Shqiptarët e Dallasit, secili në mënyrën e vet, ua kthejnë nderet Amerikanëve…

Anëtarët e Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë dhe Shqiptarët e Dallasit e kuptojnë se pa dashurinë njerëzore vetë jeta do i ngjante një uragani të tërbuar. Si pjesëmarrës aktivë të botës së qytetëruar, gjatë gjithë këtyre ditëve, ata po u gjenden pranë mbijetueseve të uraganit Katrina, të cilët vazhdojnë të vijnë në Teksas nga qyteti New Orleans dhe krahinat përreth.

Mbijetuesit sjellin me vetë lajme dhe imazhe të tmerrshme: lodhje shpirtërore, sy të pagjumë, zemra që nuk rrahin dot më me ritmet e dikurshme, më shumë baltë (të përkohshme) se rroba në trupin e tyre, dhe një erë trupore që të bën ta imagjinosh atë vijën gati të padukshme që i ka ndarë ata nga njerëzit e tyre më të dashur që ndërruan jetë mu para syve të tmerruar të tyre.

Duke i njohur mirë shqiptarët e Dallasit dhe zemërgjerësinë e tyre, i bëmë një telefonatë aktivistit të përhershëm Qemal Vraniqi, duke e ftuar atë për bashkëpunim në ndihmë të amerikanëve të viktimizuar nga uragani Katrina. Ai si gjithmonë u tregua i gatshëm. Ideja ishte që ndihma e komunitetit shqiptar të Dallasit të ishte e organizuar, e ndjeshme dhe mbi të gjitha e ndershme. Duhej të përfitonim nga mundësia e dhënë për t’ia kthyer nderat, secili në mënyrën e vet, popullit të dashur dhe të respektuar amerikan.

Kësisoj, telefonatat vazhduan deri në krijimin e një "rrjeti" të admirueshëm shqiptarësh, të cilët e bënë të mundur realizimin e misionit përtej imagjinatës. Makinat e mbushura me produkte nga më të ndryshmet, në shumë prej të cilave valëvitej flamuri shqiptar, filluan të bashkoheshin në pikën e takimit, duke krijuar një autokolonë relativisht të gjatë. Fytyrat e çiltra e sytë e qeshur të shqiptarëve të Dallasit ta përforconin bindjen se ne jemi një nga popujt më zemërbardhë e më të ndershëm të botës.

Si fillim nisemi drejt hotelit "AmeriSuites" në oborrin e së cilit, Pëllumb Kapllaj, kishte parë disa refugjatë në pritje për t’u akomoduar aty. Me të mbërritur, njëri nga drejtuesit e hotelit, Nirov Gamadia, na sugjeroi t’i dërgonim ndihmat në qendrat e tjera të qytetit, sepse të gjithë refugjatët që gjendeshin aty, i kishin të gjitha kushte për një jetë normale, të paktën deri në rivendosjen e tyre. "Ata hanë tri herë në ditë në restorantin tonë, flejnë vetëm nga dy veta në dhomë, dhe mundohemi t’i argëtojmë me internet dhe me terrenet sportive që kemi në hotel," na tha ai.

Duke e marrë parasysh sugjerimin e tij, pas pak u gjetëm në parkingun e hotelit "Sheraton". Disa refugjatë akoma prisnin në labin e hotelit me shpresë se dikush do t’i ndihmonte sa më parë. Të gjithë dukeshin të tërhequr nga jeta, nuk flisnin, nuk luanin nga vendi, nuk ankoheshin... Igli dhe Bora Laçi, dy avokatë të ardhshëm, tërhoqën një kuti prej kartoni nga bagazhi i makinës së tyre dhe ua dhuruan direkt refugjatëve që gjendeshin aty. Ashtu bënë edhe disa të tjerë. "Faleminderit shumë," u drejtohet Melanie McGee, shqiptarëve që e ndihmuan. E pyetëm se si ndjehej. Ja përgjigjja e dhembshme e saj: "Nuk jam e sigurte se si ndjehem. E hutuar, është përgjigja më e saktë.

