhjen Shqiptare tė Prizrenit, njė lidhje, qė gjatė historisė shqiptare kishte pasur rėndėsi e jehonė tė veēantė. Ismeti si bletė punėtore, bisedonte me bashkėkombas, i sqaronte me qėllimin fisnik qė do tė kishte Lidhja e re me qendėr nė New York, qė Kosova tė mos ishte asnjėherė jetime pėr fatin e imponuar nga Evropa, por se bijtė e saj do ta mbrojnė idealin e nisur pėr ēlirimin e plotė nga pushtuesit e huaj serb. Mbas sa e sa vuajtjeve, ecejakjeve nga nė shtete, lagje e qytete tė ndryshme tė Amerikės, mė sė fundi i gjetėn patriotėt e vėrtetė, pėr t’u mbledhur rreth Lidhjes sė Prizrenit, e cila do t’i hapė dyert e saj pėr bijtė e vet pėr herė tė parė mė 20 tetor 1962. Njė ēast me tė vertetė solemn dhe i gėzuar pėr themeluesin Ismet Berisha dhe drejtuesit e parė tė "Lidhjes sė Prizrenit" me seli nė New York. Sikurse herėte tjera kėsaj radhe Ismetit iu besua detyra e Sekretarit tė Grupit tė Lidhjes sė Prizrenit. Pėr njė periudhė tė shkurtėr prej 20 muajsh Lidhja, mundi tė zėrė vend nė historinė e emigracionit shqiptar, me histori tė lavdishme, plot luftė e pėrpjekje. Ajo ishte e mbeti njė vatėr e ngrohtė pėr nacionalistėt shqiptarė. Lidhja, ka historinė e saj 40 vjeēare, qė ėshtė biografia e njerėzve patriotė, qė e ndihmuan pėr tė qendruar e gjallė, e freskėt nė programin e saj, e fortė ndaj ēdo rrėbeshi komunist e enverist, e kthjellėt nė synimet fisnike shqiptare pėr ēlirimin e Kosovės nga serbėt, bashkimin e trojeve etnike nė njė shtet tė vetėm nacional.

Shkoder.net... - Fjala e Lirė | Tė drejtat e rezervuara