Përparësitë e Arsimit në Shqipni prej Qeverisë së djathtë Berisha

i) Zhvillimi njerezor eshte synimi me madhor i shoqerise shqiptare dhe investimi per te do te perbeje prioritetin kryesor te projektit te ndryshimit te mazhorances se re dhe qeverise se saj. Qeveria konsideron rritjen e aksesit ne nje arsim cilesor e masiv te shqiptareve si politiken e pare ne kete drejtim. Permiresimi i treguesve te shendetit publik eshte gjithashtu jetik ne rritjen e nivelit te zhvillimit njerezor. Realizimi i cdo individi permes kultures dhe sportit do te jete ne vemendje te politikave qeveritare. Reformat dhe programet qeveritare ne kete fushe do te hartohen dhe zbatohen nepermjet konsultimit e pjesemarrjes se grupeve te interesit ne nivel rajonal e kombetar te organizuar deri ne nivelin e nje Keshilli Kombetar per Zhvillimin Njerezor.

Arsim cilesor dhe masiv

§ Edukimi i shqiptareve si qytetare te denje dhe individe te suksesshem. eshte procesi me i rendesishem. Edukimi ne Shqiperi dhe vecanerisht sistemi arsimor ne Shqiperi ka pesuar renie dramatike ne treguesit e vet sasiore dhe cilesore. Aksesi ne arsimin baze dhe vecanerisht ate te mesem eshte ulur shume, kryesisht ne zonat rurale te vendit ku edhe kushtet dhe cilesia e arsimimit jane shume shqetesuese. Nderkaq ne qendrat urbane te vendit ndeshet nje mbipopullim i larte i shkollave qe demton rende mesimdhenien. Arsimtaret mbeten kategoria me e keqpaguar e punonjesve buxhetore. Shpenzimet publike per arsimin kane rene nga 4.2 % ne vitin 1996, ne 2,8 % te PBB. Mesatarja e viteve te arsimimit ka rene nga 11,5 ne 9.2 vite ne vitin 2004 nga 15.4 qe eshte ky tregues per vendet e OECDse. U mbyllen rreth 85 % e shkollave te mesme ne zonat rurale, si dhe numri i shkollave profesionale u zvogelua 6 here. Arsimi universitar publik ndodhet ne kushtet e nje autonomie difektoze, jo rralle te kercenuar, me mjete te pakta dhe me cilesi produktesh qe nuk po i pershtaten kerkesave te kohes e te tregut.

§ Kjo gjendje e rende e arsimit kerkon nje nderhyrje energjike dhe vizionare. Vizioni i qeverise per arsimin bazohet ne modelin e edukimit te vazhdueshem duke filluar qe ne moshen parashkollore dhe qe vazhdon gjithe jeten. Qellimi i sistemit arsimor do te jete formimi i aftesive individuale per te perfituar dije per ta perdoruar ate. Sistemi arsimor do te bazohet ne autonomine shkollore.

§ Per te arritur keto qellime qe do te mundesojne arritjen e nje niveli europian arsimimi si kusht i domosdoshem per zhvillimin europian te vendit, qeveria angazhohet per nje reforme teresore ne arsim te mbeshtetur nga burime te konsiderueshme publike, nga zgjerimi i mbeshtetjes se partnereve nderkombetare si dhe perfshirja e sektorit privat ne kete fushe. Reformat arsimore do te hartohen dhe zbatohen ne konsultim e bashkepunim te gjere me grupet e interesit.

· Do te kryhet reforma e plote e kurrikulave mesimore duke synuar rritjen cilesore te permbajtjes dhe linearitetin dhe vazhdimesine llogjike ne formim me qellim qe ato t'i pershtaten nevojave te nxenesve dhe shoqerise ne kete shekull si dhe te perafrohen me shume me ato te vendeve te BE-se. Kjo do te arrihet permes konsultimit te ekspertizes me te mire, duke perfshire grupet e interesit ne hartimin e tyre si dhe duke stimuluar konkurrencen, ne permbajtje dhe forme, ne botimet shkollore te te gjitha niveleve arsimore.

· Do te vendoset statusi i mesuesit si pike reference per shoqerine dhe komunitetin, me gjithe respektin qe ai meriton. Qeveria do te rrise 50% pagen e arsimtareve brenda vitit te dyte te mandatit dhe do ta dyfishoje ate deri ne fund te ketij mandati. Pagat me te mira do te shoqerohen me mekanizma qe sigurojne rritjen e profesionalizmit dhe te perkushtimit ne mesimdhenie. Incentiva te vecanta do te perdoren per mesuesit ne zonat e largeta e te veshtira.

