Shqipëria, vendi ku hebrejtë shpëtuan nga Holokausti

Shembulli i Shqipërisë është i veçantë në të gjithë Europën

QUEENS NEW YORK: Komiteti i Edukimit te Rinjeve ne tempullin Hebre - sinagogen "Hillcres Jewish Center", ne bashkepunim me familjen Lillian Berger Goldberg, mbajti nje leksion perkujtimor, duke nderuar M. Marvin Berger. Ne kete perkujtimore tradicionale e komunitetit hebre ne Qiuns - Nju Jork, te dielen me 5 nentor, nje vend i posaqem iu dha edhe leksioneve qe paraqiten, aty edhe Joseph J. DioGuardi - Ish-Kongresist Amerikan dhe Kryetar i Liges Qytetare Shqiptaro-Amerikane, si dhe Shirley Cloyes DioGuardi - Publiciste dhe Keshilltare per Çeshtje te Ballkanit ne LQSHA Nju Jork, SHBA. Leksioni, i çiftit bashkeshortor DioGuardi, ishte titulluar "100% e Hebrejve ne Shqiperi - Shpetuan gjate Holocaustit"

Ellen Miller, drejtore e Komitetit te Edukimit te Rinjeve ne sinagogen "Hillcres Jewish Center", udhehoqi tubimin. Pershendetjen e rastit i beri presidenti i qendres "Hillcres Jewish Center", George Bercovitz. Lutjen fetare dhe bekimin e perkujtimores, sipas, ritit fetar Hebre, e kreu Rabbi Manes Kogan. Profesor Larry Lansner, foli per atributin e M. Marvin Berger.

Joseph J. DioGuardi - Ish-Kongresist Amerikan dhe Kryetar i Liges Qytetare Shqiptaro-Amerikane, iu beri te ditur hebrejve se: "Ka shume pak njerez qe kane njohuri per historikun e gjate te tolerances fetare shqiptare dhe rezistencen e tyre ndaj shtypjes. Keta njerez nuk kane njohurine me te vogel se gjate Luftes se Dyte Boterore, te gjithe hebrenjte qe jetonin ne Shqiperi, dhe ata qe kishin arritur te shkelnin dhe te kerkonin strehe ne kete toke i shpetuan zhdukjes nga Holokausti. Keto informata u ndrydhen e shtypen nga regjimi komunist - stalinist i Enver Hoxhes, i cili e sundoi Shqiperine per nje gjysme shekulli. Kur hebraiket evropiane filluan te iknin nga vendet e tyre ne drejtim te Shqiperise, me qellim qe t’i shpetonin asaj qe po shpalosej para syve te tyre ne Evropen Perendimore ne fillim te viteve te tridhjeta, ne Shqiperi jetonin rreth 200 hebrenj.

Ne fund te Luftes se Dyte Boterore, ne Shqiperi jetonin afer 2000 hebrenj(shumicen e tyre i fotografoi edhe fotografi hebre Geshner). Me plote bindje mund te thuhet se i vetmi vend qe mund te pohoje me te drejte se brenda kufijve te tij tij i kishin shpetuar Holokaustit te gjithe hebrenjte - eshte Shqiperia dhe jane shqiptaret ne Ballkan, pohoi DioGuardi. Shirley Cloyes DioGuardi - Publiciste dhe Keshilltare per Çeshtje te Ballkanit ne LQSHA Nju Jork, SHBA, u perqendua ne temen e lidhur mes Beses se shqiptarve dhe mbrojtjes se hebrejve gjate Luftes se Dyte Boterore. Ajo tha se:" Besa, e cila nderlidh nderin personal dhe respektin e barazine me te tjeret, ne menyre te pandashme dhe komplekse, eshte themel i Kanunit. Besa ka domethenie te shumefishte, duke filluar nga feja, mirebesimi paqesor, armepushimi dhe fjala e nderit deri te premtimi i shenjte dhe obligimi per ta mbajtur premtimin dhe per te ofruar mikpritje dhe mbrojtje. Ajo parasheh mbrojtjen e mikun ne menyre te palekundur dhe te pakompromis, nese lipset edhe me kusht vetesakrifikimi.

Sipas saj: "Keto vlera dhe kjo etike jane pikerisht ajo qe i beri shqiptaret te merrnin nje rol te papare per shpetimin e hebrenjve nga Holokausti. Kjo ilustron fuqishem nderlidhjen intime midis beses dhe tolerances fetare qe e kane karakterizuar Shqiperine e shqiptaret nder shekuj. Njekohesisht, historia e tyre nuk eshte vetem histori e shtypjes, por ashtu siç na deshmon sjellja e tyre e guximshme gjate Holokaustit, ajo eshte edhe histori e rezistences ndaj shtypjes, histori e tolerances fetare dhe histori e perkushtimit per drejtesine." perfundoj Shirley Cloyes DioGuardi.