"Në Emër Të Lirisë e Pavarësisë" një libër ku rrëfehet politika, patriotizmi, liria dhe feja

-- nga Halil RAMA & Beqir SINA, Nju Jork (SHBA)

Bronx NY: Kur të bie rasti të marrësh pjesë në mërgim, aty ku përmovohen libra të rinjë shqip, të botuar në disaporë, patjetër se duhet të shkruash më shumë; se kush është autori ose kush është figura e librit, e cila ka nxitur ose frymëzuar autorin të shkruaj për diasporën? Lexuesi, me këtë rast patjetër kërkon të dijë se cila është jeta e tij në mërgim, por edhe andje nga ka ardhur? Ç'trashëgimini i ka lënë vepra dhe jeta e tij diasporës e shqiptarëve në trojet e tyre etnike të andej e këtej kufirit shqiptaro-shqiptarë ?

Dhe duke ndjekur qoftë edhe përmovimin e një libër të vetëm të ndonjërit prej tyre, pasi sot ato janë me dhjetëra e ndoshta me qindra, jo rrallë her ndodh që të befasohesh. Por, shpesh her kemi vënë re të mrekullohemi kur shohim se si flakëron në shpirtin e tyre, zjarri i dashurisë për atdheun, malli për gurët e drurët, për të afërmit, për miqët e shokët, për farefisin e njërëzit e tjerë, që nuk i panë për kaq vjet të ndar padrejtësishtë nga rregjimi sllavo-komunistë. Dhe po në këto takime e përmovime, mëson si pakuptuar se kjo dashuri e dhëmbshuri për familjen dhe atdheun e tyre bëri i këta njërëz, tani të lirë edhe në vendin e të parve, të marrin penën e të shkruajnë, me vargje zemre, me tregime dhe kujtime, proza e poezi, për troje trimash e kreshnikësh, që trashëgim na e lanë të parët, duke derdhur gjakun lumë, në çdo pëllëmbë tokë, ku i thonë Shqipëri, ku flitet lexohet e këndohet shqip, bukës i thonë bukë, e ujit i thonë ujë .

Takimin përmovues të librit " Në emër të Lirisë e të Pavarsisë", të autorit Marjan Cubi me redaktor Ramiz Gjini, e çeli në zyrën e degës së Lidhjes Demokratike të Kosovës në Amerikë, kryetari i kësaj dege z Agim Rexhaj. Rexhaj, tha se kjo degë dhe kjo zyrë, prej kur edhe u ngritë kemi parë se ka qënë vatër e promovimit të librit dhe të politikës kombëtare në mërgim. Kështu, tha ai: "Kam rastin të flas në hapje të këtij përmovimi, për ditarin politik "Në Emer Të Lirisë e Pavarsisë" edhe si kryetar i degës së LDK-s, por edhe si një bashkëpuntor i ngushtë, i zotit Marjan Cubi.

Në vijim Rexhaj, solli tek i pranishmi njohjen me z. Cubin, me një sër kujtimesh nga aktiviteti me Lidhjen Demokratike të Kosovës, në Amerikë. Duke njohur Cubin, tha ai, njoha shumë shpejt një shqiptar të mirë, një shqiptar patriot dhe një shqiptar bashkëpuntor të përkushtuar për çështjen kombëtare. Libri i Cubit, na dha rastin sot, t'a rëndisim Marjanin, aty ku e gjetëm gjatë gjithë aktivitetit të tij, krahas patirotëve të flakët, demokratëve dhe nacionalisteve të shquar shqiptar në mërgim.

Recensioni kryesorë u mbjat nga z. Anton Cefa

Editori i gazëtës më të vjëtër shqiptare - 100 vjeçares "Dielli", shkrimatari, e publicisti desident Anton Cefa, në recensionin e tij futi librin e Cubit në materialet e rëndësishme letrare të Diasporës. Ai tha se :" Vijë në këtë përmovim me një dashuri dhe respekt të veçant për autorin e këtij libri. Të cilin pata fatin t'a njoh - që ditët e para kur vuna kamën në Amerikë. E njoha si shok, e desha si mik, u gjetëm së bashku në vijën e frontit, të një ideali atdhetar e politik të përbashkët. U takuam tek Vatra, tek LDK-ja, dhe kudo ku shtrihej veprimataria e këtyre dy organizamave të shqiptarisë, në jetën e bashkësisë sonë. Atje ku sfidat e mëdha mund t'i bashkojnë njërëzit, siç titullohet edhe njëra prej pjesve të këtij libri të Marjanit - "Në emër të Lirisë e të Pavarësisë".