· do te mundesohet nje permiresim rrenjesor i kushteve te shkollimit permes ndertimit e riparimit te godinave shkollore dhe pajisjes me mjete didaktike moderne. Do te synohet ulja e numrit mesatar te nxenesve per klase ne nivelin e 25-30 nxenes.

· Do te sigurohet kompiuterizimi dhe lidhja internet ne cdo shkolle si dhe mesimi masiv i gjuhes angleze.

· Ne arsimin parauniversitar do t’i jepet nje perparesi shkollave te mesme profesionale ne perputhje me tendencat rajonale te zhvillimit ekonomik e te tregut te punes. Ne zonat rurale do te hapen nje numer i madh shkollash profesionale kryesisht te profilit te agrobiznesit. Ne shkollat profesionale do te synohet te terhiqet me shume se 40% nxenesve te shkollave te mesme.

· Reforma institucionale ne arsim bazuar ne autonomine shkollore do te percaktoje rolin e personelit shkollor komunitetit prinder/nxenes dhe pushtetit vendor. Performanca e sistemit arsimor, ne teresi, ne nivel shkolle e ne nivele te tjera do te monitorohet dhe vleresohet permes instrumentave adekuate dhe me transparence.

· Synohet qe shpenzimet publike per edukimin, perfshire ate universitar, te perbejne zerin e pare ne buxhetin e shtetit duke arritur ne nje nivel prej 5% te PBB-se. Shperndarja e fondeve do te orientohet per nga numri i nxenesve. Krahas fondeve publike, ne permbushjen e objektivave te arsimit parauniversitar do te kontriboje edhe iniciativa private.

· Synohet qe ne fund te periudhes 4 vjecare te arrihet niveli prej 100% te kryerjes se arsimit 9 vjecar dhe niveli 88% i kryerjes se arsimit te mesem te pergjithshem ose profesional. Terheqja e femijeve ne sistemin e edukimin parashkollor synohet te arrije ne 60%.

· Arsimi universitar do te synoje formimin e te diplomuarve me njohuri shkencore e profesionale te cilesise se larte per te qene te afte te konkurojne ne nje ekonomi ne hapje dhe zhvillim si dhe ne perputhje me proceset integruese e globalizuese. Qeveria gjithashtu synon masivizimin e dijes universitare duke mbeshtetur e nxitur shkollat e larta publike qe te hapin dyert per te rinjte shqiptare. Rritja cilesore dhe masivizimi universitar do te mbeshtetet edhe nga iniciativa private ne kete fushe.

· Do te permiresohet dhe plotesohet autonomia e universiteteve publike vecanerisht ne aspektet administrative, financiare e pronesore. Kjo autonomi do te bashkeshoqerohet me permiresimin e mekanizmave te check and balance dhe me tendencen e rritjes se eficiences financiare.

· Qeveria do te intensifikoje reformimin universitar ne perputhje me parimet dhe objektivat e procesit te Bolonjes ne drejtim te struktures se studimeve, te ngritjes dhe funksionimit real te sistemit te vleresimit e te sigurimit te cilesise permes akreditimit, adoptimit te sistemit te krediteve, unifikimit te procedurave te njohjes se diplomave sipas normave te BE-se.

· Qeveria konsideron se universitetet publike mund te ecin shume drejt vetefinancimit permes tarifave te shkollimit dhe te ardhurave nga sherbime te tjera. Nga ana tjeter, qeveria do te mbeshtese studentet nga familjet e vobegta ndersa studentet e shkelqyer edhe duke u krijuar mundesira qe ata te plotesojne shkollimin ne universitetet perendimore.

· Qeveria angazhohet per nje politike aktive te thithjes se trurit nepermjet programeve te 1000 shkencetareve te rinj, krijimit te grupeve te ekselences, dhe forma te tjera qe do te rekuperojne largimin e trurit qe ka ndodhur ne menyre dramatike ne keto vite te tranzicionit.

· Qeveria i konsideron universitetet e Shkodres, Elbasanit, Vlores, Gjirokastres e Korces jo vetem si institucione te Arsimit te Larte por edhe si qendra qe mund te kontribuojne ndjeshem per zhvillimin e ketyre rajoneve dhe per kete qellim do te mbeshtese me fonde dhe porosira shteterore keto universitete per te luajtur kete rol. Do te hapet universiteti i Durresit dhe do te studiohet mundesia e hapjes se universiteteve publike ne rrethe te tjera, por pa demtuar procesin e rritjes cilesore e sasiore te universiteteve aktuale.

· Ne funksion te objektivit qe Kerkimi Shkencor te mbeshtese e t’i sherbeje efektivisht zhvillimit ekonomik e shoqeror te vendit, Qeveria do te studioje, ne kuadrin e reformimit te ketij sistemi, edhe mundesine e integrimit te institucioneve kerkimore shkencore me ato universitare.