Platforma politike e shqiptarëve të Luginës së Preshevës

Duke qenë të vetëdijshëm se popullata shqiptare e Preshevës, Bujanocit dhe Medvegjës (Lugina e Preshevës), po përballet me çështjen e pazgjidhur të statusit të vet politik,
Duke u angazhuar për ruajtjen dhe zhvillimin e identitetit kombëtar shqiptar,

Duke u angazhuar për format e integrimit gjithëshqiptar, në kuadër të trendeve për integrime evropiane dhe euroatlantike,
Duke pasur parasysh se format e deritanishme të organizimit territorial nuk kanë ofruar mundësi adekuate për mbrojtjen e interesave të shqiptarëve të Luginës,

Duke u angazhuar për bashkimin dhe përqendrimin e fuqisë politike në zgjidhjen e këtyre çështjeve,
Duke u bazuar në aktivitetin e deritanishëm politik dhe rezistencën e armatosur të shqiptarëve të këtij rajoni,
Duke gjetur mbështetje të këtyre kërkesave në dokumentet ndërkombëtare (OKB, OSBE, KE), që garantojnë të drejtat e individuale dhe kolektive,

MIRATUAN KËTË:

Në kohën kur Kosova ka hyrë në fazën më të rëndësishme të përcaktimit të subjektivitetit të saj politiko-juridik, kur tërë rajoni i Ballkanit Perëndimor synon përshpejtimin e procesit në rrjedhat e integrimeve euroatlantike, subjektet shqiptare në Luginë të Preshevës shohin nevojën e ndërmarrjes së veprimeve konkrete dhe të koordinuara për zgjidhjen e çështjes së shqiptarëve të këtij rajoni në frymën e proceseve integruese që po zhvillohen në Evropë;

Këshilltarët shqiptare të Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit (në tekst të mëtejmë këshilltarët), konsiderojnë se derisa nuk bëhet një zgjidhje e drejtë e çështjes së shqiptarëve të Luginës, rajoni do të vazhdojë të mbetet vatër e krizës permanente dhe pengesë për integrime euroatlantike;
Këshilltarët kërkojnë që të drejtat e shqiptarëve të Luginës të garantohen në kuadër të komuniteteve ku ato përbëjnë shumice absolute në rajon (Ballkan Perëndimor), duke u angazhuar për krijimin e lidhjeve speciale të Luginës së Preshevës me Kosovën;

Në frymën e këtyre vlerave duke gjetur mbështetje në dokumentet fundamentale që institucionalizojnë mbrojtjen e të drejtave individuale dhe kolektive, siç janë:

Karta e OKB-së,
Deklarata Universale për të Drejtat e Njeriut,
Pakti ndërkombëtar për të drejtat civile dhe politike,
Pakti ndërkombëtar për të drejtat ekonomike, sociale dhe kulturore,
Konventa kornizë evropiane për të drejtat e pakicave,
Konventa evropiane për të drejtat e njeriut dhe liritë themelore,
Karta evropiane për gjuhët rajonale dhe të pakicave,
Dokumentet e OSBE-së, prej të cilave veçojmë:
Sugjerimet nga Lundi, Osllo dhe Haga,
Aktin final të Helsinkit 1975
Karta e Parisit për Evropën e re 1990,
Dokumentin nga Kopenhaga - Dimensioni njerëzor,

