Kozeta Zylo - Një penë e vogël në duart e njerëzve halleshumë!

Zylo: Me lotin desha te jepja, se memedheut tone, tokes sone te shtrenjte, zanave te bukura te malit, kurre, kurre nuk iu ndane lotet, nga syte e tyre, por e gerryenin trupin dhe linin gjurmet dhe dramat neper te cilat ka kaluar toka jone e lashte. Desha te jepja, Kosoven martire, qe dhe pse ne mijevjecarin e ri, akoma derdhet lot per pavaresi, te ngrija zerin nepermjet vargut se Camerise duhet t’i kthehen tokat e gjysherve te tyre, qe u pushkatuan dhe debuan nga pronat e tyre…e ndaj me kete dalte skalis vargjet.

Globe Institute of Technology - MANHATTAN (NY): Studentët, kolegët, adhuruesit, familja së bashku me intelektualen poete Kozeta Zylo, kanë organizuar përmovimin e librit "Monumenti i Lotit" në njërin prej mjediseve të kolegjit Globe Institute of Technology. Promovimi i këtij libri që ishte disi i veqantë për nga ana profesionale dhe interesimi (rreth 250 vetë), do të shënojë rikthimin e artistëve, shkrimtarve, poetëve në Amerikë, pas asaj periudhe të sukseseshme promovimesh, që kaloi diaspora shqiptare në SHBA, vitin që lamë pas. E ka titulluar librin "Monumenti i Lotit", monument siç thanë oratorët: "Jo nga ata monumentet e diktatorëve që shëmben çdo ditë - por nga ato monumente loti që rrjedhin në faqet e çdo njerit, bëhen krip e gurë, skaliten deri në pavdekëshmëri...

Aty poetja ka "skalitur" me daltën e zemërs, plot pathos dashurinë e madhe që ka për familjen e saj - burrin Qemalin, vajzat Klodianën dhe Valbonën. "Monumentin e Lotit" për atdheun e saj, për vendlindjen e saj Mezhgoranin, për Tiranën, për Kosovën e Çamërinë. Ajo di t'u ngrejë "Monumente Loti" nëpërmjet poezisë së saj në këtë libër të parë edhe dëshomrëve, luftës dhe trimërisë ashtu si bukurisë, lumturisë, brengës dhe mallit.

Kishte thënë, që në ditët e para të kthimit nga Shqipëria kur e pat vizituar pas 9-vjetëve…s e atë që bëri me promovimin e librit të saj në Tiranë - do t'a bënte edhe në Nju Jork. Vendosi kështu, dhe e bëri. Jo se kishte lënë ndonjë gjë pa arritur suksesin e parë në Tiranë, por se në Nju Jork, ajo ka aq shumë miq, shokë dhe kolegë sa pa atë promovim që bëri do t'u ishte "borxh" të gjithë atyre rreth 250 bashkëatdhetarve, intelektualë, afaristë, poetë, shkrimtarë, artistë, muzikanë, pedagogë dhe studentë të Globe Institute of Technology e të kolegjit BrmansOrst. E gjithë kjo ngjarje e madhe kulturore, me përmasa e vlera artistike shënoi rikthimin e aktiviteteve të munguara në bashkësinë shqiptare në Amerikë. Ndaj dhe emocioni e gëzimi nuk munguan e ishte krejt ndryshe. Pjesmarrësit, në këtë promovim u larguan për disa çaste nga brenga e mërgimit dhe hynë si "pa pritur e pakujtuar" në botën e bukur të vendlindjes. Promovimi qe si një spektakël - i cili u dhuroi secilit kënaqësinë që e shijojë me promovimin e librit të parë të poetes intelektuale "Monumenti i Lotit", autores Kozeta Zylo.

Roland Gjoza, shkrimtar e regjizor i mirenjohur nga Tirana, recenesuesi kryesor i këtij promovimi, thotë se: "Po mendoja për lotin, si mund ta paraqesë lotin një skulptor dhe m'u kujtua një thënie e Bethovenit kur shkroi simfoninë e nëntë: "Gëzimi vjen nëpërmjet dhimbjes". Po më erdhi ndër mend gjithashtu vargu biblik i Nënë Terezës "më shumë se për bukë kemi uri për dashuri". Këto asosacione, tha ai, më gëlonin ndërsa lexoja e rilexoja poezitë e Kozetës, një ndajnatë në shtëpi dhe i kisha harruar të gjitha adresat. Isha një njeri i lirë në një botë që më përkiste mua, në një botë të re, ideale, që e kishte krijuar poeti. Ato dy orë të mrekullueshme nuk isha më ai njeriu i pasigurtë, i mbërthyer nga ankthi për të paguar billat, me një ndjenjë të çuditshme sikur po qendroja disi pezull as në qiell e as në tokë. I menduar nga dilemat, i përmbytur nga melankolia lënguese që të shkakton nostalgjia, jo s'isha ai që jam mësuar të njoh te vetja; njeriu i lodhur në rrugën e mundimshme të integrimit."

