Fyerjet si frustrim

Nuk kalon ditë, që të mos dëgjosh sharje dhe fyerje për këtë kombin tonë të shkretë shqiptar. Për paradoks, ato nuk vijnë nga të huajt, por nga përfaqësues të vetë këtij kombi. Rasti i Gillit ishte një përjashtim i madh (sepse nuk mbahej mend që nga Vlladan Gjorgjeviçi, që të kish’ shkruar ndonjëherë ndokush aq rëndë dhe fyeshëm për shqiptarët) i cili indinjoi me mijëra bashkëkombas, sepse si guxoi një i huaj, të flasë keq për ne? Kurse sharja e shqiptarëve nga shqiptarët hapur, rëndshëm, për të gjithë pa përjashtim, bëhet rregullisht, në shtyp dhe në media të tjera, e, ajo, për çudi, nuk prek e nuk revolton askënd.

Autorët e këtyre fyerjeve, që janë nga më poshtërueset që mund të kapë përfytyrimi i një qytetari normal, punëtor e paqedashës, zakonisht përdorin vetën e parë shumës, d.m.th., jemi ose kemi. Duket sikur qajnë hallin kolektiv... Jemi popull anarqik, i paditur, vetëshkatërrues, mosmirënjohës; të qajmë ditën e të vrasim natën, të pafe, trafikantë, mashtrues etj. Por, jo rrallë përdoret veta e III-të shumës: shqiptarët janë, shqiptarët kanë, nga persona që janë shqiptarë, por që fakti që jetojnë në emigracion, a kush dreqin e di ç’fakt tjetër, ua ka mbushur mendjen se janë ndryshe, shumë më të mirë nga këta shqiptarë, dhe i bën të japin gjykime shgjetuese nga shumë lart-poshtë.

Shkruesit dhe deklaruesit e tiradave kundër popullit të tyre (a gjysmëpopullit, për rastet kur janë edhe belgë, edhe amerikanë etj.) në të vërtetë, me procesin e autosharjeve dhe autofyerjeve, nuk bëjnë asgjë origjinale, por përsërisin në një formë më intelektuale muhabetin më të zakonshëm të mejhaneve tona që fillon me “s’bohemi ne mor jahu”, ku vazhdimi është “na ka mallku Zoti, vend i mallkum, si s’u bom njiherë njerëz xhanëm, pis milet”, e kështu me radhë.

Modeli tjetër që merret si frymëzim nga sharësit e kombit, përveç gjedhit të rrugës, është modeli i Faik Konicës. Ishte i pari Faik beu. që nënvizoi një numër cilësish negative të shumë prej patriotëve. Ishte ai që tha maksimën e famshme se, Shqipëria vërtetë është e rrethuar nga armiq, por armiku më i madh i Shqipërisë janë vetë shqiptarët. Mirëpo, ai nuk tha vetëm këtë gjë, madje e tha këtë, pasi kishte botuar me vite të tëra pa u lodhur, kulturën e shqiptarëve, pasi ishte bindur për cilësi të rralla të tyre, pasi ishte magjepsur nga historia e këtij kombi. Bile, edhe pasi luftoi për dekada kundër cilësive negative të bashkatdhetarëve, nga pozita e një egoizmi të përsosur (deri-diku të justifikuar nga dijet dhe përgatitja që kish’) ai shkroi një vepër si, “Shqipëria, kopshti shkëmbor i Europës Juglindore”, e pambaruar, testamenti i jetës së tij, që është përsëri një si himn dhe deklaratë dashurie, për shqiptarët.

Kurse sharësit tanë kanë kulturë të cekët, të gjymtë, në mos nuk kanë fare, për historinë e Shqipërisë, për sociologjinë, për gjeografinë, për gjithë ato rrethana objektive e subjektive, që e bëjnë vendin tonë vërtetë nga më të prapambeturit, në krahasim me atë europian. Por nuk janë shqiptarët të prapambetur, e, sidomos nuk janë ata të gjithë! Se po të ishte ndryshe, nuk do mund të shpjegohet se si përfaqësues të tyre nga një numër fushash, nga letërsia, piktura, opera lirike, koreografia, deri dhe nga shkencat ekzakte, arrijnë në majat e këtyre fushave, në rrafsh europian ose botëror, me fare pak vjet përvojë në Perëndim!

