NJË JETË NË KRAHËT E KËNGËS, NJË JETË NË SKENË, I DUARTROKITUR, I MIRËPRITUR

(Tenorit Xhoni Athanas nuk i kujtohet në jetën e tij të mos ketë kënduar ndonjëherë)

Sot, jemi mbledhur te gjithe rreth Artistit te Merituar shqiptar, Xhoni Athanasit: familja e tij, shoket, miqte, korcaret…e quajme veten te nderuar e te lumtur ta urojme artistin tone lirik per dorezimin e “Medaljes se Mirenjohjes” me te cilen presidenti, Alfred Moisiu e dekoroi me 12 dhjetor 2005, me motivacionin: “Per karriere te gjate artistike ne skenen e Teatrit te Operas e te Baletit, per prezantimin me dinjitet te muzikes shqiptare brenda e jashte kufijve, per interpretimin e pare te figures se Gjergj Kastriotit ne operen “Skenderbeu” te kompozitorit Prenk Jakova.”

Xhoni Athanasi lindi në Brokton, Massachusetts, me 4 nëntor 1925. Prindërit e tij emigruan në Amerikë rreth viteve 1915. Si shumë emigrantë të tjerë të asaj kohe, ata punuan disa vjet rrjesht në shtetin Massachusset (ku edhe jetuan) duke u munduar të përmirësonin gjëndjen e tyre ekonomike. Xhoni ishte në moshë fare të vogël kur familja e tyre u kthye sërish në Shqipëri për disa arsye familjare, me mendimin për të ardhur pësëri në Amerikë në rastin më të parë. Por me fillimin e Luftës së Dytë Botërore dhe më pas me vendosjen e komunizmit, u bë i pamundur kthimi i tyre në Amerikë. Xhoni që në moshë të vogël filloi të këndonte psalmet bizantine në kishën ku i ati ushtronte profesionin e klerikut (prift ortodoks).

Pjesëmarrja në këndimin e psalmeve të kishës e ushqeu Xhonin që në atë moshë me pasionin për muzikën dhe këngën dhe shërbeu si një bazë për edukimin vokal të tij. Jo vetëm në kishë, por edhe në shkollën fillore-tetëvjeçare Xhoni merrte pjesë në grupet vokale të shkollës. Ndër kujtimet e tij të fëmijërisë është i rëndësishëm një rast kur ai dhe motra e tij, Katerina, kënduan një duet në një takim të shkollave të rrethit të Bilishtit më 1933, me pjesëmarrje të personaliteteve lokale. E kënduar ëmbëlsisht prej tyre, “Kënga e Mullirit”, e kompozuar nga Thoma Nasi, banues në Boston në atë kohë, i dha Xhonit dhe së motrës një vlerësim simbolik me disa dhurata. Në vazhdim të jetës së tij Xhoni, gjithmonë i apasionuar pas muzikës dhe këngës, shpesh herë merrte pjesë në festa të ndryshme duke kënduar këngë popullore korçare si “Te plepi i Bilishtit”, “Tatëpjetë bregut vinje”, “Ftujke moj”, “O moj korçare”, së bashku me orkestrat e rrethit, aq sa i ati i thoshte me shaka: “Do të të bëj sazexhi”.

Më 1940 Xhoni pati rastin të takonte profesor Konden, një nga personalitetet artistike më të nderuar të asaj kohe në qytetin e Korçës, i diplomuar në Athinë. Profesor Konda e vlerësoi shumë zërin e tij dhe i rekomandoi të fillonte menjëherë mësime profesionale muzikore. Kështu Xhoni filloi mësimet e para të muzikës me pr.Konden, i cili më tej e pranoi si solist në korin e Kishës së Mitropolisë, që profesori e drejtonte. Edukata muzikore që mori nga Konda, i shërbeu Xhonit për t’u pranuar si solist në grupin koral “Lira” të qytetit të Korçës me drejtues Kristo Konon. Xhoni tashmë ishte bërë i njohur si solist i qytetit të Korçës. Deri në vitin 1947 Xhoni vazhdoi një jetë artistike koncertale në gjithë rrethin e Korçës me grupin “Lira”, dhe gjithashtu ai aktivizohej me të gjitha grupet artistike që ishin në atë kohë në këtë qytet. Xhonin do ta shikoje afër këngëtarëve Gaqo Jorganxhi, Tole Adhami, Pavlina Nikaj, Gaqi Konomi.

Do ta shikoje duke mësuar bashkë me Dhora Lekën këngët e saj partizane. Në vitin 1947, me kërkesën e Gaqo Avrazit, në atë kohë dirigjent dhe udhëheqës artistik i korit të Ushtrisë Popullore, Xhoni bëhet pjestar i këtij ansambli duke u radhitur si solist bashkë me Ibrahim Tukiqin, Mentor Xhemalin, Avni Mulën, Ndrek Gjergjin, Lluk Kacajn, Maliq Herrin etj. Në atë kohë Ansambli i Ushtrisë ishte më i kualifikuari dhe gjatë viteve 1947-1952 kishte një aktivitet artistik shumë të pasur. Një sukses i madh i ansamblit ishte turneja që bëri në Rusi (BS) në vitin 1949, gjatë së cilës ai u vlerësua shumë nga media dhe publiku rus. Xhoni ka kënduar me ansamblin si solist në të gjitha rrethet e vendit dhe me shumë sukses, në reparte ushtarake, në kufi, fshatra e qytete, në tribuna me raste festash etj. Në vitin 1952, Xhoni, me propozimin e Komandës së Ushtrisë dhe Ministrisë së Kulturës, së bashku me kolegët dhe shokët e tij soliste të Ansamblit artistik të Ushtrisë, u nisën për studime në Konservatorin e Moskës, BS. Artistët e ardhur nga Shqipëria e vogël u vlerësuan shumë nga trupa pedagogjike e Konservatorit “Çajkovski”.

