VEPRIMTARIA ATDHETARE E KAPIDAN NDUE GJON MARKA GJONIT DHE ROLI I TIJ NE UDHEHEQJEN E BLLOKUT KOMBETAR INDEPENDENT

"KUJTIMETE E MIA SOT FLUTUROJN NE EPERSIT E QIELLIT, KALOJN OQEANE E MALE ME ZATET PAK SA NATO GRYKA E SHPATE TE VENDIT TEM, QE ASHTE MIRDITA KRESHNIKE, ATDHEU I HEROJVE TE KALUEM E TE TASHEM"

Kujtimet e mia sot fluturojn ne epersit e qiellit, kalojne oqeane e male me zatet pak sa nato gryka e shpate te vendit tem, qe ashte Mirdita kreshnike, atdheu i herojve te kaluem e të tashem, dhe pikerishte me keto fjale te Kapidan Ndue Gjon Marka Gjonit, atdhetarit dhe nacionalistit, i cili ter jeten me mishe e me shpirte dhe me te gjithe fuqin atdhetare, morale e kombëtare luftoji e u perpjek qe Shqiperis dhe shqiptarve t'i kthehet dinjiteti moral e demokratik me parimet kombetare per bes nder e burrni, po e filloj ket shkrim per njerin nder personalitete me te medhaja kombetare shqiptare, qe e ka populli shqiptar ne shekullin qe e lame pas dhe ne shekullin qe po jetojmë.

Po kush eshtë atdhetari dhe nacionalisti kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni?

Kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni esht d’jali i dyte i kapidan Gjon Marka Gjonit, aji u linde ne zemer te Mirdites ne fshatin Orosh, me 29 Shtator 1914, dhe pikerisht ne ket dite, ne Mirditen Kreshnike krisen pushket e gezimit se dera e Kapidan Gjon Marka Gjonit u shtua edhe me nje d’jale, te cilen e pagzuan me emrin e tradites shqiptare Ndue.

Kapidan Gjon Marka Gjoni duke ditur rendesin e shkollimit, aji vendosi qe djemet e vet t'i shkolloji, qe te jenë me te zotet, qe ta mbrojnë Shqiperinë, jo vetem me pushkë, por edhe me penë.

Dhe krahase vellaut te madh Kapidan Mark Gjon Marku dhe vellauit te tret Kapidan Llesh Gjon Marku edhe Kapidan Ndue Gjon Marku e kryen gjimnazin ne Shkoder.

Por duke ditur se Shqiperisë i nevojiten edhe politikanet, Kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni do t'i kryeji studimet univerzitare ne Univerzitetin e Firences ne drejtimin e shkencave Politike ne vitet 1939-1943.

Pase përfundimit te studimeve, kapidan Ndue Gjon Marka Gjonin do ta ftoji zeri i atdhuet, aji ze i cili me shekuji i ka thirrure Mirditasit ne lufte kunder pushtusve te hueji, dhe disa shqipfolesve qe ishin bër vegla te ideologjive te ndryshme te mbrapshta. Keshtu Kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni ne vend qe te kthehet dhe te punoji politikisht per Shqiperin, rrethanat politike ja imponuan, qe aji me tu kthyer ne Shqiperi ta rrok pushken ne lufte kunder mbeturinave pansllaviste, qe kishin filluar t'i shtrin kembet dhe t'i nxjerrin dhembet per varrosjen e Shqiperis.

Kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni do te udheheq luften ne Mirditë, kunder hordhinave komuniste, banda t'egra gjakatare preji Qershorit te vitit 1944 e deri ne Tetorin e vitit 1944 duke i udhehequre Mirditasit kunder mbeturinave pansllaviste, qe Shqiperia mos te bjerë në duart e klyshve te Rusis.

Me 10 Qershor 1944, Kapidan Ndue Gjomarku ishte ne Shkodër. Kapidan Gjon Marka Gjoni, e Kapidan Mark Gjon Marku ndodheshin ne Tiranë. Kapidan Ndue Gjon Markut i vije lajmi se preji Burrelit komunistat pansllavist kishin mberritur, ne katunin Zajs te Matit, në kufi me Selit (Mirditë). Kapidan Ndue Gjon Marku aty për aty vendosi me dalë ne Mirditë, më lëshue zanin (me ba thirrjen) me u mbledh rreth tij e tërë Mirdita në luftë kundër antikombetarve.

Kapidan Ndue Gjon Marku preji Shkodre i telefonon ne Tiranë vellait te tij Kapidan dr. Mark Gjomarkut, tu i dhanë hollesina e tue e lajmerue për vendimin e vet. Kapidan Mark Gjomarku i pergjigjet: ”Ndue që më sot fillon nje kthes e re politike, jo vetem për vendin ton Mirditën, por për tan Shqipninë tonë. Fuqia perdhunuese komuniste na kercnon. Ajo poshtnon, dhunon, njollos gjithshka të shejt që ka shqiptari: ndjenjat e njeriut te thjesht, emnin e tij, vetit e tija, vyrtytet e pastra morale, familjen, Besën, nderen, burrnin, e zotin e madh nuk e njeh për zot, e ne s'na mbetet tjeter vecse me kundërshtue, me ato fuqina që kemi ne dispozicion. Del ne Mirditë i pari e filloja rezistencës. Në ty sot mbështet fillimi i luftës për liri e ardhmëri. Tu priftë e mbara”.