Gjezo vijoj se "Në Globe Institute më bëri përshtypje një pedagoge që në kohën e lirë hapte kompjuterin dhe shkruante poezi. Pastaj ua lexonte studentëve ashtu thjeshtë, e frymëzuar, përplot emocion. Një ditë më tha: "Roland, eja të të lexoj një poezi". Ishin vërtet vargje të ndjerë drithërues, me një dashuri të veçantë prej nëne të dhembshme për vajzën e saj, Valbonën. Një herë tjetër, me një ton disi alarmues, plot ankth dhe revoltë, më lexoi një poezi për Bardhyl Ajetin, gazetarin e Bota Sot të vrarë mizorisht për fjalën e tij të lirë. Për Kozetën mund të shkruhet shumë po ky është libri i saj i parë. Le t'i lemë fjalët më të mira për librat e saj të mëvonshëm..."

Prezantuese dhe udhëheqëse e përmovimit të librit "Monumenti i Lotit" të Kozeta Zylos e bëri me shumë profesionalizëm dhe çiltërsi e bija e saj Klodiana. Xhevat Limani, regjisor, dramaturg e aktor, i dha edhe më shumë ngjyra poetike, këtij promovimi me interpretimin e disa pozive të zgjedhura nga "ëmbëlsia" e faqeve të këtij libri. Muzika që "notonte" në çdo fragment nga notat e pentagramit, pasuruan programin, luajtur me plot mjeshtri nga këngëtari i njohur Frederik Ndoci. Këndoi edhe Bujar Gega këngën ... e cila si në kor u këndua nga rreth 200 pjesëmarrësit.

Përshëndetën: Ryan Buck - Dean Student Services, Mailinda Myrto, Roland Gjoza,Frederik Ndoci recitoi "Polena e Puthjes" dhe "Udhëtimi me shkronjat", Xheraldo Montone, Pandeli - Pierre Simesia recitoi "Dy Statujat", Ikbale Cefa poezinë "Klodiana, Engjelli im". Shqipe Biba, Pëllumb Kulla, Naum Prifti, Mikele Arapi, piktor i tablos "Monumenti i Lotit", Zef Nacaj, Lavdie Balili, Entela Barci, pedagoge e muzikës, në violin me një pjesë të kompozitorit të madh Bah, dhe "Lule bore". Më pasë përshendeten edhe Iliriana Sulkuqi me poezi, Egzonjeta Nivokazi vajza nga Kosova recitoi "Cicerrim mirenjohje". Liri Alla dhe Lindita Fekushi. Gjithashtu foli dhe Vera Preci nga salla, Valbona Cano. Xhevat Limani recitoi "Cameria", "Pengu im Kosova", dhe "Monumenti i Lotit", "Shqipërinë e kam për jetë" dhe Festa e Flamurit u recitua nga dibrani Fehmi Arapi. Në fund u shtrua një koktejl dhe u kalua në një program të pasur argëtimi me këngë e valle popullore e të muzikës së lehtë.

Majlinda Myrto: Që në strofën e parë poetja thërret për padrejtësitë, që i janë bërë popullit shqiptar, popullsisë çame:

Klithin zërat nga nëntoka,
Ç'bën kështu, o Evropa plakë,
Jemi çamët të masakruarit,
Po kullojmë akoma gjak!

A nuk të emocionojnë këto vargje dhe të bëjnë të ngresh zërin me forcë përballë kancelarive memece të Evropës?

Steve Galegor, sherben ne Staten Island si Pastor dhe eshte inxhinier arkitekt ne profesion : ”Ju faleminderit, që më dhatë rastin të them edhe unë dy fjalë në këtë promovim. Shqiptaria ma ka pasuruar mua jetën time. Pasi unë mësova shumë gjatë kohës që jetova në Shqipëri. Ajo çka unë mësova atje ëshë se nuk duhet harruar asnjëherë, por duhet mësuar më shumë. Unë ndjej një kënaqësi të veqantë kur ndodhem mes jush, pasi që shoh sesa ju jeni të lidhur me atdheun tuaj. Poezisë së Kozetës i përket një fjalë e cila është marrë nga ungjilli ku thuhet se "Këshilla në zemër e njeriut është uji i thellë por njeriu në mënd do të dijë të mbledh nga ai ujë" ( F.U.20:5) Kjo thënie na ngjitet të gjithëve ne që e ndjemë këtë. Libri i Kozetës ka shumë vlera përbrenda. Ashtu siç është një poet, i cili ka aftësi t'a nxjerr nga ai thesar atë që ne na tërheq më shumë. Falemideroi Kozetën që ka marrë "guximin" me çiltërsi dhe sinqeritet të në pasqyrojë ne ndjenjat e saja. Poezia është nga ato gjërat që nuk mund t'a bëjë çdo njeri. Në poezi të bëjnë përshtypje fjalët "e pathëna", ato gjëra që nuk i shprehim dotë por i kuptojmë fare mirë."

