Në Nju Jork u zhvillua "Festivali i XV-të Shqiptar" nën bukurinë dhe madhështinë e këngëve dhe valleve nga e gjithë Shqipëria

Kumbojnë fuqishëm dashuria e malli për atdhe, lartësohen e shkëlqejnë ndërgjegja dhe krenaria kombëtare

Lehman College, Bronx, NY: Festivali Folklorik i këngës, valles dhe melodisë shqiptare në Nju Jork, një ndër evenimentet më të mëdha kulturor, që mbahet në diasporë, tregonë më shumë se çdo gjë, se: në komunitetin shqiptar në Amerikë, shqiptarët janë njerëz të apasionuar, cilët, dinë të respektojnëdhe e paraqitin folklorin autentik kombëtar shqiptar, edhe në një largësi kaq tejet oqeanike, nga vend-lindja e tyre. Festivali Folklorik i këngës, valles dhe melodisë shqiptare në Nju Jork, është një pasuri e madhe dhe një famë e madhe, për gjithë folklorin e bukur shqipëtar. Pikërisht, kjo i bënë shqiptarët në Amerikë, të dallojn nga popujt e tjerë këtu(SHBA) me këtë manifestim të madh kulturoro-artisitk.

Festivali Folklorik i këngës, valles dhe melodisë shqiptare, në Nju Jork, ka bërë traditë dhe është një prej aktiviteteve të komunitetit shqiptar më të vlershëm, që mund t’i japin dinamizëm e gjallërimin e jetës kulturo - artistike kombëtare shqiptare, këtu në SHBA-s. Asgjë tjetër nuk mund të bashkojë njerëzit kaq shumë, ashtu siç i bashkojnë e lidhin vallet tona dinamike, këngët e bukura dhe melodit e ëmbëla të folklorit të blirant shqiptar nga të gjitha trojet Etnike, prej nga Shqiperia, Kosova, Plave, Gucie e Ulqini, Presheva, Bujanovci e Medvegja, Tetova, Gostivari, Struga, Kumanova, Dibra, Çamëria e tërë Diaspora.

Në këtë këndëvështrim, është me shumë rëndësi të ceket, se me këtë Festival - lidhet edhe Historiku i famullisë " Zoja Shkodrës". I cili, është e nevojëshme së pari të japim një përshkrim të të dy enteve që i paraprinë asaj: Qëndrës Katolike Shqiptaro - Amerikane " Zoja e Këshillit të Mirë", e themeluar nga i ndjeri Msgr. Zef Oroshi, në 1969, dhe Qendrës Katolike Shqiptare "Shën Pjetri e Pali" , e themeluar nga i ndjeri Dom Lazër Sheldia, në 1973. Si rezultat i bashkimit të tyre, u formua ajo që sot, është krenaria jonë - Kisha Katolike Shqiptare: "Zoja e Shkodrës".

Për këtë, është e rëndësishme të theksohet, se gjatë gjithë historisë të të dy qendrave, si dhe gjatë ndërtimit të kishës, përveqse shërbimeve fetare, meshtarët dhe Këshilli i Kishës i dhanë rëndësi të veqantë ruajtjes së gjuhës, kulturës, folklorit dhe traditave të mira shqiptare. Kohë pas kohe u organizuan seminare kulturore e festivale folklorike. Festivali Folklorik i këngës, valles dhe melodisë shqiptare, u bë një ent kulturor, për të cilin, ka shkruara mjaft favorëshëm edhe gazeta e famëshme amerikane "The New York Times". Prej pesmëdhjetvjetësh me rradhë ky manifestim kulturor, vazhdon ende të tubojë mbarë komunitetin shqiptar, pa dallim feje - apo ideologjije.

Prof. Dr. Agron Fico, albanolog i njohur - gjuhëtar dhe publicist, mendon se me këtë Festivalë, por edhe me ruajtjen e kultivimin e muzikës, këngës e valles popullore tek shqiptarët e Amerikës, Folklori shqiptar po tregon, si ai është shpirti artistik i kombit tonë, ngjizur në rrjedhën e shekujve si pashaporta e tij etnike. Ai karakterizohet nga këto tri veçori" Lashtësia, unitetit dhe diversiteti" , shkruan Fico.

