"Lufta të cilën nuk e kemi përfunduar"

MANHATTAN New Yrok (NY): Gazeta më e madhe dhe më e njohur në botë "The Nju Jork Tajms" ka botuar në numërin e djeshëm, një shkrim të ish sekretarit amerikan të mbrojtjes Frank Karluci, lidhur me Kosovën, me titull: "Lufta të cilën nuk e kemi përfunduar" Në shkrim thuhet se "Këto ditë, Ushaingtoni nuk i kanë munguar prioritetet e politikës së jashtëme, por përpara se t'a shohim listën e detyrave të reja në mandatin e dytë të presidentit Bush, do të sugjeroja që në këtë listë të futet edhe Kosova.

Bota reagoi e tmerruar para gjashtë vjetëve kur rregjimi i Sllobodan Millosheviqit, ndërmori operecione të spastrimit etnik kundër shqiptarëve të Kosovës. Raportet për masakrat dhe pamjet e kolonave të gjata të refugjatëve që shkonin në Shqipëri dhe Maqedoni, e shtynë botën të veprojë.

Fushata ajrore e NATO-s kundër Sërbisë, e bindi Beogradin të heqë dorë nga sulmi brutal, dhe Kosova u vu nën administrimin e Organizatës së Kombeve të Bashkuara.

E tillë ajo mbetet edhe sot, nën protektoratin ndërkombëtar, legalisht pjesë e Sërbisë, por me 90% të popullatës shqiptare, e cila më shpejt do të futej në luftë se sa t' nënshtrohet sundimit të Begradit. Kosovarët kërkojnë shtet të pavarur, dhe vonesat e pafundme të bisedimeve për statusin final, do të shaktëtojne vetëm frustime dhe fryerje ë thella.

Pakënaqësia e tyre thjesht nuk ka të bëjë me krenarinë mbi sovranitetin kombëtar. Statusi i pazgjidhur i Kosovës ka pasoja serioze për jetën e përditëshme. Për shkak se është nën administrimin e Organizatës së Kombeve të Bashkuara(OKB), Kosova, nuk mund të bëhet pjesë e sitemit ndërkombëtar bankar, nuk mund të marrë kredi nga bankat për zhvillim, dhe nuk mun t'i joshë investuesit e huaj.

Me papunësinë prej 70%, Kosova po vuan për ndihmat, të cilat aq shumë i nevojiten.

Ndoshta më e rëndësishme është pasiguria e vazhdueshme në mesin e shqiptarëve, të cilët jetojnë me ndjnjën e përherëshme të drojës se mund të kthehen nën sundimin serb. Kjo në thellb është një mendësi e rrethuar, e cila mund të shpërthejë ne dhunë kurdoherë. Kështu ndodhi në marësin e kaluar, kur shqiptarët protestuan duke vrarë të paktën 20 sërbë, dhe shkatërruan qindra shtëpi të sërbëve.

Kuptohet, frustimi nuk mund të justifikojë dhuën e tillë, por ngjarjet demostruan qartë se administrata e Organizatës së Kombeve të Bashkuara nuk funksionin. Me afërimin e pranverës, rriten gjasat e përsëritjes së ngjrjeve. Por, këtë herë me siguri mund të jetë më keq: sërbët e Kosovës mund të kërkojnë nga Beogradi që të ndërhyjë për të mbrojtur, gjë që do të rezultonte me kthimin në një luftë të hapur Ballkanike.

Si mund të shmanget një ankth i tillë?

Zgjidhja e vetme afatgjatë është pavarësia e plotë e Kosovës, ndërsa çështja e vetme është si të arrihet ajo. Qasja më e mirë do të ishte që Ushingtoni dhe partnerët e vet në Grupin e Kontaktit, të iniconin një proces për zgjidhjen përfundimatre, një Marrëveshje për Kosovën. Ato do të duhej të përcaktonin një afat kohor dhe disa rregulla.

Qëllimi përfundimatrë do të ishte pavarësia për tërë Kosovë.

Opcionet e tjera si bashkimi me Shqipërinë apo vendet etjera ku jetojnë shqiptarët, nuk do të duhej marrë parasyshë. Ndërkaq shqiptarëve të Kosovës do të duhej t'u bëhet qartë se progresi drejt pavarësisë do të përcaktohej nga trajtimi që ata u bëjnë sërbëve dhe pakicave të tjera. Porcesi do të duhej filluar sapo Organizata e Kombeve të Bashkuara t'a përfundonin bbartjen e përgjegjësisve te Qeveria e Kosovës.

Pastaj kosovarët mund të fillojnë hartimin e Kustetutës. Ndoshta hapi i fundit do të ishte konfernca kombëtare apo referendumi, dhe gjithçka do të krhej deri në mesin e viti 2006.

Pëlqimi nga Këshilli i Sigurimit apo Grupi i Kontaktit do të ishte i vështrirë dhe mund t'a prishte procesin. Por Shtetet e Bashkuara të Amerikës mund të bëjnë ballë kësaj duke bërë që sa më shumë vende të Bashkimit Evropian të na bashkëngjinten në njëhijen formale të Kosovës së Pavarur, me shpresë që edhe Rusia më pastaj t'i bashkëngjitet vullnetit të shumicës. Nisur nga ngjarjet e katër viteve të fundit, kuptohet që Kosva është lënë menjëanë, por situata thjesht është tepër e nderë për t'a lënë anash përgjithmonë.