Kapidan Ndue Gjon Marku shkon ne Mirditë e preji Oroshit qet kushtrimin. Mbrenda tri ditëve, 200 burra grumbullohen rreth tij dhe nisen për Selit. Komunistat që kishin hy në katunin Zajs të Matit ne kufi me Selit (Mirditë), prej frige të një sulmi të papritun terhiqen në drejtim te Burrelit prej nga kishin ardhur.

Për pes muaji rresht brigadat komuniste që kishin qarku Mirditën, nuk guzojshin me e mësy Mirditën pa u organizúe e pa u lidh mir ndër veti. Ne fillim, te Tetorit te vitit 1944, brigada e Petrit Dumës kishte hyr ne Lume, e ishte vendos ne livadhet e Srroit në Lumë, e preji aty kalon në sulm drejt Fushë Arrsit (Mirditë). Kjo brigadë e djajve te mallkuem komunista ishte e furnizume mjaft mir me arme, dhe kishte material luftarak të bollshem. Luftimet filluan kacafytjet ne mes te Kombetarve qe mbronin nderin dinjitetin dhe krenarin kombetare e qe udhehiqeshin keta atdhetar Mirditas nga Kapidan Ndue Gjon Marku, dhe që sulmoheshin nga antikombetaret komunist pansllavist qe udhehiqëshi nga Petrit Duma. Sulme te hovshme te komunisteve pansllavist vazhdonin pa pra. Në anen tjeter preji Matit me qendër Burrelin, forcat komuniste të asaji ane futën ne Kthellë, dhe marshojn drejt Sh’Palit.

Në Lurë ishte Brigada e terroristit Mehmet Shehut, porë ajo nuk levizi kundra Mirditës, se e kishtë marr nje shuplak të fort në Fushë te Vjerrthit, në malin Shejt t’Oroshit. Fuqia aq e madhe numerike komuniste fillon me penetrue ne Mirdit, neper rrugë e shtigje të mshefta te udhehequn preji komunistave të vendit, Sh’Pali rrethohet. Sulme te medha komuniste filluan me 20 Tetor 1944, por u kthyen mbrapa me humbje të medha. Për tri dit e tri net u luftua me ashpërsi të madhe, dhe pati shum të vrar dhe të plagosur nga të dy anët. Ndue Gjomarku keshillohet preji kapidan Mark Gjomarkut e Kapidan Gjon Marka Gjonit për me e lëshue Sh’Palin, por aji përgjigjet ”Nuk shtrohet ky vend pa gjak”. Ne kry të tri ditëve tu pa humbjet që shkojshin tu u shtue, dhe municioni tu u paksue, e me qellim me e shperthy rrethimin, me qëllim kush mbet mbet e kush pshtoji pshtoji, dha urdherin me u tërheq. Ata canë rrethimin, neper një shtek të panjoftun, preji Sh’Palit teposht malit e në breg te lumit, permes Fandit te Madh e përteji tij te kodrat e Simonit. Kapidan Ndue Gjon Marku shkoji ne Shkoder me u këshillue me Kapidan dr. Mark Gjon Markun dhe të marrë udhezime të caktueme me qëllim me dale në Mirditë, e me vazhdue luftën. Kesaji radhe me organizue qetat me nga 25 luftetar, dhe grupe të vogla që të kryejnë veprime të përbashketa dhe të ndara nëper vende të caktuara, dhe me ju ra komunistave ne katër anet.

Pasiqë për gjasht muaji të tërë, Kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni udhehoqi luften ne Mirdit, kunder bandave komuniste, vellai me i madhe i Kapidan Ndue Gjon Markut, kapidan dr. Mark Gjon Marku, komandanti i forcave nacionaliste ne ter Shqiperin Etnike duke ditur se lufta per liri dhe demokraci duhet te zhvillohet edhe jashte Shqiperis, ne mbarim te Nentorit te vitit 1944, cakton qe babaji i tij, kapidan Gjon Marka Gjoni dhe vellai i tij i dyte, Kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni te dalin ne mergim. Pershendetja e mbrame e ketyre atdhetareve ishte ber me 27 Nentor 1944, tue i shtrengue doren njeri tjetrit, e tuja marre hallallin e fundit, u ndan per se gjalli atdhetaret e Mirdites dhe te ter Shqiperis etnike per të mos u pare me kurre me njeri tjetrin. Pase nje udhetimi te gjate te Kapidan Gjon Marka Gjonit dhe te Kapidan Ndue Gjon Markut, mberriten ne Austri, ndersa ne Prill te vitit 1945 mberriten ne Merano te Italis.