Natë e këngës, valles dhe muzikës shqiptare në Nju Jork, ishte Fesitivali i XV-të Shqiptar u zhvillua në Lehman College, Bronx, NY i organizuar nga nga Qendra " "Nene Tereza" e Kishes Katolike "Zoja e Shkodres" ne - Hartsdale. Festivali u ndoqë nga më shumë se 3500 shikues.

Në festival morën pjesë të ftuar nderi, e të ftuar special si: I përndershëmi Dom Pjetër Popaj, me bashkëpuntorët e tij të devotëshëm, të përnderëshmit Dom Nikolin Pergjini dhe Dom Viktor Dedaj. Avokati i njohur Majkëll O’ Rajlli, kordinatori i ekipit të mbrojtësve të ish kryeministrit të Kosovës z Ramush Haradinajt, i shoqëruar nga z Hajdar(Harry) Bajraktari, z. Zabit Bytyqi, z. Rustem Gecaj dhe z. Agim Rexhaj e z Luan Bukolla. Morën pjesë lider shoqatash dhe organizatash mjaft të njohura në komunitetin shqiptar.

Kënga për Gjergj Kastriot Skëndërbeun - kënduar e vallëzuar nga Grupi "Rozafati", ishte ajo që shënoj edhe fillimin e evenimetit më të rëndësishëm muzikor në Festivalin e XV-të Shqiptarë. Ashtu si dhe vitin e kaluar, Festivalin e drejtuan konferencieret Anxhela Zagreda dhe Valdez Murati. Bekimi dhe fjala hyrëse, u mbajtë nga famullitari i Kishës Katolike Shqiptare ' Zoja e Shkodrës" Dom Pjetër Popaj. I cili - qysh në fillim tha se :"Kur sheh një numër kaq të madh si pjesmarrës të kënaqet zëmra, dhe siguron suksesin e festivalit. Suksesi më i madh i këtij Festavili është që jemi mbledhur gjerë e gjatë për gjërat që na bashkojn: "Ruajtja e traditës, gjuhës , kulturës, së artit të këngës së valles, është ruajtja e indetitetit tonë kombëtar, e gjakut tonë, e jetës sonë , e flamurit tonë me shkabën dykrenare të Heriot tonë të madh Gjergj Kastrioti - Skënderbeu."

"Ky Festival, vijoj Dom Pjetër Popaj, i dedikohet Gjergjit të Madh duke përkujtuar edhe 600- vjetorin e lindjes së tij. Kur lindi Gjergji - lindi fati, lindi mbrojtja e Shqipërisë. Sonte ndërsa përkujtojmë me nderim të posaqëm Herion tonë të dashur, kujtojmë edhe dëshmin e tij që bëri kur qe khtyer në Shqipëri, kur tha:" Jamë shqiptar! Edhe ne ndonëse larg trojeve tona, vendlindjes së Gjergj Kastriotit - Skënderbeut, në këtë Festival jemi bashkuar për të ndënjë besnik prosisë së tij duke thënë:"Jamë Shqiptar ! dhe jamë krenar që jamë Shqiptar!".

Të gjithëve ju, Ju falemenderojmë! që keni ardhë në Festivalin tonë shqiptar, I falemnderojmë së parit organizatorët e kësaj mbramje, që nuk kursyen kohën, e mundin, atë talentin , por muej javë e ditë ja dedikuan përgatitjes së këtij Festivali. Njërëz të till, tha Popaj, na frymëzojnë edhe ne - për të qënë edhe më tepër të dedikuar për njeri tjetrin. Shëmbulli i mirë i juaji nxitë edhe brezin e ri të komunitetit tonë, për të dashur edhe ma shumë popullin tonë, përfundojë fjalën tij famullitari i Kishës Katolike "Zoja e Shkodrës" Dom Pjetër Popaj duke u lutur " Dhashtë Zoti që të qëndrojmë së bashku dhe të gëzohemi së bashku, e kalofshi mirë dhe gëzuar Festivalin."

Konferencierët Angela Zagreda dhe Valdez Murati ftuan në skenën e madhe të festivalit grupet dhe këngëtarët, që do të "ndezin" sallën nga duartroktijet e pa fundëme...

