HYRJE | HISTORI | LETĖRSI | FOTOGRAFI | LAJME | INFO | RRETH NESH |     FJALA e LIRĖ


Kontakto: [ ] ose [ Kontakti ]

 
  [ Prapa ]


Nėnė Tereza - shpirt i kombit

-- nga Bujar Leskaj*

Bujar Leskaj Gonxhe Bojaxhi e njohur kudo si Nėnė Tereza, ėshtė njeriu qė mėshirės i dha pushtet. Kumti i saj e kapėrcen kohėn, duke u shndėrruar nė njėsi e pakapshme pėr tė. Ajo iu shfaq botės nė kohė tė errėta pėr t’i dhėnė dritė. Shekulli qė prej pak kohėsh kaloi, qe i pasur nė histori dhe personalitete, por tė gjithė dhe gjithēka njohėn vlerėsime dhe kundėrshti, ndėrsa gruaja “e vogėl” jo, pa mėdyshje tė gjithė u bashkuan nė konsideratėn se Nėnė Tereza ėshtė shenjti i gjallė, sfera mė e epėrme e qenieve njerėzore. Ajo frymėzoi krahasimet e gjithkujt qė do tė harmoninė dhe virtytin. Gonxhja shqiptare u shndėrrua nė gjuhė, fjalėt e sė cilės njeriut i thanė dhe i provuan se dashuria ėshtė e mundur. At Zef Pllumi me origjinalitetin e patjetėrsueshėm, na jep kėtė pėrcaktim mbi marrėdhėniet e Nėnė Terezės me fenomenet e shekullit. “Tiranėt mizorė sot pėrēmohen edhe prej njerėzve tė vet. Bankierėt e mėdhenj, tė pasun, dinakė e “misėt” trupėbukurat flutura, lule tė vyshkuna, kanė mbetė pa emėn.

Nėnė Tereza Paradoks i madh i kėtij shekulli, Nanė Tereza e Kalkutės prej kombit tė shqiptarėve. Ajo nuk pati kurrė kapitale, as pushtet shtetnor: kje vetėm shpirti i dashunisė pėr jetėn, pėr njeriun e pėr Zotin, qė e bani tė madhe para njerėzve tė kėtij shekulli”.

Si qytetar i kėtij vendi, por edhe si ministėr i kabinetit “Berisha”, gjej rast tė theksoj qė Nėnė Tereza nuk ka provokuar kurrė gjė tjetėr veēse mirėsi, paqe, dashuri, tolerancė aq sa kjo botė e madhe postmoderne pa madhėshtinė e asaj gruaje shtatbrishtė do tė ishte e mangėt. Ajo hyri nė mes tė lebrozėve, tė pėrbuzurve tė varfėrve, pa i pyetur kurrė tė ē’feje jeni, tė ē’race, kombi, vendi apo ngjyre. Ajo e mbėshtolli njeriun me petkun e humanizmit, duke u shndėrruar nė ikonė tė kėsaj ndjesie pėr tė gjithė globin. Ta konsiderosh atė vetėm si murgesha qė i pėrket botės katolike, do tė thotė qė ta zvogėlosh pafundėsisht. Do tė zemėroheshin hindutė, myslimanėt, ortodoksėt qė ajo i deshi pa dallime.

Kur Nėnė Tereza merrte ēmimin Nobel pėr paqe, klika qė komandonte vendin e saj Shqipėrinė, e denigroi e madje nuk e lejoi qė tė vendoste njė tufė me lule mbi varrin e tė dashurve tė saj, duke na vėnė pėrsipėr njė njollė turpi, ndonėse para saj tė mėdhenjtė e politikės dhe shoqėrisė botėrore gjunjėzoheshin. Ajo nuk u zemėrua kurrė me ne, pėrkundrazi nė ēdo kontinent ajo ēoi frymėn dhe emrin e Shqipėrisė dhe i gjithė ky komb identifikohej me tė.

Shqipėria e pas 90-ės te Nėnė Tereza gjeti forcėn pėr t’u ringritur, mori diēka nga ajo, duke iu afruar botės si populli i saj nė tė njėjtėn kohė Nėnė Tereza kuptoi qė shqiptarėt pa kurrfarė, dallimi e kishin pranuar atė si shpirt tė kombit. Kur nė vitin 2003 papa Gjon Pali i Dytė shpalli lumturimin e Nėnė Terezės, flamujt tanė kombėtarė, duke u valvitur hareshėm nė sheshin e “Shėn Pjetrit” nė Vatikan, te ēdo shqiptar sanksiononin njė krenari tė ligjshme, sepse mund tė thonin me plot gojėn jemi bashkėkombės tė Nėnė Terezės.