Duke ditur qe Roma ishte qender Evropiane, ata vendosen qe ne gusht te vitit 1945 te shkojn dhe te vendosen ne Romë. Dhe derisa ne Romë Kapidan Gjon Marka Gjoni dhe Kapidan Ndue Gjon Marku pergaditeshin qe t'ja fillojn punes kombetare qe edhe ne Itali t'ju dalin zote ashtu edhe sic i dualen forcave nacionaliste qe luftonin per Shqiperin Etnike dhe udhehiqeshin nga komandanti i ketyre forcave Kapidan Dr. Mark Gjon Marku dhe vellai i tij kapidan Llesh Gjon Marku, lufta ne malet e Mirdites kishte arritur ashpersin e saji te madhe, dhe duke luftuar ballë perballë me forcat e komunisteve pansllaviste dhe aleateve te tyre ruse, asnje Mirditas nuk i ka lakue beses se dhanun dhe ne ket lufte te ashper plagoset rand edhe udheheqesi i luftes per Shqiperin Etnike Kapidan dr. Mark Gjomarku, i cili ishte betuar se kurr i gjall nuk do te bije ne dore te klyshve te Rusis, dhe ne pamundesi qe te leviz, i ka rën vetit me 14 Qershor 1946 ne bujtin të Perlatit Kthell.

Pas vrasjes se Kapidan dr. Mark Gjon Markut dhe takimit miqesor te dy figurave kombetare kapidan Gjon Marka Gjonit dhe profesor Ernest Koliqit ata te dy me kembngulje dhe duke analizuar luften e nacionalisteve qe Shqiperia mos te bie ne duar te klyshve te Rusis vendosen që ta formojnë nje organizatë politike, e cila ne menyr te organizuar do ta ndimon clirimin e Shqiperis. Kjo organizat politike me vonë do ta merr emrin Blloku Kombetar Independent.

Po si rrodhi ideja per formimin e Bllokut Kombetar Independent, njeri nder kater themelusit te saj Kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni thote: Pas shume bisedimesh e shqyrtimit te problemit ndermjet Kapidan Gjon Marka Gjonit e profesor Ernest Koliqit, profesor Koliqi paraqiti mendimin me u bashku ne nje organizate politike, që te delte ne shesh si nje forcë politike e tret me pika te caktueme. Kapidani i Mirdites iu përgjigj se i takonte Grupit Nacional Independent, krijue preji Mark Gjomarkut ne Shkoder ne Mars te vitit 1944.

Profesor Koliqi mbeti disi i topitun, por tue perblue neper mend rendesin e asajë vepre kombetare, te kapidan dr. Mark Gjomarkut,m bas disa ditëve i tha kapidan Gjonit: Un me Markun kam pase miqesi te ngusht dhe kemi qen bashkpuntor, prandaji ase unë nuk mendoji me u shkeput preji rrugës se tij, por në gjendjen në te cilën gjindemi këtu në mergim, më duket e arsyeshme me e zgjanue rrethin. Për kët arsy un ju propozoj: Grupin Nacional Indenpedent, me e shendrrue ne Blloku Kombetar Indenpendent. Ky sygjerim i profesor Koliqit na u duk i arsyeshem prandaji e pranuem thot Kapidan Ndue Gjon Marku.

Pas ketyre konsulltimeve u vendos qe te fillojn përgaditjet per formimin e Bllokut Kombetar Indenpedent ku ne kuader te ketij blloku te gjen vend te gjitha forcate e shendosha Nacionaliste te cilat ideal te vetem e kishin Shqiperin Etnike dhe demokratike me parimet kombetare te beses nderit dhe burrnis, duke dalluar mikun nga armiku, dhe engjellin nga djalli.

ROLI I KAPIDAN NDUE GJON MARKUT NE FORMIMIN E BLLOKUT KOMBETAR INDEPENDENT

Pas shume përpjekjeve te atdhetarve kombetare ne Itali u ra dakord qe te formohet Partia e Djathtë kombetare, e cila u pagzue me emrin “Blloku Kombetar Indipendent”.

Per realizimin e kesaj ideje u njoftuan te gjith atdhetaret e mirfillte, me crast kuvendi themelues u mbajt me 6 nentor te vitit 1946, ne Romë. Kur shikon emrat e pjesmarresve te kuvendit themelues te Bllokut Kombetar Indipendent, asesi historiani i vertet nuk mund te mos rrënqethet kur shikon se ne mesin e njezetekater intelektualve, qe kan themeluar Bllokun Kombetare Indipendent gjasht preji tyre kan qenë doktorra te shkencave, kater me tituji profesor, politikan, ushtrarake te mirfillte dhe kur kujtojmë kohen se kur ndodhi kjo me 6 nentor 1946, kur dija e popullit shqiptar ishte në nivel shumë te ulet, prandaji lirisht mund te themi se atdhetaret qe formuan Bllokun Kombetar Indipendent ne Romë, me 6 nentor 1946 ishin truri i shqiptareve ne pergjithesi. Por meqë Historia shkruhet me fakte, ateherë te shohim se c'na thotë proces-verbali i kuvendit themelues te Bllokut Kombetar Indipendent, qe pata fatin ta marre nga njeri nder kater themeluesit e saj, Kapidan Ndue Gjon Marku, dhe udheheqesi i saj per mbi gjysëm shekulli.