Ndërkaq, "Kënga Arbëresha" - kënduar dhe luajtur në kitarrë nga arberishi i Italisë, ardhur enkas për këtë Festival, u këndua nga Enriko Granafei. "Syrin si qershia" - e këndoj Gjok Vata. Më pasë u këndua kënga "Nga Kosova në jugë të Shqipërisë" - nga Besim Muriqi - Haki Krasniqi. Për të vijuar më tej me këngën:"Për Flamur t'a lidhim besën", këngë kosovare - kënduar nga Dile Gecaj. Potpuri këngësh vlonjate - solli Mentor Veizi. "Festa e Madhe Shqiptare", valle(koreografia Lisa Shala) - vallëzuan grupi" Rozafati". "Kënga për Mitrovicën" - qe kënga e Enver Kabashit e shoqëruar nga grupi "Bashkimi" nga Georgia duke u ndjekur me "Potpuri Këgësh" - . dhe me "Valle me motive Shqiptare - me çifteli, fyell, tupan - grupi "Bashkimi" nga Georgia

Dekorimi i z. Mark Shkreli u shoqërua me duartrokitje. Z Mark Shkreli - drejtor i Festivalit të 15-të Shqiptar, gjatë marrjes së dhuratave dhe shpërblimit si çmim për punën e madhe që ka bërë, ai në realizimin e e këtij Festivali, dhe veprimtarive të tjera kulturo - artisitike në Kishën Katolike Shqiptare" Zoja e Shkodrës", tha se "Ky çmim dhe këto dhurata janë për të gjithë ju, të gjithë ju, që në këto momente, nuk po di për të cilin të flas më parë, pra fjala e juaj, mendimi juaj, puna juaj, këngët e vallet tuaja, dhe organizimi i këtij festivali, janë të mrekullueshme" tha z Shkreli.

Pjesa e dytë vazhdoi duke ja lënë vendin një "Valle me motive Gjakovare", (koreografia Angjelina Nika) - vallëzuar nga grupi "Rozafati". "Po i këndojmë Gjergj Kastriotit" - titullojen kënga, Shefqet Krasniqi me rapsodët e grupit "Bashkimi Kombëtar", nga Nju Jorku. Recitim "600 vjetorit të Gjergj Kastriotit" nga Nosh Rrok Camaj dhe Recitimi " Rruga jote është më e mira" - Sokol Muhadri ishin dhe dy recitimet evetme."Lavdi veprës o Fan Noli", ishte kënga me lahutë - e Gjon Dedvukajt ."Në festival më thirri Vitoja" - qe edhe kënga e vogëlushit 11 vjeçarë Albert Stanaj, përcjell me çifteli nga e motra Aleksandra Stanaj. "Kalle, kalle moj rini" - e ndezi atmosferen festive me këngëtaren Elizabeta Dukaj . "Vallëzimi i Shqipeve" dhe " Valle me motive nga Çamëria" ( koregografia Bashkim Braho) luajtur nga grupi "Bashkimi" - Boston u duartrokit me brohortije të mëdha.Valle me motive gjakovare, me koreografi të Angjelina Nika - ishte vallaja e grupit "Rozafati"

Pjesa e tretë
"Këngë për Nënë Terze" - me shumë melodi e ëmbëlsi u këndua nga Sebahate Berjajolli. "Putpuri me klarinet - luajti Sokol Asllani. Motiv poetik "Shqipëria ime" - nga Erion Spiro ( pozi nga Asdreni,n.Frashëri,Çajupi,Noli,Migjeni) u duken sikur kushtrim E ftuara në Festival, qe edhe këngëtarja nga Tropoja - Fatmira Brecani. E cila ndoshta ishte dhe këngëtarja më e duartrokitur, të cilë në duet me këgëtarin tjetër nga Tropoja Gëzim Nika, u rikthyen disa herë. "O sa mirë që jam shqiptar" - këndoj vetë Gëzim Nika duke u shoqërua nga rreth tre mije spektatorë. "Mos e qaj Nanë loke djalin" - e kënduan Lisa Shala dhe Ylli Sufaj ."Valle Festive", e koreografia Angjelina Nika u vallëzua nga - grupi "Rozafati". Humor dhe këngë humoristike - sollën ne këtë festival Gjovalin Lumaj, Albina Ndrejaj, Fran Gjoka( grupi nga Michingan-i)

Pjesa e katërt
" Ky merak", Këngë Shkodrane - kënduar nga Albert Popaj i lënë vendin një Melodie me çifteli - të Edmond Xhanit. Me këngë nga veriu në jug - qe titulluar një tufë me këngë të Fitore Manaqi. "Gjuha Jonë" - këndoj Alba Çano. Dueti - Besim Muriqi dhe Haki Krasniqi lujtën e kënduan këngë e valle nga grupi "Bashkimi Kombëtar" Nju Jork.

