HYRJE | HISTORI | LETĖRSI | FOTOGRAFI | LAJME | INFO | RRETH NESH |     FJALA e LIRĖ


Kontakto: [ ] ose [ Kontakti ]

 
  [ Prapa ]


- Njė kolanė e tėrė dhe e madhe me mendimtarė tė rėndėsishėm

Antologji e mendimit shqiptar 1870 - 1945

Beqir Sina -- nga Beqir SINA

Federata PanShqiptare e Amerikės VATRA dhe Lidhja e Shkrimtarve Shqiptaro - Amerikan bėnė promovimin e librave tė autorit tė disa botimimeve tė Shtėpisė Botuese "Plejad" nė Tiranė, z. Ndriēim Kulla.

Village - Manhattan(NY): Nė njė mjedis tėrheqės, por mjaft modest dhe tepėr intelektual - nė Village - Manhattan(NY) nė Restornatin "Macelleria", pronė e bashkėatdhetarit, tonė, aktivisitit tė njohur nė komunitet, z. Sejdi Bytyqi, u bė promovimi i botimeve tė disa librave, tė zotit Ndriēim Kulla, organizuar nga Federata PanShqiptare e Amerikės VATRA dhe Lidhja e Shkrimtarve Shqiptaro - Amerikan. Ky lokal bujar, ėshtė kthyer thjesht nė njė qėndėr kulturore, e Shoqatės sė Shkrimtarėve Shqiptaro - Amerikan, pėr tė tretėn herė. Pas promovimit tė poetit nga Pogradeci, Dhimiter Pojanaku, dhe konferencės sė parė tė Shoqatės sė Shkrimtarėve Shqiptaro - Amerikan, nė lidhje me Vatrėn, dje, u bė promovimi nė diasporė, i librave tė autorit tė disa botimimeve tė Shtėpisė Botuese "Plejad" nė Tiranė, me disa nga librat e tij mė tė fundit.

Promovim librash

Pėrshėndetjen e rastit nė kėtė promovim ku morėn pjesė, dhjetra shkrimtar, poet, tregimtar, artist, piktor dhe lexues tė librit shqip nė Amerikė, e bėri kryetari i Vatrės, Inxh. Agim Karagjozi. Paraqitjen dhe drejtimin e programit tė kėtij promovimi, e bėrė gazetarja e njohur shqiptaro - amerikane Rafaela Prifti. Ndriēim Kulla autori i disa botimeve , mbajti kumtesėn mė titull: "Plagėt tona, tė vjetėra e tė reja, dhe zgjidhjet qė japin mendimtarėt tanė". Kryetari Shoqatės sė Shkrimtarėve Shqiptaro - Amerikan shkrimtari Ramiz Gjini, u paraqitė me kumtesėn" Antologji e mendimit shqiptar 1870 - 1945" . Ndėrsa, editori i gazėtės mė tė vjetėr shqiptare "Dielli" zoti Anton Cefa, lexojė recensionin e pėrgatitur prej tij "Branko Merxhani - Vepra". Shkrimtari i njohur Naum Prifti, erdhi nė kėtė promovim me kumtesėn "At Giuzepe (Zef) Valentini). Pas pėrfundimit tė kumtesave z Kulla, iu pėrgjegjė pyetjeve nga tė pranishmit.

Promovim librash

Gazetarja e njohur shqiptaro - amerikane Rafaela Prifti duke vlersuar kėtė ndėrrmarje tė madhe tė diasporės nė Amerikė, tha se :"Ju e dini se pėrmovimet e librave, dhe autorve tanė kėtu, kanė tashmė njė rregullėsi sistematike. Vetė fakti, tha ajo qė edhe ky aktivitet qė ėshtė njė pėrmovim libri nė komunitet duket se ėshtė edhe njė tregues tjetėr domethėnės, pėr nivelin dhe interesin e letrave e lexuesve shqiptarė, edhe kėtu nė Amerikė.

Promovim librash

Mė tej ajo tha se: "Megjithė atė, ky tubim pėr mendimin tim ky pėrmovim domethėnė, ka dy dallime kryesore nga pėrmovimet e zakonėshme. Ky pėrovim, mendon zonja Prifti, ėshtė diēka mė shumė pasi ka njė libėr edhe autor me vlera tė veqanta. Federata Panshqiptare e Amerikės VATRA, dhe Lidhja e Shkrimtarve Shqiptaro - Amerikan, veq njė pėrmovimi, sot, nė kėtė tubim po mbahet edhe njė "forum" rreflektimi njė pasqyrim i historisė sė mendimit shqiptar, qė pėrfshin periudhėn e dhjetvjeqarit tė fundit tė shekullit IX-tė deri nė fillim tė shekullit tė XX-tė. Ku, spikasin disa figura tė shquara dhe nė veqanti siē do tė shihet edhe nga kumetesat e referencat, dy figurat: at Xhuzepe (Zef) Valentini dhe Branko Merxhani.