Proces-verbal i mbajtur sod me 6 Nanduer 1946: Të poshtshenuemit përfaqësusesit e grupeve të ndryshme indipendente, te Romës të mbledhur në një shqyrtim të gjendjes, dhe të aspekteve më të ngutshme të imigracionit, mbasi rrahën imtësisht të gjitha cështjet që u paraqitën ne bisedim, e mbasi i drejtuen njizani mendimin e tyne mirnjohes qeveris Demokratike te Italis, për mikpritje në tokën e saji bujare, tue kujtue se vet situata ndërkombetare, e sygjeron një afrim sa më të ngusht e me aktiv, të gjithe atyne shqiptarëve të emigracionit që janë të frymezuem, preji ndjenjave më të shejta të atdhedashunis, shumë preji të cilëve cështjes shqiptare i kan kushtuar tanë jeten, e që preji saji nuk duan te hjekin dorë, tue pasun bindjen më të thellë, se sytë e të tan shqiptarve sod të robnuem në atdhe, jan drejtue kahe aktiviteti i emigracionit, tue kujtue mirfilli se pa një bashkim të ngusht, të gjith ketyne fuqinave te emigracionit, nuk asht e mundur me i sjell ndonji dobi situatës së vajtushme të atdheut, me plot bindje se kryejn nje vepër patriotike, sikur në cdo kohë e sidomos sod, qe vendi yne u lëshue dhe u braktis preji mbar botës, vendosen:
1. Te formohet sikurse u formue Blloku i grupeve indipendente, i cili kendeji e tutje, merr emrin Blloku Kombëtar Indipendent.
2. Të kenë për parim bashkpunimin e përzemert me të gjith ata shqiptar, a grupe shqiptarësh, që kan për qëllim luftimin me cdo mjet ligjor të përshtatshëm ,për shpëtimin e atdheut nga robnija, nga terrori dhe nga shfarosja e racës që dita ditës po i kërcnohet, e që duen t'i sigurojn popullit sovranitetin e integritetin toksor, tansuer si dhe te gjitha lirit demokratike, e sidomos ato të shprehjes së votës, për caktimin e formës konstitucionale të shtetit. Me përdor në cdo mënyrë për me e mbajt ne eficiencë emigracionin që të veprojë me anën e shtypit, e me cdo mjet tjeter propagande, për ndricimin e mendimit të përbotshëm, e sidomos të kolonive shqiptare jasht atdheut.
3. Ky vendim merr fomen e preme mbasi të marr pëlqimin, e grupeve indipendente te Reggio Emilias e ngjeti.
4. Nënshkruesat e ketij proces-verbali angazhohen se nuk do të zhvillojnë ndonje veprimtari politike individuale, jashta Bllokut deri sa te kthehen ne Shqiperi.

Romë, 6 Nanduer 1946

- Pjesmarres te keti kuvendi themelues ishin: 1. Kapidan Gjon Marka Gjoni, 2. Kapidan Ndue Gjon Marku, 3. Qazim Mulleti, 4. Dr Xhemil Dino, 5. Nebil Dino, 6. Prof Satir Kozmo, 7. Kap. Asllan Libohova, 8. Pandeli Papalilo, 9. Luigj Gjergja, 10. Safa Vlora, 11. Jak Koqi, 12. Dr Eduard Lico, 13- Dr Ismail Vërlaci, 14. Prof. Ernest Koliqi, 15. Nexhmedin Vrioni, 16. Dr.Xhelal Mitrovica, 17. Prof. Namik Resuli, 18. Don Frani Karma, 19. Kap Jorgji Ruqo, 20. Kap. Kapllan Libohova, 21. Theofan Qezari, 22. Dr Kadri Myftiu, Dr. Lin Shkreli, 24. Prof. Stefan Gazulli.
Ne fund te keti kuvendi themelues u caktua nje komision prej tre antaresh qe te beji kordinimin e lidhjeve me mergimtaret e kampit të Reggio Emilias qe të informohen për krijimin e Bllokut Kombetar Indipendent, perberja e te cileve ishte Kapidan Ndue Gjon Marku per ata te veriut, Dr Xhelal Mitrovica për grupin Kosovar, dhe Kadri Myftiu për ata të qendres. Me pas delegatet e kuvendit themelues te Blokut Kombetare Independent, themeluan edhe Statutin e Bllokut Kombetar Indipendent dhe kur ja hedh nje shikim ketij statuti, qysh ne piken e pare thuhet: ”Per te arritur qellimin gjat qendrimit ne mergim, Blloku Kombëtar Indipendent e frymzon veprimtarin e vet ne mbajtjen parasyshe dhe ruajtjen dhe mbrojtjen e te drejtave bashk me pavarsin, sovranitetin shtetnor, e integritetin toksor dhe perpjeket qe me cdo mjet ta beji Shqipnin Etnike, tue luftue me te gjitha mundesit komunizmin e cdo lloji qoft”. Mbase perpilimit te Statutit, Blloku Kombëtar Indipendent filloi veprimtarin ne shume lemi te ndryshme. Ne Mars te vitit 1947 nxorri per her te parë gazeten L’Albanie libre, dhe mbas kesaji revisten Lajmtari i te Merguemit. Pervec që ne aspektin informativ, Blloku Kombetar Indipendent dhe udheheqesi i saj Kapidan Ndue Gjon Marku, filluan ta pergadisin terrenin per fluturimin e helikopterve ne Mirditë dhe zbritjen e Parashutisteve me qellim qe t'ju bashkohen luftetarve kombetarë ne Malet e Mirdites. Pas vrasjes se Kapidan dr. Mark Gjomarkut udheheqesit te kesaji lufte, komanden e mur vellai i tij me i ri, Kapidan Llesh Gjomarku, i cili me plot vrull dhe me nje mencuri te pashoqë shkoji hapave te vellait te madh Kapidan Dr. Mark Gjon Markut, por kur kryengritja e kishte marr hovin e duhur ne nje prit dhe pase nje rezistence disa oreshe vritet ne krye te luftetareve me 9 gusht 1947 edhe Kapidan Llesh Gjon Marku. Keto dy vrasje te udhehqsve te luftes ne Mirditë, e tronditen Mirditen fort por nuk e dorzuan, megjithse pas vrasjes se Kapidan Llesh Gjon Markut, kryengritesve ne male ju mungonte truri politik e per ket u kujdesen mjaft mir nga Italia kapidan Gjon Marka Gjoni, dhe Kapidan Ndue Gjon Marku, te cilet e dergojn kusheririn e tyre Ndue Pjeter Gjomarkaji, qe ta udheheq kryengritjen e Mirdites dhe e autorizojnë perms nje letre, ku thuhet:

Kapidani i Mirdites , 9 Fruer 1949

MIRDITAS
Gjendja e veshtirë qe u krijue ne vendin tonë, mbas sulmit të furishem të bandave, të kryesume prej agjentave Rusë, me 1944 më shtrengoji me e lanë Atdheun, bashk me djalin tem Nduen (djalin e dytë) për me gjet streh në tokë te huaj, ku bashk me shok të mergimit u perpoqa si dijta e mujta, me mbrojt të drejtat kombetare, të popullit shqiptar, sot të shkeluna mizorisht prej anmiqve shekullorë. Për mos me e lan vetëm popullin e Mirditës, lashë në vend tem dy djemt e mi, Markun (djalin e madh) dhe Lleshin (djalin e tretë) të cilët janë mundue me sa fuqi kan pas, me i mbrojt ato të drejta, derisa më ne fund dhanë edhe jetën, vetëm e vetëm me i sherbye atdheut e me i kthye lirin Shqipnis. Mbasi nuk mundem me hjek dor prej luftës se fillume, e mbasi nuk mundem me tradhtue idealin e gjakun e djelmve te mi, Markut e Lleshit, po e dergoji kusherinin tem Ndue Pjeter Gjomarkaj, qe ta kryesojë levizjen antikomuniste ne Mirditë. Per kët qellim autorizoj, me anën e kësaji shkrese, me administrue ne emen tem, keshtu që të mundet me organizue nje qendres të dobishme, për të drejtat e popullit e të kombit, që aqë mizorisht po vuajn nen sundimin barbar te komunizmit.

E porosis në mënyr të vecant, që ta formoji sa më parë Komitetin Egzekutiv te Mirditës, e nepermjet te tij me u marr vesh e me ba lidhje me të gjith liridashsat e Shqipnis se Veriut, per me themelue nje Komitet Qendror, i cili të ket për qëllim luftë kunder komunizmit e liri Shqipnis e popullit Shqiptar. Porosis qe edhe te organizohet sa më parë një qender informatash, e cila të perpiqet me krijue mardhenje të sigurta, ndermjet krahinave të Shqipnis, e sidomos me grupet e Dibres e te Kosovës. Bashk me Ndue Pjeter Gjomarkajn, po e dergoji edhe Ndue Gjon Mëlyshin, i cili ka tager me ken krahi i djatht i tij. Bisedimet e cdo mbledhje te verbalizohen, dhe sigurohen në menyr që mos të bien, në dor të agjenteve të Rusis,q ë jan antart e qeveris mizore te Tiranës. Porosis në mënyr të vecant të gjith popullin e Mirditës, e sidomos ata që sod enden neper male me arm në dorë, të shkojn mir nder veti, të vllaznohen e të ndjekin parimet e Kanunit: Bes, Nder, Burrni. Vetem ateher keni me ken te dejë me u quajt Mirditas, e si të till me xan vendin e meritushëm ne Historin e Shqipnis, kur ju te ndiqni keto parime e te mbani nalt flamurin e Tradicionit.