Në fund pjesa garuese e Festivalit, u mbyll kur edhe u tërhoqë Juria, që të vendoste fituesen e Natës së këngës, valles dhe muzikës shqiptare në Nju Jork, Fesitivalit i XV-të Shqiptar. Juria e përbër nga Prof. Dr. Dhorka Dhamo, Semiramiz Krjaka, muzikane, Ismer Mjeku, jurist e kryetar Jurie, Gëzim Nika, këngëtar, Bardhyl Ukcamaj, intelektual, shpallën fitues te nderuar me çmimin e parë grupin "Bashkimi Kombëtar", nga Nju Jork-u. Në vend të dytë: u zgjodh grupi "Bashkimi" nga Bostoni dhe në vend të tretë: grupi i "Rozafati" Qendra Nënë Tereza - Kisha Katolike Shqiptare në Amerikë '' Zoja e Shkodrës". Të tre çmimet fituan nga një çmim me vlerë dollarësh (chek).

Me daljen në skenë, të këngëtarve, vallëtarve, instrumentistëve dhe organizatorvë duke kënduar e vallëzuar në korë, këngën "Nusja jonë e bukur" dhe pjesmarrjen e të gjithë Grupeve: "Rozafati" Qendra Nënë Tereza - Kisha Katolike Shqiptare në Amerikë '' Zoja e Shkodrës", "Bashkimi" nga Bostoni, "Bashkimi" nga Georgia , dhe "Bashkimi Kombëtar" nga Nju Jork-u, u bë edhe mbyllja madhështore e me plotë sukses e një ndër evenimenteve më të mëdha kulturorë e artistik, që mbahet në diasporë: Festivalit i XIV-te Artistik i Kenges e Valles Shqiptare ne Amerike, organizuar nga Qendra " "Nene Tereza" e Kishes Katolike "Zoja e Shkodres" në - Hartsdale - Nju Jork.

Drejtuesi i kësaj vatreje drite e bashkimi,z. Mark Shkreli , i cili, që në moshë të re është detyruar të marrë rrugën e mërgimit e vazhdimisht u ka prirë dhe u prinë me besnikëri e përkushtim levizjeve e veprimtarive patriotike shqiptare këtu në Amerikë, duke mos u kursyer në asgjë, me modesti tregonë për historikun e Festivalit Shqiptar në Nju Jork.

Ai, sipas broshurës së Festivalit, ka thënë se :" Është i 15-ti, ky që përkon me ditëlindjen e madhe të Heroit tonë Kombëtar Gjergj Kastriotit. Fillimisht Festiavlin e kanë drejtuar me shumë kompentencë, e me shumë përkushtim , z. tonin Mirakaj, z Prelë Sinishtaj,z Marjan Cubi. Festivali i parë shqiptar u mbajt në vitin1991-, dhe po vazhdon edhe në ditët e sotëme. Festivali i ka bashkuar të gjithëa grupet amatore e profesioniste, kudo që ato ndodhen në SHBA-s. Në themel të repertorit të festivaleve kanë qënë këngë e valle, rapsodi, parodi, humor e recitime nga ë gjitha tervat e atdheut etnik. Në brendi të këtyre krijimeve ka kumbuar shumë ideja madhore e pavarësismit të Kosovës, i është kënduar qendresës dhe heroizmit të luftëtarëve të UÇK-së, i është kënduar me pathos çamërisë, qendresës shekullore të shqiptarëve në trojet e veta në Ulqin, Malësi, Plavë e Gusi, Medvegje, Preshevë e Bujanovc, rezitencës së popullsisë shqiptare në Maqedoni.