E kam pak të vështirë të flas thjesht për librin vijoj Cefa, sepse ngatërrohen njohjet e mija personale me ato ç'ka thuhen në libër. Prandaj do të flasë për të dyja bashkë. Marjani është besimtar i devotëshëm, flas për librin tashti i tri kishave, për ato mendon, tek ato lutet, për ato punon. Këto tri kisha janë Vatra, ku u drejtua menjëher, sapo erdhi në Amerikë. Lidhja Demokratike e Kosovës, ku ai militoj e militon që nga dita e formimit të kësaj force politike me randësi të dorës së parë, për lirinë e pavarësinë dhe ndërtimin demokratik të Kosovës. Dhe Kisha Katolike Shqiptare "Zoja e Shkodrës".

Të trija këto kisha; kanë një fe të vetme për Marjanin, një fe e cila është Kosova. Se me Kosovën tek Marjani bëhet flijimi i të gjitha energjive fisnore dhe fizike të autorit tonë të librit" Në emër të Lirisë e të Pavarësisë". Libri është i thjesht në kuptimin ma njerëzor të fjalës, i deveotëshëm në kuptimin ma fisnik dhe në të njëtën kohë ma praktik të tij. I vendosu në kuptimin ma sinjikativ të kësaj fjale, ai e shpall kjart e prer, trikat e jetës dhe të veprimtarisë së tij të besimit të tij në këtë libër. Personalishtë shkruan Marjani në libër, besoj në Zotin, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në Kosovën time dhe jam besnik i kryetarit Rugova.

Veprimtarin e tij kryesore e zhvillon tek dega e LDK-s, ku ka aderuar që nga krijimi i saj dhe nuk ka rreshtur së punuari me të gjitha forcat e tij. Në libër ndërthurët një gamë e larmishme në emër të lirisë e pavarësisë ka nën titullin ditar , intervista, shënime e botime artikujash. Por ai është ma shumë se kaq, është një libër biografik, ku mësojn pak ose aspak nga biografia personale e autorit. Lexuesi me anë të këtij libri, informohet kryesishtë për veprimtarinë e tij shoqërore dhe sidomos atdhetare . Nuk ka një shtrirje të sakt kronologjike, që i dallon ditaret. Por, rendi e parashtrimit të veprimtarisë së protogonistit për faktorët ma shumë nga randësia të tyne, e sidomos e personaliteteve për të cilat bëhet fjalë në libër. Mbas parathënjes së redaktorit Ramiz Gjini, i cili ka ba një punë redaktoriale serioze dhe të kujdesëshme, vjen pjes e parë me titullin e gjetur "Sfidat e mëdha mund t'i bashkojnë njërëzit".

Marjani ka bërë një punë shumë të mirë, që e ka futur tekstin e këtij fjalimi historik në librin e tij "Në emër të Lirisë e të Pavarësisë" si një kurorëzim të punës të madhe të pasqyruar të bashkësis shqiptaro-amerikane dhe kryesisht të LDK-s, përfshi këtu edhe veprimatarinë e tij me personalitetet më të larta amerikane për lirinë e pavarësin e Kosovës. Dhe si dëshmi e gjallë e ndihmës së madhe miqësore të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, pa të cilën historia jonë do të kishte marrë devijime të rrezikëshme. Në pjesë e dytë gjithçka për Kosovën janë përfshirë intervista të autorit dhënë gazetës Bota sot dhe një shkrim i botuar në Illyria. Pjesa e tretë dhe e fundit përmbledh shënimet e botimet, artikuj të botuar në shtypin e këtueshem.