P.S.
Bashkë me Ndue Pjeter Gjomarkajn, e Ndue Gjon Melyshin, vijne edhe zoterit prof. Alush Leshanaku, e Xhevdet Blloshmi, të cilet jo vetem të përkrahen, por të sigurohen për sa të jet e mundun, dhe të percillen deri ne Elbasan, ku do të formojn qendren e tyre.

Kapidan Gjon Marka Gjoni
Kapidan Ndue Gjon Marku

Mbase arritjes ne Shqiperi te Ndue Pjeter Gjomarkut dhe Ndue Melyshit, u mbajt nje mbledhje e luftetarve nacionalist, ne Qafmolle, me crast u lexua letra dhe udhezimet e dhena nga Roma të Kapidan Gjon Marka Gjonit, dhe Kapidan Ndue Gjon Markut. Luftetaret kombëtar e mirpritrën kët leter, dhe këto udhezime, dhe në baz të vendimit te dhën nga Kapidan Gjon Marka Gjoni dhe Kapidan Ndue Gjon Marku, ne kët mbledhje u vendos që Ndue Pjeter Gjomarku, kusheri i Kapidan Gjon Marka Gjonit u zgjodhe udheheqes i luftës, ndersa Ndue Melyshi zavens i tij. Ata përkundër ndjekjeve që ju beheshin nga forcat komuniste, vendosin ta mbajn nje mbledhje tjeter, ne Bukmir, e cila u mbajt me 10 Prill 1949, ku u morën këto vendime:

1. Me u nda ne grupe të vogla dhe me qarkullue nëpër vende të ndryshme.
2. Me u takue dhe me bisedue me popullin, për të qen më të sigurt, për strehim dhe veprimtari kundër regjimit komunist.
3. Esht caktue nje mbledhje tjeter për datën 1 Korrik 1949 që të mbahet ne Shqopen e Murgjës. Me daten 1 deri me 3 Korrik ësht mbajtur kuvendi themeluse, me crast ësht vendos, që të riorganizohet organizata e krijueme, prej kapidan dr. Mark Gjon Markut ne Mars te vitit 1945, ku mbas vrasjes se tij me 14 Qershor 1946, ket organizat e ka udhehequr Kapidan Llesh Gjon Marku, deri sa edhe aji ra deshmor me 14 Gusht 1947 ne Munegj.

Ky kuvend i luftetarve kombetar, i cili u mbajt me 1 deri me 3 Korrrik 1949 morri këto vendime:

1. Riformohet Organizata luftarake e Mirditës.
2. Simbas porosis ne leter kryetar zgjidhet Ndue Pjeter Gjomarkaji.
3. Keshilli i Organizates me keta antar: Ndue Melyshi, Marka Dod Lleshaj, Mark Jak Bajraktari.
4. Keshilli i gjan - me te gjith luftetaret.
5. Vehet ne fuqi organi i shpagimit.
6. Denimi me vdekje dhe ekzekutimi i komunistit Bardhok Biba, komisar i nalt për Mirditën, dhe deputet ne Tiranë, me shpetue popullin prej atij njeriu te rrezikshëm.
7. Është vendos me u mbajt nje mbledhje tjeter me 7 Gusht 1949 ne Shqopen e Mungjes.

Me 9 Gusht janë bashkue me shqyrtue situaten dhe derisa po diskutojshin u shkon lajmi që Bardhok Biba që ishte shkuar ne Kacinar, me mbledh puntorë per t'i dergue angari, neper vende të ndryshme jashtë Mirditës, atë ditë do të niseji për në Shpal. Lajmi ishte i sigurt te gjith njezani vendosen ekzekutimin e tij.

Për ket detyr u caktuan personat e organit të shpagimit dhe pushketar të shquem, të cilët jan vendos në prit, në qaf te Valmerit dhe realizuan me sukses vrasjen e tij. Ndue Pjeter Gjomarkaji me vendosmeri të patundur e me deshmue se Bardhok Biba si komunist, nuk bente ndryshim me spijujt tjer të Mirditës, te pushkatuem ne emer te Komitetit te Rezistzences, me nenshkrimin e vet lëshon fletvendimin e egzekutimit. Komunistat pansllavist Enver Hoxha e Mehmet Shehu u terbuan. Ata në vendin e egzekutimit të Bardhok Bibës pushkatuan 14 burra Mirditas te pafajshem, emrat e të cilëve janë: 1. Llesh Melyshi, 2. Nikoll Bardhok Bajraktari, 3. Bardhok Dod Lleshaj, 4. Gjergj Keq Beleshi, 5. Dod Marka Biba, 6. Ded Preng Gjomarkaj, 7. Nikoll Llesh Nikolli, 8. Gjin Keqi, 9. Preng Shkurt Nikolli, 10. Ndoc Gjet Palaj, 11. Frrok Mata, 12. Marka Ndrec Marku, 13. Ded Paloka dhe 14. Zef Vila.

