Dy elementë themelorë të lirisë

- Shënimë rreth librit të Mons. Zef Simoni "Drejtësia e Dashtunia" -

Mons. Zef Simoni vjen tek lexuesi me një vepër letrare të konceptuar e ndërtuar organikisht me pyetje-përgjigje, një zgjedhjë kjo e autorit ose diktuar nga rrethanat e krijuara.

Tundimi fillestar për kualitet zhduket që në kapitullin e parë të sintetizuar "Feja nuk vdes". Dy janë shtyllat kryesore të komunikimit të autorit me lexuesin, e para, biografia e tij dhe e dyta morali shpirtëror dhe fetar në funksion të prosperitetit. Kjo është fryma që përshkon këtë libër, duke e ushqyer me fakte historike, me ndodhi reale e ngjarje të jetuara, me fenomene sociale, analiza politike etj.

Autori na prezantohet në vepër klerik i devotshëm me vokacion, predikues cilësor, personalitet me kulturë të gjërë fetare e civile, kur i lypet në vepër. Kjo e bën vepren interesante dhe kualitative.

Në përgjigje te pyetjes së parë mons. Simoni është elegant dhe fisnik në përshkrimin e kalimit nga mësues në meshtar, nga civil në religjioz. "Ngjau me mua vokacioni, - thotë autori, element i domosdoshëmm për t'u ba meshtar. Vokacioni asht element shpirtnor që bahet nevojë". Ky vokacion e bën idealist shpirtërisht e intelektualisht mësuesin Zef Simoni. Ai iu fut rrugës së meshtarisë, duke i ditur mundimet që do të kalonte nen terrorin komunist.

Në formën e një sinteze autori rrëfen persekutimin e kishës katolike dhe martirizimin e meshtarëve të saj. Për vete shkruan pak e për regjimin komunist shumë. Kësaj linje autori i kthehet shpesh, herë si akuzues, herë si analist e herë-herë si predikues. Pa asnjë dyshim periudha 50 vjeçare e regjimit komunist, represioni, dënimet, përndjekja, torturat, vrasjet, absurdi gjer në "antizot" kanë lënë vragën e tyre në koshiencën e meshtarit të nderuar, dëshmi e gjallë e asaj që ka ndodhur.

Brezi pas nesh nuk mund ta konceptojë atë kohë pa një rrëfim korrekt e dinjitoz. Fatmirësisht ky rrëfim na vjen në dorë nga monsinjor Zef Simoni nëpërmjet librit "Drejtësia dhe dashtunia", dy elementë themelorë të lirisë.

"Oh, sa e sa emna e ngjarje negative mund të jepen deri sa të arrihet mrendia e djallit, - thotë autori, për ta vazhduar më tej, - zoti mund të na kishte kursyer nga shumë vuajtje, por e randsishme asht se Zoti na ka dhanë ndihmën për t'i përballue ato". Ky është koncepti filozofik kristian që i ka ushqyer e udhëhequr misionarët katolikë, meshtarët dhe martirët e saj. Besimi tek Hyu deri aty sa At-Aleks Baçli, pas dënimit shprehet: "U dënova dy herë me burgim pa pas fatin të derdhshe gjakun për Krishtin".

Persekutimin e klerit dhe të Kishës Katolike autori e shtrin në kohë me ngjarje të datuara dhe me analizë historike, ndarë në tri faza, e para-persekutimi romak dhe pagan vendas ndaj krishtërimit; e dyta, - persekutimi turk dhe e treta, regjimi komunist për të arritur në domethënien "Feja e besimi asht përherë ngadhnjyes". Çelësin e kësaj shprehje autori e gjen në letrën që Turtulani, një shkrimtar i shekullit te II-të, i shkruan perandorit Trajan "Gjaku i martirëve asht fara e Krishtenimit", le të kujtohet përherë kjo frazë.

Një vend të rëndësishëm në libër autori i kushton lutjes si mjet komunikimi me Hyun, pa të cilën thekson monsinjor Simoni, - individi mbetet një kafshë e tërbueme.

Shqetësimi i autorit për familjen e krishterë përcillet në një kapitull të veçantë me shumë kujdes dhe me mesazhe të qarta, duke e quajtur atë si një "kishë të vogël". Për të sintetizuar forcën që ka Hyu nëpërmjet Kishës për të besuar autori na sjell një shembull. Shkrimtari i madh francez Andre Frossart, i biri i sekretarit të Partisë Komuniste Franceze, rastësisht hyri me nje shok ne kishë tue qenë ateist, mrena pesë minutave të shkëlqyeshme që i ka pa, ai, besoi në Zotin plotësisht nga garancia e Hirit dhe shpejt na dha librin "Zoti ekziston, unë e kam ndesh".

Një vend të dorës së parë në këtë libër autori ia ka kushtuar kontributit të Komunitetit Katolik Shqiptar në dobi të Atdheut, në të gjitha nivelet e tij, prandaj kërkon që të pushojë persekutimi ndaj këtij faktori. Nuk mund të ketë evropianizim të shoqërisë shqiptare duke anashkaluar ose përjashtuar në forma të ndryshme këtë komunitet. Këtë diskriminim autori e shoqëron me argumente. Duke mos përmendur vetëm ministrat, nga 21 vetëm 1 asht katolik, - thotë autori dhe ky pa zyrë. Nga 9 gjykatës në Shkodër vetëm 1 asht katolik. Nga 293 gjyqtarë të shkallës së parë në Shqipëri vetëm 12 janë katolikë. Në Gjykatën e Apelit nga 52 gjyqtarë vetëm 2 janë katolikë, ndërsa në Gjykatën e Lartë dhe atë Kushtetuese nuk ka asnjë. Nga 54 ambasadorë të akredituar nëpër botë vetëm 1 asht katolik, ai i Selisë së Shenjtë. Për të mos vazhduar me shembuj te tjerë të shumtë.

Kontribut të vyeshëm e të padiskutueshëm kanë dhënë klerikët shqiptarë në zgjimin e ndërgjegjes kombëtare nën okelion "FE e ATDHE". Në kulturën dhe letërsinë shqipe janë klerikët katolike që më së pari sollën vepra në gjuhën shqipe si Pjetër Budi, Pjetër Bogdani, Frango Bardhi, Gjon Buzuku me "Mesharin" e famshëm e sa e sa të tjerë. Është i pamohueshëm kontributi i Dom Nikoll Kaçorrit në themelimin e shtetit shqiptar, është një mrekulli prurja në letërsinë shqipe nga At Gjergj Fishta, At Pashk Bardhi, At Shtjefën Gjeçovi, At Benardin Palaj, Dom Ndre Mjeda, At Vinçens Prenushi, Patër Anton Harapi e shumë e shumë të tjerë.