Promovim librash

Veqoria e dytė ėshtė pjesė e njė vazhdimi i njė praktike tė re filluar nė bashkėsinė shqiptare nė dhjetveqarin e fundit me pėrovimin e librave, e tė botimeve tė bėra nė Shqipėri e diasporė. E cila ka si zanafillė nė aspektin idealist e nacionalist kombėtar shqiptar, nga historiani i njohur shqiptar, mik i vatėranve shkrimtari Beqir Meta. Ndėrkohė ja vlen qė kėto nisma tė mira tė ndihmohen dhe tė kultivohen. Kėshtu qė shpresojmė qė edhe kjo nismė, do tė vazhdojė, pohojė me plotė"gojėn" nė fjalėn e saj gazetarja e njohur shqiptaro - amerikane, Rafaela Prifti.

Promovim librash

Nė njė kumtesė tė gjatė mė titull : "Plagėt tona, tė vjetėra e tė reja, dhe zgjidhjet qė japin mendimtarėt tanė", Kulla, nėnvizojė se :" Nė vijim tė vėmendjes time pėr tė qėnė aktiv nė botimin e literaturės sė mendimit e filozofisė, njė vend tė veqantė nė punėn time ka pasur mendimi shqiptar i traditės. Nė kėtė drejtim, megjithė pavėmėndjen qė ėshtė treguar nga institucionet pėrgjegjėse tė shtetit shqiptar, si pasojė e njė pune sistematike pėrgatitėse(kėrkuese dhe seleksionuse), nga ana ime dhe disa kolgėve tė tjerė, ėshtė arritur tė botohet njė kolanė e tėrė dhe e madhe me mendimatrė tė tillė tė rėndėsishėm si Branko Merxhani, Mehdi Frashėri, Mit'hat Frashėri, Mehdi Frashėri, Anton Harapi, Zef Valentini, Vangjel Koēa, Tajar Zavalani, Krist Maloki, Stavro Skėndi, Dom Ndoc Nikaj. Jorgji Meksi, Eqerem Bej Vlora, Ambroz Malaskaj, Ismet Toto, Gjergj Fishta, Faik Konica, Fan Noli, etj - kolanė kjo, qė edhe pse e ka gjetur dritėn e botimit me vėshtėrsi, nė shumė kuptime, ka arritur tė trumfojė. Madje, pėr shkak tė aktualitetit qė kanė vlerat e kėtij mendimi dhe nga kultura e lartė qė e karakterizon, i gjithė ky korpus dijesh dhe mėsimesh, ka filluar tė ketė njė ndikim tė rėndėsishėm tek shumė njerėz qė i pėrkasin shtresės intelektuale nė Shqipėri.

Promovim librash

Recensioni e mbajtur nė promovimin e librave tė zotit Kulla, nga autori dhe editori i gazėtės 100- vjeēare "Dielli" z Anton Cefa, gazetar e publicist i njohur i komunitetit zgjojė vėmendjen e tė gjithė pjesmarrėseve.

Shqipėria pati fatin e mirė, nė vitet ‘30 tė kishte njė mendim sociologjik tė njė niveli tė lartė, modern, tė pastėr, me atė pastėrti qė ka ideali. Nė ato vite, u prezentuan, u shoshitėn dhe u ndeshėn, nė shtypin tonė, rrymat e mendimit evropian dhe botėror, nė fushat mė tė ndryshme tė filozofisė, shkencės, artit, kulturės, besimit, etj., me tė vetmin qėllim: t’i shėrbenin formimit tė ndėrgjegjes kombėtare tė popullit dhe sidomos tė rinisė, pėr t’i pėrgatitur atdheut njė tė ardhme tė mirė e tė begatshme. Tė begatshme jo vetėm ekonomikisht, por edhe shpirtėrisht; sepse nuk mund tė ketė begati tė vertetė me njė shpirt tė varfėr.