Pas vrasjes se ketyre 14 burrave shqiptar te Mirdites nga krimineli Mehmet Shehu,dhe ashtu për se vdekuri, nje kriminel tjeter që fatkeqsisht ishte nga katundi Shebe e Kthelles, i Quajtur Mhill Doci, pasi merr lejen nga krimineli Mehmet Shehu, te gjitheve ketyre burrave te vdekun ja u dha edhe nga nje plumb ne ball. Ket tradit te Kriminelit Mhill Doqi e vazhdoji vellai i tij komunisti dhe besniku i Enver Hoxhes me emrin e quajtur Pal Doci. Ky i ashtuqujtur Historian, me shkollë te Rusisë, për pesëdhjetë vjet te regjimit komunist te Enver Hoxhes, u mundua që ndytsirat e tij dhe te familjhes se tij, t'ja ngarkojë ne shpinë familjes atdhetare te Kapidan Gjon Marka Gjonit.

I shkreti dhe i gjori Pal Doci, harroj se Mirditasit e njohin shumë mire atdhedashurin e familjes atdhetare te Gjon Marka Gjonit, brez pas brezi e djal pase djali dhe nuk ishte rastesi qe ata qysh heret u betuan se Deres se Kapidan Gjon Marka Gjonit si kemi kurrfarë borxhi, pervec nje mashkull ne cdo shpi, kjo tregon se Mirditasit e vertet te kjo familje që eshtë me prejardhje te drejtperdrejt nga Pal Dukagjini, vellai i Lek Dukagjinit me shekuj, paten besim te plotë. Prandaj, cdo fallsifikim i Historis, sic është ky fallsifikim i komunistit, enveristit e pansllavistit Pal Doci, nuk ka jet të gjat dhe tezat e tilla te fallsifikuara gjuhen ne plehin e Historisë.

Perkunder ketyre 14 vrasjeve, Mirdita nuk u ligshtue. Pas shumë perpjekjesh, Kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni, ja doli që ta përgadisë edhe grupin e dytë, që të zbresin ne Mirditë me keta persona: Kol Quni, kryetar dhe telegrafist, Gjon Gjini, Udheheqës dhe antarët tjerë Zef Luka, Pashk Letaj, Ndue Frisku, Mirash Marku, Bardhok Gjeta, Nikoll Nika dhe Pjeter Gjoci telegrafist. Ky grup megjithse ne numer mjaft i madh udhehiqej nga Gjon Gjinaj, luftetar i provuem, njohes i thellë i vendit (Mirdites), ndjekes besnik i Kapidan dr. Mark Gjon Markut, bashkpuntor me cetat e malit qysh ne oret e para te vitit 1945, me nje fjalë, ekspert për nje veprimtari të tille. Mbas shume pergaditjesh keta besnikë te ceshtjes kombëtare, me 28 Dhjetor 1950, zbriten ne pyllin e Qaf Kombit ne Fand, te Mirditës.

Mbasi u bashkuen të gjithë, Gjon Gjinaji me nje shpejtësi të madhe vendosi me u largue prej zonës së zbarkimit. Kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni, Gjon Gjinajt ja kishte dhen nje leter, e cila ishte nje mesazh per Mirditasit. Ne mbledhjen e par me kryetart e cetave dhe luftetarte që ndodheshin të pranishëm, Gjon Gjinaj lexon mesazhin e Kapidan Ndue Gjon Marka Gjonit ku thuheji:

MIRDITAS TE DASHTUN
(Romë, 2 Nanduer 1949)
Misioni i filluem ne fruer te keti viti, prej Ndue Pjeter Gjomarkaj, e Ndue Melyshi fatkeqsisht nuk dha rezultate te duhuna, jo për munges te zotesis e te trimnis se tyne, pse ata meritojn levdatat me te mdhaja, por për shkaqe krejtsisht teknike. Mbas tet muajsh pune te dendun, mbrritem me pertri edhe njeher misionin e filluem. Per kët qëllim na u ofruan vullnetarisht nand djem petrita, të vendosun me e ndjek shembullin e të parve, dmth. me i mbrrijt ne ndim Rezistences Kombetare. I di vuajtjet dhe sakrificat e juaja dhe cdo dit i kam parasysh, prandaji ta besoni se jam mundue me sa fuqi kam pas, bashk me shoket e mi me ju ardhe ne ndime, e s'kam me pushue kurrë, deri sa t'kam jet me jetue, vecse me punue ne ket drejtim. Për ket arsye, keshilloj te formohet Komiteti Ekzekutiv i Mirditës, i cili te dal si i vetmi autoritet qeveritar kombetar i vendit tonë. Këshilloj që te behet cmos per sistemimin e Radios, pse pa të gjithcka calon. Me shpejtue organizimin e cetave, harmonizimin e vllaznimin e tyne dhe her mbas here me na lajmrue, e preji kendeji keni me marr udhezimet e duhuna.

Tu urue sukses ne pune, ju pershendes me mall, e nepermjet jush gjith popullin e Mirdites, që ne keto kohe kaq të veshtira ka dijt me qindrue e me luftue, ka dijt me e mbajt nalt flamurin e tradicionit te vet kombetar.