A s’është vendi të rendisim këtu cilësi shumë të mira, që kanë një pjesë e mirë e bashkëkombësave, madje është qesharake! Askush nuk ka nevojë të mbrohet para injorantëve dhe mburravecëve të sotëm. Atyre mund t’u kujtohet edhe se duhet të lexojnë Bajronin, Edit’h Durhamin, Theodor Ippenin, Milan Shuflain, Norbert Joklin, Eqerem Çabejn, pa përmendur asnjë autor nga të kohëve të sotme, që nuk numërohen, po të heqësh Gillin, si lëvdues të sa e sa vetive, që i bëjnë shqiptarët (ja rashë dhe unë në kurthin e përgjithësimit, desha të them një pjesë të mirë të shqiptarëve) të jenë sot një nga kombet më vitale të kontinentit.

Nuk e di nga vjen ky racizëm i përfaqësuesve të vetë racës, ky autoracizëm bizarr. Them se ka të bëjë me mosrealizimin e njeriut si njeri, me frustrime, me pakënaqësira prej dështimeve personale, që projektohen si “dështime të kombit”. Sepse nga njerëz të suksesshëm në fushat e tyre, shkurt, nga njerëz të realizuar, sikurse është Kadareja, Inva Mula, Angjelin Përlocaj, Ehat Musaj e sa të tjerë, sikure ishin Nënë Tereza, Ibrahim Kodra e Lin Delija, Martin Camaj a Stavro Skëndi, nuk dëgjon e nuk dëgjoje kurrë gjykime toptan fyese për shqiptarët, përkundrazi, është shpesh i pranishëm njëfarë idealizimi i tyre.

Ndërsa tani duhet të lexojmë sapo hapim gazetën se “ky komb është armiku më i madh i vetvetes”, “ka një marrëzi individuale dhe kolektive shqiptare”, “kemi të bëjmë me një prirje vetëshkatërruese që manifestojnë shqiptarët; njëfarë vetëvrasje kolektive”. Intervistuesi që, nga toni servil i pyetjeve të tij, duket se është në një nivel edhe më të ulët se i intervistuari, kërkon p.sh., të dijë: Ku qëndron, sipas jush, thelbi i marrëzisë individuale të shqiptarëve dhe çfarë ju shqetëson më shumë te karakteri i shqiptarëve? Një pyetje të tillë nuk mund t’ia bësh asnjë babai të kombit, bie fjala, Gjergj Kastriotit në shek. 15 ose Ismail Qemalit në kohë të Pavarësisë, pale një poeti të panjohur të provincës belge!

E, kështu zbrazen pastaj marrëzitë e zotit Frustrim, jo i vjetër në moshë, megjithatë shumë i vjetër për të mos pasë mësuar ende gjuhën shqipe, megjithëse ka emër shqiptar dhe zabrahanis shpesh nëpër Tiranë, për të shitur mend në skenën kulturore të qytetit dhe librat e tij, që s’ia merr njeri (sikurse dhe mendjen). Kurse dje duhej të lexoja, se “jetojmë në një shoqëri, ku gjithçka ka pësuar kolaps”, se “në këtë vend, e vetmja materie prodhuese është femra”, nga një grua që mund ta përfytyroj vetëm të thyer më dysh, sepse, as te vetja as te njerëzit që më rrethojnë, as te shqiptarë të tjerë që çmoj, nuk vë re ndonjëfarë kolapsi. Më vjen vërtet keq për kolapsin që ka pësuar, sikurse më vjen keq për impotencën e kolegut të saj. Sepse ky, në po atë gazetë, arrinte kulmin e autoracizmit dhe vetëpërbuzjes, tek deklaronte pa pikë dyshimi, se: “Impotenca është në trurin e të gjithë shqiptarëve”.

Po të merrej seriozisht ky pohim, do të përbënte arsye të mjaftë për shumë qytetarë që e quajnë veten shqiptarë, të ngrinin në Gjykatë padi penale për fyerje kolektive dhe individuale. Por, duke qenë se nuk ka se si të merret seriozisht, na mbetet vetëm një buzëqeshje keqardhjeje. Keqardhje për disa njerëz, që nuk do të bëhen as më interesantë, as më të dashur për publikun, duke shpifur në këtë farë feje, për kombin e tyre.