Promovim librash

Shqipėria pati fatin e keq qė jo mė gjatė viteve tė njė dekade, por gjatė disa dekadave tė gojavitet, tė pėrbaltet e tė mohohet ky mendim i fisėm. Me armė tė padrejta, me krim diktature, me mjetet mė tė ndyra, u imponua ideologjia komuniste, e cila, duke pasur nė themel tė saj materien dhe dialektikėn e saj, ia thau palcin sė vėrtetės dhe e paralizoi atė, shpėrfytyroj moralin dhe e ēoroditi atė, asfiksoi shpirtin e shqiptarit, helmoi ushqimin shpirtėror, qė nė momentin historik mbas rėnies sė diktaturės ishte i nevojshėm e i domosdoshėm pėr t’i dhėnė popullit energjinė e duhur pėr njė veprimtari pozitive, qė kėrkonte momenti.

Natyrshėm, qė nė vitet e para tė ’90-ės, vitaliteti, qė e ka karakterizuar shqiptarin gjithnjė, filloi tė japė frytet e veta. Mendimi shqiptar, tashmė u shprangua, u rigjallėrua dhe filloi t’i kthejė sytė dhe tė ushqehet rishtas nga mendimi perėndimor; por pak u kujtuan se ne kishim njė thesar nė kėtė fushė, qė mund tė vihej nė shėrbim tė gjendjes sė krijuar: kishim pasur sa e sa mendimtarė idealistė, qė i kishin trajtuar shumė e shumė ēėshtje sociologjike, politike, fetare, ekonomike, etj., nė prizmin e idealit kombėtar. Kjo pasuri nuk duhej lėnė tė humbiste, por duhej vėnė nė shėrbim tė shoqėrisė shqiptare, tė ndryshimeve qė kėrkoheshin.

Njė ndihmesė tė madhe nė kėtė drejtim, e bėri me njė kujdes e pėrkushtim tė veēantė z. Ndriēim Kulla, qė kemi fatin ta kemi sot kėtu, nė saje tė njė ftese tė “Vatrės”. Kulla, pėrmes njė pune tė madhe studimore me kritere shkencore e atdhetare, botoi njė radhė veprash tė vėllimshme si: “Antologjia e mendimit shqiptar, 1870-1945”, qė pėrmbledh pjesė tė zgjedhura nga 25 mendimtarė tė shquar; “Neoshqiptarizma njė model i braktisur”, “A jemi shqiptarė apo do bėhemi”, vėllimet pėrmbledhėse tė veprimtarisė sė Branko Merxhanit e Zef Valentinit, “Misioni i shekullit XX” e Tajar Zavalanit, “Nė udhėn e shqiptarizmės” e Vangjel Koēės, “Oriental apo oksidental” e Krist Malokit.

Kėto botime, ai i bėri jo vetėm pėr tė dėshmuar arritjet e mendimit shqiptar nė tė kaluaren, apo thjesht si njė grishje e pėrzemėrt pėr tė mos i harruar dinjitarėt e mėdhenj tė kulturės sonė tė sė kaluares; por, - ajo qė ėshtė mė e rėndėsishme, - pėr t’i vėnė ato nė shėrbim tė shoqėrisė shqiptare nė funksion tė zgjidhjes sa mė me sukses tė problemeve, qė diktonte koha e tranzicionit tė vendit tonė nė njė vend tė lirė e demokratik dhe integrimit tė tij brenda pėrbrenda vetes dhe, pa tjetėr, nė Evropė.

Dy fjalė pėr autorin:

Ndriēim Kullai Ndriēim Kulla ėshtė autor e botues i shtėpisė botuese "Plejad" i diplomuar nė fakultetin e Histori - Gjuhė - Letėrsi nė Universitetin e Tiranės. Ka punuar si gazetar disa vjet nė gazetėn Republika dhe 55 . Ka qėnė pedagog nė akademin e arteve nė Tiranė. Gazetar e publicist aktiv nė gazetėn Shekulli dhe 55. Ėshtė autor i disa librave politik. Nga tė cilėt veqojmė dy prej tyre : "Dritehije Shqiptaro-Greke" dhe " A jemi Shqiptar e a do tė bėhemi?". Ai sigurisht ka botuar edhe njė sėrė studimesh dhe analizash shumė me vlerė, edhe interesante. Zoti Ndriēim Kulla, ėshtė personalitet i njohur dhe aktiv nė jetėn publike shqiptare.

Shkoder.net... - Fjala e Lirė | Tė drejtat e rezervuara