Kjo rezistenc e Mirditasve dhe ky rekrutim i parashutisteve që ushtroheshin ne Itali, ka vazhduar preji 15 Shkurtit 1949, e deri me perfundimin e tyre, fillimi i vitit 1953.

Gjatë gjithë kesaji kohe, atdhetari Xhafer Deva, ishte ne dijeni te plot, me të gjitha planet strategjike dhe stervitjet e parashutisteve, qe behej ky organizimi nga Blloku Kombetar Indipendent. Gjate viteve 1949–1953, edhe Xhafer Deva ben jetë thellesisht te angazhuar, me pergaditjen e strategjis, te interesave Amerikane ne Shqiperi dhe ne Kosovë. Ne ket kohe, Xhafer Deva udhehiqte grupin Kosovar dhe gjithnje ushtaret e Xhafer Deves zbrisnin me parashut ne Mirdite dhe percilleshin ne Kosovë.

Fryemezuesit dhe projektuesit kryesor te ketyre misioneve te shenjta, qe Shqipëria t'i kthehet shqiptarve dhe permes ketyre misioneve te bie nga pushteti regjimi komunist ne Shqiperi dhe Kosove ,ishin atdhetaret: Kapidan Gjon Marka Gjoni, Kapidan Ndue Gjon Marku, profesor Ernest Koliqi, Xhafer Deva, Ismail Verlaci, si dhe miqte Amerikan dhe Italian, Admirali i Marines Italiane, Talarigo, Konti Karabio, si dhe dy miqte amerikan: Roger dhe Hart.

Sic shihet, keto misione ishin mir te programuara, per ket atdhetaret shqiptar te lartpermendur, qysh ne ket periudh kohore, kishin qen te vetdishem, se Amerika esht dhe do të mbetet miku me i afert i Shqiptarve. Me vone koha e vertetoji se nacionaliste dhe atdhetaret qe luftuan per Shqiperin Etnike, Kapidan Gjon Marka Gjoni, Kapidan Ndue Gjon Marku, Xhafer Deva, Ernest Koliqi dhe Ismail Verlaci, kishin pasur te drejt, qe permes dy miqeve Amerikan perfaqsues te derguar nga qeveria Amerikane, Roger dhe Hart, te shtrinin ndikimin amerikan ne te gjitha viset shqiptare, dhe keta atdhetarë te lartpermendur permes ndihmes Amerikane ta bejn Shqiperin Etnike.

Edhe pase perfundimit te ketyre misioneve atdhetare, mbrenda ne Shqiperi, Kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni e vazhdoji veprimtarin kombetare, duke udhehequr Bllokun Kombetar Indipendent.

Ne vitin 1953 formohet Komiteti Kombetar apo sic mund ta quajm ndryshe Qeveria Shqiptare ne Mergim, me kryetar Hasan Dostin. Kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni ishte antar i keti Komiteti, i cili perfaqsonte Bllokun Kombetar Indipendent ne ket Komitet.

Ne vitin 1956 bie ky komitet dhe krijohet komiteti tjeter me kryetar Rexhep Krasniqin, kapidan Ndue Gjon Marku ishte antar edhe i ketij komiteti. Koha gjithnje kalonte dhe Kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni e zhvillonte aktivitetin kombetare edhe jasht atdheut.

Ket aktivitet e vazhdoji edhe pas vdekjes se atdhetarit te devotshem, te Shqiperis Etnike Kapidan Gjon Marka Gjonit, i cili vdiq me mallin per ta parë Shqiperin Etnike dhe u varros ne Romë ne vitin 1966. Kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni e vazhdoi veprimtarinë kombetare edhe pas vdekjes se babait, por tani jo nga Italia por nga shteti me mik i Shqiptarve, nga Amerika.

Dhe ket aktivitet kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni e zhvilloi deri me ramjen e komunizmit ne ter Shqiperin Etnike. Edhe sot, ne pleqrin e thellë qe i ka kaluar tetdhjet e tetate, kapidan Ndue Gjon Marka Gjoni flet me modesti per punen e ber ne sherbim te kombit ku aji thot: ”Se për “Bllokun Kombetar Indipendent”, per shoket e mi te atyre diteve, te cilet nuk jetojn ma, dhe per mue fatkeqsi ka qen dhe asht ndikimi i politikes serbe dhe greke ne Shqiperi”.

Ne fund te ketij shkrimi, atdhetarit te Shqiperis Etnike, Kapidan Ndue Gjon Marka Gjonit, i urojm jet te gjatë sa malet, kreshtat dhe shkrepat e Mirdites martire, kesaji vatre te atdhetarizmit shqiptar, brez pas brezi dhe djal pas djali dhe i sigurojmë se e verteta historike vonon por ajo dalngadalë do te dalë ne shesh dhe ku kapidanet e Mirdites per atdhedashurinë dhe sakrificat që bënë, ne mbrojtje te kombit shqiptar në shekuj me radhë, do te jenë ne krye te vendit, në altarin e heronjeve të kombit shqiptar.