Zemërthyer. Nuk përqendrohem dot as sa për të lexuar diçka. Jam e çliruar ku shoh se sa shumë kanë mbijetuar, por zemërthyer për ata që kanë mbetur atje. Shpresoj përtej shpresës se gjërat do të normalizohen e çdo gjë do të vihet nën kontroll. Nuk jam e sigurt nëse një ditë do të jetoj realitetin. Kam një kompleks të çuditshëm fajësie. Duke ngrënë ndjehem fajtore, duke ndenjur ndjehem fajtore, duke përqafuar fëmijët ndjehem fajtore. Ndjehem fajtore sepse unë kam mbijetuar, kur aq shumë akoma nuk kanë arritur ta bëjë një gjë të tillë. Ndjehem fajtore se unë jam gjallë dhe miqtë e bashkëqytetarët e mi janë të vdekur diku mbi apo nën ujërat që kamë mbuluar gjithë qytetin," përfundon ajo duke fshirë lotët me shpinë të dorës.

Tek po largoheshim, pamë se një nga punonjësit e hotelit po vendoste mbi tabelën ku kërkoheshin ndihma, dy faqe letre ku shkruhej" Nuk kemi më nevoje për ndihma. Ju lutemi t’i drejtoni ato tek Kryqi i Kuq". Të shtyrë nga kurioziteti e pyetëm se si është e mundur një gjë e tillë. Përgjigja e tij ishte e përafërt me atë që e menduam si arsye të mundshme: "Për aq njerëz sa kemi, ju shqiptarët na keni furnizuar e mbi furnizuar. Për këtë ju falënderojmë".

Tek po afrohej muzgu, autokolona e makinave shqiptare u nis për tek pallati i sportit "Reunion Arena" në qendër të Dallasit. Aty gjendeshin mbi 7000 refugjatë. Por policia që rrethonte pallatin, kur panë një autokolonë makinash kaq të gjatë, na thanë se aty nuk kishte me vend për ndihma materiale të kësaj sasie. Shkurt, duhej të shkonim te stadiumi i Teksasit, që gjendet në qytetin Irving.
Kur u shpjeguam se në makinat tona nuk kishim "rraqe të pavlefshme," ata nuk hezituan ta kontrollonin çdo makinë, një nga një. Disi të habitur nga artikujt e shumtë si pastë e furça dhëmbësh, vegla rroje, jastëkë të papërdorur, sapunë, shampo flokësh, pica të ngrohta, a zarfe që mbanin brenda çeqe personale, pra gjëra që vinin direkt nga dyqanet dhe jo nga qoshet e errëta të shtëpive tona, ata na drejtuan për tek pikat ku turni i natës grumbullonte dhe ndante për refugjatët materialet e donatorëve.

Me të hyrë në "zonën e bamirësisë" përshëndetemi nga vullnetari i organizatës amerikane "Kryqi i Kuq," Steven Kowit. Pasi na falënderon përzemërsisht për ndihmën që po jepnim dhe për shqetësimet që ndajmë me refugjatët, ai shprehi habinë për zgjedhjen e artikujve dhe për cilësinë e tyre: "Ne jemi mirënjohës për këdo që jeton me shqetësimet e atyre që po vuajnë nga uragani Katrina, por po më habitë fakti se si shqiptarët dinë të sjellin tamam ato që u duhen më shumë refugjatëve. Po kështu, çdo gjë direkt nga dyqani... siç e shihni jo të gjithë veprojnë kështu". Pasi merr frymë thellë, e mbanë për pak sekonda në gjoks atë, pastaj me një hukatje sa dhembjeje aq dhe mallëngjimi, File Nocja i përgjigjet zotit Kowit: "Ne shqiptarët, si ata të Kosovës ashtu edhe ne të Shqipërisë, i dimë mirë vështirësitë e lënies mbrapa të familjes, shtëpisë, tokës e gjithçka tjetër, për të shkuar në një vend ku siguria jetësore është më reale. Edhe ne kemi vuajtur shumë, por nga një uragan tjetër, nga një uragan i kuq, që s’lejonte askënd t’na ndihmonte siç po përpiqemi të ndihmojmë ne sot. Elda Taho, një vajzë e re e sapoardhur nga Zhezha e Skraparit, pohon me kokë duke shtuar "Boll na kanë ndihmuar Amerikanët ne shqiptarëve, jemi të lumtur që patëm mundësi të bënim diçka të mirë për ta".