Janë të padiskutueshme vlerat dokumentuese e edukative të këtij libri. Por kjo nuk do të thotë që aty her - pas here lexuesi të mos ndeshet me pasazhet artistikisht të bukura, që spikasin sidomos në përshkrimet e udhëtimeve e takimeve, pa përmendur pasthirëmën e bukur të gjuhës, dhe frazën e ngërthyer mirë - në pikpamjen sintaksore. Gjithësesi, megjithëse lënda është lidhur me jetën dhe veprën e autorit të librit, lexuesi aty do të mësojë shumë pak nga jeta personale e autorit. Kjo sepse ai flet për aspektin atdhetar të shoqëruar të jetës së tij, duke lënë me një modesti të vogël krejtësisht në hije atë personal e në veqanti atë familjar - që do të ishte kisha e katërt, që ai i është përkushtuar ku personalizohet Marjan Cubi, si njeri i thjesht i dashur e i nderuar për punën e tij.

Kryetari I VATRËS, inxh Agim Karagjozi, u shpreh se e kishte shumë të vështir të flasë në raste të tilla përmovimesh, librash në diasporë. Duke thënë se, nuk jamë shkrimtarë, kritik apo ndonjë studiues. Por, nganjëher njeriu mund të provojë, se nuk është aq e vështir sa mendohet, kur kërkon të flasësh për njërëz të till, ku me të lidhen shumë gjëra edhe nga jeta jote. Pasi, unë për Marjanin, tha Karagjozi, flasë me konsideratën dhe vlersimin më të lart, si për një shok, një bashkëpuntorë të mirë, për një shqiptarë të palodhur dhe të pakursyer në çështjen kombëtare. Ndërsa libri i Marjanit është njëra e pjese e Marjanit se ai ka për të shkruar e thënë më shumë.

Redaktori i librit, shkrimtari Ramiz Gjini, kryetar i lidhjes së Shkrimtarve Shqiptarë në Amerikë.

Redaktori i librit, shkrimtari Ramiz Gjini e filloi fjalën e tij duke i "kërkuar" ndjesë Marianit, pasi kishte hequr nga ky ditar, shumë pjesë. Këtë ai e kishte bërë sepse kish dashur që në libër, të dilte në pah Marian Cubi, si aktivist politik dhe jo si një njeri me jetën e tij private.

Më pas ai u shpreh. që merita më e madhe e patriotëve të diasporës qëndron në një fakt mjaft të rëndësishëm: gjithçka që ata bëjnë për kombin, e bëjnë me zemërbardhësi e me patriotizëm, me atdhedashuri e përkushtim të sinqertë. Ata nuk marrin pjesë në lëvizjet politike për grada e për poste, pasi ndodhën në Amerikë, kanë bizneset dhe punët e tyre dhe nuk kanë asnjë interes apo përfitim ekonomik. Këtu qëndron edhe ndryshimi në krahasim me politikanët e Tiranës, ku edhe tregtarët, u lëpihen partive, që më pas t'u krijojnë atyre konçesione në bizneset që bëjnë. Zoti, i bekoftë të gjithë ata patriotë të diasporës që luftuan e vazhdojnë të luftojnë për çështjen kombëtare, që nga Noli e deri tek, Agim Karagjozi, Lekë Goçaj, Agim Rexha, Zef Balaj e shumë të tjerë - përfundoi fjalën e tij shkrimtari Ramiz Gjini.

Marjani është fjalë pak dhe njeri me zëmër të madhe, për poetin Mëhill Velaj. Marjani, është burri i Dukagjinit, i cili tërë jeten e vet në diasporë, e pikërishtë këtu në Amerikë, e shkriu në të mirë të vedit të tij. Dhe nuk kurseu asgjë , as "xhepin" që trojet etnike dhe kryesishtë Kosova dhe populli i saj, të jenë të lirë. Udhëtimet , tergimet, sakrificat e përshkrimet e Marjan Cubit, nuk kanë përfunduar për Marjanin me këtë liber, sepse nuk përfunduan kurrë edhe me të parët e tij, thënë shkurt babgjyshë e katragjyshë, nuk u ndalën e nuk u përkulën as ndaj Perandorisë Osmane, as në ish-Jugosllavinë borgjeze, dhe as në ish Jugosllavinë e Titos e Millosheviqit. E si i till Marjani, është pjes e pandarë e kësaj diaspore, duke mbajtur në dorën tij të ndezur "flakadanin" për liri e demokraci.