Ndaj historisė ėshtė legjitime tė kesh opinione e qėndrime tė ndryshme, por ama besoj qė janė fort tė paktė ata shqiptarė qė nuk e kuptojnė dhe besojnė qė ADN-nė e kėtij kombi e kanė ngjizur emrat madhorė tė Gjergj Kastriotit, Buzukut, Budit Bogadanit Veqilharxhit, Kristoforidhit, Naimit, De Radės, i Qemalit, A Zogut, Konicės, Fishtės, Nolit, Gurakuqit, Rugovės dhe mė tepėr akoma emri i Nėnė Terezės. Nė kuadrin e politikave tė reja qė po ndėrmerr MTKRS-ja, qė konsistojnė nė ndėrgjegjėsimin ndaj vlerave kombėtare dhe forcimit tė kujtesės historike, ne realizuam kėtė monument dhe vendosėm qė tė respektojmė Shkodrėn, qyteti i cili ndėr mote ka qenė shembull qytetėrimi, kulture, bashkėjetese e tolerance pikėrisht i atyre vlerave qė Nėnė Tereza pėrēoi kudo nė botė.

Nė tetor tė vitit 2005 unė si ministėr i Kulturės nga foltorja e teatrit “Migjeni”, propozova qė pikėrisht nė kėtė qytet, simboli universal i vlerave humane pra Nenė Tereza tė ketė pėrmendoren e saj dhe mbaj mend mirė qė shkodranėt m’u pėrgjigjėn me njė duartrokitje tė nxehtė, e cila ma forcoi mė tej bindjen time. Shkodra na flet pėrditė me historinė e saj, bash nė agimet e pavarėsisė Gjergj Fishta sė bashku me klerikėt myslimane tė qytetit bashkon me drita kishėn dhe xhaminė. Kjo dritė nuk u shua asnjėherė sepse ajo ėshtė emėruesi i pėrbashkėt i shqiptarisė, kjo dritė qė nga Shkodra ka ndriēuar mbarė botėn tonė. Kėtė dritė Nėnė Tereza e pėrēoi nė tė gjitha skajet, ēka tregon se toleranca nuk i buronte vetėm nga doktrina, por edhe nga raca tė cilės i pėrket.

Ky detyrim i yni (dhe besoj i ēdo shqiptari) mendoj se do tė konkretizohet edhe nė qytete tė tjera si Vlora, Durrėsi apo Korēa, sepse ne e dimė qė lavdia e saj nuk ka nevojė pėr asgjė ndėrsa ndėrgjegjja, shpirti dhe tė vepruarit tanė kanė nevojė pėr tė. Ja ē’na shkruan ajo nė vitin e vrazhdė 1997; “Kujtoni se Zoti ka krijuar secilin prej nesh pėr gjėra tė mėdha; tė duam dhe tė na duan. Ky ėshtė kuptimi i jetės, tė cilin asnjė vuajtje nuk mund ta largojė prej nesh.

Ēdo burrė, ēdo grua, ēdo fėmijė ėshtė vėllai im, motra ime dhe unė duhet t’i dua gjithsecilin, ashtu si Zoti na do tė gjithėve… Nėna po lutet shumė pėr tė gjithė popullin tim tė dashur tė Shqipėrisė, derisa secili tė mėsojė tė dashurojė deri nė dhimbje nė mėnyrė qė t’i sjellė paqe vendit dhe zemrave tė gjithsecilit. Le tė lutemi”. Pėr ta nderuar ashtu siē duhet Nėnė Terezėn dhe pėr tė pėrkufizuar mė mirė lidhjen shpirtėrore tė popullit tonė me kėtė shenjtore, MTKRS-ja dėshiron qė brenda kėtij mandati qeverisės tė mundėsojė fillimin e punimeve pėr tė ndėrtuar muzeun ndėrkombėtar Nėnė Tereza nė Tiranė. Duke ndjekur parimin e saj qė thotė “Dashuria ndėrton dhe urrejtja shkatėrron”, shoqėria jonė do t’i hapė vetes rrugė tė reja integruese.

Unė jam i bindur qė Kėshilli Bashkiak i Shkodrės, duke iu bashkuar iniciativės jo vetėm tė ministrit tė Kulturės, por tė mbarė opinionit nė njė nga sheshet e bukura tė qytetit tė Rozafės do tė dijė t’i gjej monumentit tė Nėnė Terezės vendin qė i takon natyrshėm. Ky akt do tė jetė konfirmim i radhės i qytetarisė shkodrane e njė hop i ri tejet emancipues.

*Ministėr i Turizmit, Kulturės, Rinisė dhe Sporteve

Shkoder.net... - Fjala e Lirė | Tė drejtat e rezervuara