Sipas rregullave të organizimit, të gjithë shqiptarët që gjendeshin aty, morën me vetë çantat e mëdha dhe filluan të hidhnin produktet që kishin sjellë në arkat e caktuara. Kjo gjë i ndihmonte refugjatët që të shkonin, fjala vjen, direkt te sapuni, po t’u duhej sapun... "Po picat ku do i lëmë?" i drejtohet Nik Paloka, njërit prej vullnetarëve të shumtë që gjendeshin aty. Zoti Kowit, që siç mësuam ishte përgjegjësi kryesor për turnin e natës, ndërhyri me ngut: "M’i jep mua, se kemi një grup që sapo mbërriti dhe thanë se janë shumë të uritur". Në të njëjtën kohë ai pozon për gazetën "Illyria" me tri nga picat akoma të ngrohta që Nika ia afroi.

Falë asaj esence shpirtërore, gati të pashpjegueshme, që i ndanë poetët dhe shkrimtarët nga njerëzit e zakonshëm, Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë qe e para që "theu akullin," duke afruar ndihmën e tyre maksimale në të mirë të refugjatëve të ardhur nga shteti fqinjë, Louisiana. Ngaqë Ramiz Gjni, kryetar i shoqatës, ishte me pushime në Shqipëri, i bëmë nga një telefonatë dy sekretarëve të sapozgjedhur, Mëhill Velaj dhe Petraq Pali, për të marrë miratimin e tyre rreth kësaj nisme. "Sa dollarë ka shoqata në bankë?" pyet Petraqi. "Rreth 600 dollarë," i përgjigjet Mëhilli, i cili është edhe arkëtar i shoqatës. Vetëm aq u desh. Të dy sekretarët na siguruan se, nëse ndonjë anëtar i shoqatës hedh fiskla rreth këtij vendimi, ata do e paguajmë nga xhepi i tyre shumën që vendosën të jepnin.

Në anën lindore të pallatit ishin vendosur tavolinat ku donatorët mund të ndihmonin me çeqet e tyre personale. Në një libër të ndarë me kolona të caktuara, dukeshin emrat e personave dhe të organizatave, si the sasia e dollarëve që kishin dhënë. Çeku i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë u regjistrua nën listën "të tjera" ngaqë kolona e parë fillonte jo me 500, por me një 1000, e vazhdonte deri në një milion dollarë, ku deri atëherë figuronte vetëm emri i pronarit të Dallas Cowboys, Jerry Jones. Megjithatë, shoqata e shkrimtarëve tërhoqi nga llogaria bankare 500 nga 600 dollarë që kishte gjithsej. Një akt ky që duhet të kthehet në burim frymëzimi për të gjithë ata që kanë mundësi të ndihmojnë të tjerët, kur ata kanë vërtet nevojë.