Ryan Buck - Dean Student Services: ”Jam më të vërtetë i lumtur që të jem prezent në këtë promovim të komunitetit shqiptar. Ashtu siç jam i lumtur që ndihmoj dhe i jap mësim këtij komuniteti me studentët që marrin mësim në këtë kolegj. Ndërsa sot, kemi një kënaqësi tjetër që të gjithë ne po kontribojmë të nderojmë krijimtarin e pedagoges sonë z. Kozeta Zylo. E cila, është pjesë e stafit të pedagogëve të kësaj shkolle të lartë. Shkollë, e cila promovon dijen e të gjithë studentëve nga e gjithë bota edhe të studentëve shqiptarë. Jam me të vërtetë i lumtur që ndodhem midis jush dhe i uroj suksese poetes Kozeta Zylo.”

Geraldo Montone - Arberesh pedagog i kolegjit Globe Institute of Technology: ”Unë flas si shqiptar, unë jamë krenar se jamë me ju! Jamë këtu t'i urojmë suksese Kozetës. Kozeta është një inspiracion për mua dhe lexuesin e saj, një inspiracion për burrin dhe fëmijët e saj. Kozeta është një zonjë e madhe kur ecën, kur flet, kur jep mësim dhe kur shkruan poezitë. Ajo të bënë të qëshësh edhe at'herë kur nuk ke ndër mend, të bën me humor edhe kur je i mërzitur. Të bën edhe më afër atdheut edhe kur je kaq larg tij nëpërmjet poezive të saja.”

Pandeli - Pierre Smësia, shkrimtar: ”Libri i Kozetës, është: Monumeti i dashurisë! Monumenti i errësirës! Monumenti i nënës për fëmijët e saj! Monumenti që kemi ne Shqiptarët!. Zonja Kozeta Zylo me këtë libër nuk na vjen vetëm si poete, por kjo vjen edhe si një "skulptore" meditore. Vjen si piktore sepse, ka "skalitur" nëpërmjet poezisë mallin e Mezhgoranit deri tek dashuria dhe dhimbja në të gjithë Atdheun e saj. Ajo vjen si skulptore e dy Monumenteve të atij të Ali Pashë Tepelenës dhe të Munomentit të Lotit”.

Shqipe Biba - gazetare: ”Sapo u ktheva nga Kosova ku mora pjesë në një mision humanitar dhe erdha në këtë promovim t'i uroj përzemërsisht Kozetës suksese në krijimtarinë e saj. Të na dhurojë më shumë poezi që "çajnë" shpirtin e lexuesit. T'i dhurojë më shumë krijmtari të gjithë atyre që e ndjejnë thellë në zemër poezinë e Kozetës dhe plagën e mërgimit. Monumenti i Lotit është monumenti i të gjithë shqiptarëve kurbetqarë.”

Pëllumb Kulla - Ish Ambasador, shkrimtar e regjizor: "Është me të vërtetë një kënaqësi madhe të marrësh pjesë në një promovim të këtillë, ku marrin pjesë kaq shumë intelektualë, shkrimtarë, poetë, artistë e afaristë të komunitetit. Kozeta dhe bashkëshorti i saj Qemali janë një familje shumë artëdashëse dhe ndoshta nga më artëdashëset që ka komuniteti ynë në SHBA. Poezia dhe arti është në shpirtin e kësaj familje. Ata janë edhe shumë afër me të gjitha aktivitetet e komunitetit.”

Naum Prifti - Shkrimtar i njohur: ”Shumë spontane janë bërë në Amerikë promovimet e librave. Ka një krijimtari të madhe nga kolegë e kolege. Libri i parë i çdo njerit prej nesh është një eveniment i madh për autoren, për familjen e saj dhe për gjithë letërsinë. Asnjëher nuk dihet se cili libër do të jetë ai që do të lërë gjurmët, që do të hyjë në tempullin e letërsisë dhe do të hedh hapa të sigurta dhe që do të gjejë jehonë të madhe në zemrën e mendjen e lexuesve. Dhe ndoshta do të mbijetojë me shekuj ashtu siç mund të na vijnë edhe sot rilindasit tanë të mëdhenj Andon Zako Çajupi, Naim Frashëri, Fishta e një sërë autorësh të tjerë deri në ditët tona.”