Historiani shqiptarë Prof. Beqir Meta: libri i Marjan Cubit le të merret si shembull i punës dhe i kontributit të gjithë shqiptarëve të Amerikës.

Historiani shqiptarë Prof. Beqir Meta, njeri shumë i afërt me diasporën shqiptare në Amerikë, kërkimin historik këto kohët e fundit, mendon se Marjani, është një ndër ata, që ka bërë histori këtu në diasporë. Duke parë kthesat historike për çështjen shqiptare, patjetër që ka edhe personalitete të tjera historike dhe një ndër ata mendoj unë, tha ai është edhe Marjan Cubi, i pasqyruar tashmë në librin "Në emër të lirisë e Pavarësisë".

Prof. Beqir Meta, më pasë i nxitur nga një diskutim nga ky përmovim, solli një sugjerim për diasporën. Diaspora tha ai duhet t'i kushtohet më shumë bashkëveprimit e mirëkuptimit midis njëri-tjerit. Pasi, kjo do të ishte edhe më e rëndësishmja duke gjetur edhe gabimet nga e kaluaara e ndihmuar shumë të ardhmen e shqiptarve. Të cilëve, kurr nuk u mungon patriotizmi ose përkushtimi. Ai argumentojë se diaspora në Amerikë ka shumë njërëz që punojnë e militojnë në çështjet kombëtare me gjithë shpirt . Kanë sakrifikuar e kanë lënë para të madhe, duke vënë në shërbim të çështjes kombëtare edhe kapitalet e tyre, të cilat i vunë e fituan me djersën e tyre, gjaku i tyre.

Por, që ftakeqësisht kanë qënë peng e përplajsjeve dhe e zhvleftësimeve me njëri tjetrin. Pra gjithë kjo energji e madhe, nuk shkon dotë atje ku duhet të shkojë dhe ju keni qëllimin në Kosovë e në trojet etnike shqiptare, në atdheun tonë Shqipërinë. Ajo po humbet gjatë rrugës së kotëshme. Kështu, koha kërkon të ulen mosmarrëveshjet dhe të shtohet kooperimi i bashkësisë shqiptare në diasporë duke i vlersuar të gjitha organizata e shoatat për atë çka kanë bërë e bëjnë përë çështjen kombëtare.

Kështu, të gjithë ne duhet t'a shohim punën dhe vepërn e shqiptarve të Amerikës të pandar nga ky trinom i këtij grupi organizatash e shoqatash shqiptare në mërgim, si një kostilacion të kontributit në raport me ato çka ka bërë sejcila prej tyre në vite. Çdo njëra prej tyre del në pah sipas moemteve dhe situatave të krijuara, por të gjitha me shumë përkushtim japin gjithçka çka duhet për çështjen kombëtare.

Sylë Lajçi n/kryetarë i degës së LDK-s, foli me superlative për librin dhe autorin. Ai tha se: "Kamë pasë fatin, që kam njohur këtë njeri dhe që kam punuar me Marjan Cubin. Dhe me vjen mirë që ky shok dhe bashkëudhëtar i kësaj çështje, tani po i hedh kujtimet tija në këtë libër. Pasi, nuk janë të shumtë ata njërëz që kanë punuar si Marjani, e na lënë kujtime te tilla të bukura nga jeta komunitare. Biznesmeni Lekë Gojçaj, njeri shumë i afërt me Cubin, e shfaqi vlersimin e tij ndaj librit të Marjanit me emocione të forta. Ai, tha se e kamë pasur mik, shok dhe bashkëluftëtar të mirë, gjatë gjithë kësaj rruge që kemi marrë bashkë në diasporë. Marjani, sipas Gojçajt, ka marr bekimin e Zotit në besimin që ka, në idealin dhe në frymëzimin, që gjithçka t'ja kushtojë familjes, kombit dhe fesë e shoqërisë.