Por shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë kishte sjellë edhe një peshqesh tjetër të çmuar: rreth 250 libra nga letërsia amerikane dhe nga ajo botërore, për t’ua humbur sadopak mërzinë refugjatëve. Midis tyre edhe disa nga librat e përkthyer në anglisht të shkrimtarit tonë të madh Ismail Kadare: "Broken April", "Castle", "Doruntine", "Elegy for Kosovo", "The File on H.", "Spring Flowers, Spring Frost" etj. "Merre, ndoshta ky libër do ta lehtësojë sadopak mërzinë," i thotë Elda Ilia, studente në universitetin e Dentonit, një vajze të re që po krijonte flluska sapuni duke fryrë e mërzitur në një pajisje plastike të krijuar posaçërisht për atë lojë. " Ajo pa thënë asnjë fjalë mori librin "Elegy for Kosovo" the u largua për tek dy batanijet që përbënin krevatin e saj të përkohshëm. "Faleminderit, se librat janë vërtet shokë të mirë në kësisoj rastesh," tha dikush tjetër tek po kërkonte për një nga shkrimtarët e saj të preferuar.

Bisedat e ngrohta me drejtuesit, materialet që sollëm, si dhe falënderime e mëdha të refugjatëve menduam se do na e bënin të lehtë hyrjen brenda portave të pallatit të sportit. Po nuk qe ashtu. Ata nuk lejonin brenda asnjë person të paautorizuar nga organet përkatëse qoftë edhe gjatë ditës, e aq më pak gjatë natës. Nuk na lejuan as marrjen në fotografi të refugjatëve në mënyrë individuale, me përjashtim të punëtorëve që punonin midis tyre. Kështu u detyruam të bisedonim me ata refugjatë, që secili me orar të caktuar dilte nga pallati për të marrë gjërat e nevojshme nga parkingu ku ishin mbledhur ndihmat.

I afrohemi një çifti që dukej shumë i shqetësuar. Nuk e patëm të vështirë t’u drejtohemi ngaqë emrat e tyre ishin të shkruar në një tabelë kartoni ku shkruhej: "Joseph Johenson dhe Eva Johenson janë në kërkim të Gilbert (Billy) Curtis dhe të Alvin Sheppard." Me gjithë hallet e mëdha që u shkaktonin dridhjen e duarve dhe të buzëve kur flisnin, ata u treguan të gatshëm për t’u bërë pjesë e bisedës sonë. "Billi dhe Alvini janë djemtë tanë. Njëri është 9 dhe tjetri 11-vjeçar. Ne na ndau një vrull i madh uji. Ata përfunduan në një lundrim frikshëm së bashku me atë që dikur ishte dhoma e tyre e gjumit, kurse ne me Kuzhinën. Pra shtëpia u nda në dy pjesë, pastaj në njëqind pjesë dhe që ato orë nuk dimë asgjë për njëri-tjetrin," përfundojnë me nota rrëqethëse ata. E ç’të bënim ne për ta? Vetëm u premtuam se do të interesohemi me institucionet informatike dhe me internet, dhe se do i njoftonim menjëherë në qoftë se...

Disa nga gratë që kishim me vetë u dorëzuan para lotëve të tyre. Ato me këtë dizastër kujtonin edhe ndarjen me familjet dhe shqërië e tyre të dikurëshme. Ato filluan të flisnin me njëra-tjetrën me atë melankolinë që të mbjell në shpirt fatkeqësia e të tjerëve. "E, more Qamile, tani do u duhet të fillojnë nga e para, ashtu siç kemi filluar unë dhe ti kur erdhëm këtu për herë të parë. Do u duhet të shkojnë e të aplikojnë për ‘food stamps’ e për punë më të këqija nga ato që kanë pasë," i rënkonte akoma e përlotur Filja shoqes së saj. Ato gjatë gjithë kohës ankonin për krenarinë njerëzore të viktimave, nevojën për ta mbajtur në nivel të lartë atë. Ato e vlerësonin si gjënë më të vështirë të njeriut shtrirjen e dorës para tjetrit. "Vdekja qoftë bekuar, por shtrirja e dorës..." vazhdonin të mërmërisnin sa me vete aq edhe më njëra tjetrën—ato. Ato rënkonin madje edhe për emrin shqiptar që ata i kanë vënë uraganit në fjalë... "Pse, pse Katrina," rënkonin ato...