II. KËRKESAT E VEÇANTA

Zgjidhja e drejtë dhe e qëndrueshme e çështjes së Luginës së Preshevës nënkupton respektimin e plotë të të drejtave individuale dhe kolektive të shqiptarëve përmes zgjidhjes së drejtë të çështjeve si:
Këshilltarët mbrojnë qëndrimin se Lugina e Preshevës duhet të ketë formën e organizimit administrativo-territorial kushtetues me funksion në sferat e gjyqësisë, policisë, arsimit, përdorimit të gjuhës dhe simboleve kombëtare, shëndetësisë, zhvillimit ekonomik, kulturës, planifikimit lokal, ambientit ekologjik, resurseve natyrore, sferës së banimit, shërbimeve sociale;
Të bëhet decentralizimi i pushtetit dhe transferimi i kompetencave prej nivelit qendror në nivelin e veatadministrimit lokal dhe rajonal, institucioneve tjera shtetërore e posaçërisht në sistemin gjyqësor ku duhet krijuar Gjykatën e Qarkut, Gjykatën Tregtare, Këshillin për kundërvajtje me kompetencë territoriale për këtë rajon;
Të bëhet çmilitarizimi i plotë i Luginës së Preshevës dhe largimi i bazave militante ekzistuese si dhe atyre në ndërtim;
Çështja e sigurisë publike të jetë në kompetencë ekskluzive të policisë multietnike dhe strukturave të saj komanduese;
Zhvillimi ekonomik i rajonit përmes krijimit të kushteve lehtësuese të kreditimit të ndërmarrjeve të vogla apo të mesme, tërheqjes së kapitalit të huaj, krijimit të qendrave të biznesit me krijimin e Zonës së Lirë Tregtare, bashkëpunim ndërkufitar në kuadër të projekteve me donatorët ndërkombëtarë;
Privatizimi i ndërmarrjeve ekzistuese shoqërore të bëhet me krijimin e kushteve të barabarta të pjesëmarrjes; Sistemi arsimor në Luginë të Preshevës të harmonizohet me sistemin arsimor të Kosovës, konform standardeve evropiane për arsim,
Integrimi proporcional i shqiptarëve në strukturat e pushtetit lokal dhe rajonal në të gjitha institucionet shtetërore e publike të të gjitha niveleve;
Aplikimi zyrtar i gjuhës shqipe në institucionet e vetadministrimit lokal, institucionet shtetërore dhe ato publike të të gjitha niveleve;
Përdorimi zyrtar i simboleve kombëtare të shqiptarëve, si dhe e drejta e shënimit publik të datave të rëndësishme nga historia kombëtare;
Themelimi i institucioneve për shprehjen, ruajtjen, avancimin e vlerave kulturore, informative, fetare dhe tradicionale, specifike për shqiptarët;
Krijimi i institucioneve të veçanta për mbrojtje sociale të shtresës së rrezikuar të popullatës;
Zhvillimi i institucioneve ekzistuese shëndetësore për mbrojtje primare të popullatës dhe krijimi i mundësisë për mbrojtje sekondare shëndetësore të popullatës së Luginës së Preshevës përmes ndërtimit të një spitali për këto komuna;
Kthimi i qëndrueshëm i popullatës së zhvendosur përmes kompensimit të dëmeve në pasuritë e tyre, zhvillimit të infrastrukturës rrugore, shëndetësore dhe arsimore;
Të bëhet respektimi i plotë i Ligjit për Amnistinë (Fl. zyrtare e RFJ-së 37/2002 të 3.07.2001) e ish- pjesëtarëve të UÇPMB-së dhe ndërprerja e të gjitha proceseve të montuara gjyqësore ndaj shqiptarëve, lirimi i të burgosurve politikë;
Ndërprerja e fushatës së frikësimit me dërgimin e ftesave për shërbim ushtarak të të rinjve shqiptarë;
Ndriçimi i vrasjeve të civilëve në periudhën 1999-2001;
Trajtim adekuat të diasporës shqiptare të këtij rajoni nga institucionet vendore përmes ruajtjes së lidhjeve të saj me vendlindjen, me jetën, me zakonet, me gjuhën dhe kulturën e tyre si dhe të inkurajimit për investimin e kapitalit të tyre në rajon;
Për realizimin e qëllimeve të sipërshënuara këshilltarët shqiptarë shtrojnë nevojën e krijimit sa më të shpejtë të organit të përbashkët reprezentues - Këshillin Nacional.

III. DISPOZITAT PËRFUNDIMTARE

Duke rikonfirmuar vullnetin e popullatës të shprehur në Referendumin e 1 dhe 2 marsit 1992, për definimin e Luginës së Preshevës si rajon të posaçëm politik-territorial-kushtetues, këshilltarët, në përkrahje të parimeve të Grupit të Kontaktit lidhur me statusin e Kosovës, obligohen që, në rast të mosrespektimit të këtyre parimeve dhe ndryshimit eventual të kufijve të saj, do të angazhohen për bashkëngjitje të Luginës së Preshevës me Kosovën.