Lojë “k” me Kosovën

1.
Pas ardhjes së trupave të NATO-s në Kosovë, më 1999, politikanëve kosovarë iu adresua një grafit në njërin prej mureve prishtinase. Porosia, në terrin e sapokrijuar prej mungesës së energjisë elektrike dhe pasigurisë qytetare, ishte “Mos luani k... me Kosovën”. Ndërhyrja e gjenitaljeve mashkullore në këtë grafit duhej të tregonte se në ç’masë serioze kishte arritur puna. Fjalët ishin të drejtpërdrejta dhe nuk kanë si të mos më kujtoheshin gjatë ditës së djeshme ndërsa zhvilloheshin dy ngjarje paralele. Nga njëra anë anulohej prej anës së Kombeve të Bashkuara procesi i privatizimit e, nga ana tjetër, bëheshin përpjekje që të arrihej pajtimi për fillimin e dialogut Prishtinë-Beograd në Vjenë më 14 tetor. Në që të dyja rastet, kosovarët as kishin filluar e as mbaruar proceset, as kishin qenë të konsultuar rreth fillimit e as fundit të tyre. Në që të dyja, proces e dialog, kosovarët shënoheshin si figura e fundit e lojës, ata që do të duhej të infromoheshin se çka do të ndodhë, me e pa pëlqimin e tyre.

2.
Dy veprime, apo figura, shndërrohen në metafora të zhvillimeve të kësaj kategorie në Kosovë. Dje, kosovarët u ballafaquan me faktin se në OKB në New York ishte vendosur që të ndërpritej procesi i privatizimit, ndërsa në Kuvendin e Kosovës, kryesia e saj kaloi plotë 37 minuta debati për atë se çka duhej diskutuar në mbledhjen e ardhshme të Kuvendit, si pjesë e vazhdimit të mbledhjes në të cilën u inicua debati për negociatat e ardhshme Prishtinë-Beograd. Prapa këtyre veprimeve gjenden dy figura, ato të kryeadministratorit Holkeri dhe kryeparlamentarit Daci. I pari përpiqet që javën e ardhshme të inicojë negociatat Prishtinë- Beograd, duke e quajtur veten kryeadministrator, pastaj ndërmjetës, e javën e kaluar edhe pjesëmarrës kosovar në to. Dje, në një manovër politik që kërkonte anashkalimin e Kuvendit të Kosovës, u dërgoi letër tre liderëve partiak shqiptar me kërkesë që të emërtojnë nga një ministër qeverie si anëtarë të delegacionit negociator, duke e shpallur, ndërkohë, veten si kryesues të mbledhjes së parë. Gjithashtu, do të anashkalonte Qeverinë dhe Parlamentin e Kosovës. I dyti, kryeparlamentari Daci, u lejoi kolegëve të tij, anëtarë të Parlamentit e të kryesisë, gjithsej 37 minuta të tij autokratikë, që të diskutojnë se çka do debatuar në Parlamentin e Kosovës. Ndërkohë, u shpreh se po që se në Vjenë javën e ardhshme shkon edhe homologu i tij nga Beogradi, ai është i gatshëm ta bëjë të njëjtën gjë. Holkeri dhe Daci pajtohen në një gjë publikisht: nuk duan që Parlamenti i Kosovës të deklarohet rreth negociatave të Vjenës më 14 tetor.

3.
Nga New Yorku, përderisa bëhej e tërë kjo rrëmujë rreth negociatave të ardhshme erdhi direktiva që e ndërpret procesin e privatizimit të ndërmarrjeve shoqërore në Kosovë, mu pas ankesës nga Beogradi. Me këtë, pas katër vjetësh ndërtimi të një sistemi politik, juridik dhe ekonomik në Kosovë, u regjistrua varianti i saj i katërt. Në fillim, OKB-ja shpalli se është administratore e tëra e pasurisë publike, në dhe nën dheun e Kosovës. Njëkohësisht shpalli se vlejnë të gjitha ligjet në fuqi deri në vitin 1989 në Kosovë, që nuk kanë elemente të diskriminimit etnik, duke njohur kështu edhe bazat e sistemit socialist vetëqeverisës në marrëdhëniet pronësore. Pastaj, pas një viti, u kujtuan se mund të inicohet një proces tjerë, ai i “komercializimit” me të cilin në formë qiraje do t’u jepnin ndërmarrjet atyre që OKB-ja ndiente se mund ta marrin. Më pastaj, do të caktonin një sistem të privatizimit me të cilin pronat mund të shiteshin, në një formë të pastër tenderimi, por paratë nuk do t’i shkonin Kosovës. Dhe, prej dje, kemi sistem tjetër, ku ndalohet privatizimi e Kosova nuk ka ndonjë ligj se si do të administrohet prona që nuk është private. Në vitin 2003, Kosova bëhet i vetmi vend në botë që ka si bazë ligjore të veten socializmin vetqeverisës, të vdekur që prej kohësh.

4.
Çka tjetër lidhë Holkerin dhe Dacin me tëra këto zhvillime? Holkeri do të paraqitet si njeri i cili, pa marrë parasysh të gjitha të metat në procesin e vet negociator, ka arritur t’i fillojë negociatat, madje në momentin kur pas katër vjetësh qeverisje të OKB-së arrihet të bëhen katër modele ekonomike për Kosovën. Daci do të paraqitet si njeri që flet në emër të Parlamentit të Kosovës, pra votës së lirë të prezentuar në të, pa marrë parasysh se çka mendon institucioni të cilin ai e kryeson teknikisht. Që të dytë i bashkon grafiti i vitit 1999.