Secili nga pedagogët më në zë të Degës së kantos (këngës) donte me çdo kusht të kishte në klasën e vet njërin prej këtyre këngëtarëve shqiptarë. Xhoni filloi mësimin e teknikës vokale me një nga pedagogët e vjetër në Konservator dhe solist i parë në Teatrin Balshoi, Sergei Baturin. Gjatë këtyre viteve, Xhoni, krahas studimeve në shkollë, ka pasur edhe një aktivitet artistik koncertal shumë të madh. Ai me shokët e tij kanë paraqitur me dinjitet artistik për publikun artdashës rus muzikën shqiptare dhe botërore. Kaq e njohur u bë muzika shqiptare, sa edhe sot kur takon njerëz të moshave të vjetra të asaj kohe (rusë), kujtojnë me nostalgji këngët: “Hajde moj”, “Lule bore”, “Vajta në Elbasan” etj. Në mbarim të studimeve të konservatorit, në vitin 1957 Xhoni mori pjesë si konkurues në Festivalin Botëror të zërave të rinj që organizohej ne atë kohë në Moskë.

Aty përfaqësoheshin 110 këngëtarë nga e gjithë bota. Zeri i Xhonit, me nje teknike te kulluar dhe vokal skenik terhoqi vemendjen e gjithe konkuruesve. Xhoni Athanasi u vlerësua me çmim të dytë ndërkombëtar në atë festival dhe u quajt Laureat me Çmim të Lartë të festivalit. Ky ishte një stimul i shkëlqyer për fillimin e karrierës së tij, por gjithashtu një kujtim i paharruar, sepse Çertifikata e Diplomës ishte firmosur nga këngëtari i mirënjohur italian Tito Skipa, që ishte dhe kryetar i jurisë së festivalit. Në vitin 1957, pas studimeve, Xhoni u emerua si solist i Teatrit të Operas dhe Baletit në Tiranë. Ishte një sukses i madh për artin operistik ardhja e këngëtarëve të rinj që u diplomuan në Moskë.

Krahas këngëtarëve të vjetër si Marije Kraja, Jorgjia Truja, Gj.Kosturi, K.Antoniu, H.Pelingu, tani u shtuan edhe M.Xhemali, A.Mula, I.Tukiqi, M.Herri, L.Kacaj, N.Mula, Xh.Athanasi, G.Cako, Gj.Heba, G.Zdruli etj. Teatri i Operës në vitet ’58-‘65 kishte në repertorin e tij 25 shfaqje artistike nga veprat më të vështira klasike të kompozitorëve Verdi, Puçini, Çajkovski, Leon Kavallo, Maskanji, Glinka, Bize, Masnet…një jetë shumë të pasur koncertale në të cilat Xhoni Athanasi ishte pjesëmarrës. Rolet në të cilat ai u shqua gjatë këtyre viteve kanë qenë: Turidu tek “Kavaleria Rustikana” e Maskanjit, Kanjo tek “Pagliaci” i Leonkavallos, Lenski tek “Eugjen Ognegin”, Shonari tek “Bohema” e Puçinit, Don Bazilio tek “Dasma e Figaros” e Moxartit, Dhimitri tek “Lulja e kujtimit” e K.Konos, Bash Murgjini tek “Borana” e A. Mulës, Kuestori tek “Heroina” e V.Noves, Doda tek “Mrika” etj…

Gjatë viteve që punoi si solist në Teatrin e Operës ai ka përfaqësuar disa herë Shqipërinë në aktivitete koncertale jashtë vendit si në Rumani, BS, Kinë, Mongoli, Kore, Vietnam, Bullgari, Ukrainë, Lituani, Jugosllavi, Hungari etj. Kudo që ka shkuar, është vlerësuar nga spektatori dhe media si një këngëtar me zë të fuqishëm dhe shumë komunikues me spektatorin. Midis të tjerash gazeta “Kultura” e Moskës, më 1959 shkruante: “Me një këngëtar të tillë si Xhon Athanasi mund të mburret çdo teatër në botë”. Pedagogu i konservatorit të Bullgarisë Brymorov e ka vlerësuar zërin e Xhonit si “zë i rrallë botëror”. Todi dal Monte, këngëtarja italiane, pasi e dëgjoi në një studio, tha: “zëri i Xhonit është një zë i rrallë tenori dramatik”.

Nuk ka qytet apo fshat, fabrikë apo shesh ku Xhoni bashkë me kolegët e tij të mos ketë dhënë shfaqje operistike dhe koncerte të ndryshme për masat e gjera artdashëse. Nga ditari i tij personal i shkruar gjatë vitit 1957-1993, mund të radhisim 1100 koncerte dhe 450 shfaqje operistike (pa numëruar këtu koncertet para studimeve). Por ai që i dha vlerat e artistit kombëtar shqiptar ishte roli i Skënderbeut në operën me të njëjtin emër të kompozitorit Prenk Jakova, e cila u dha me rastin e 500 vjetorit të vdekjes së heroit tonë kombëtar.

Kompozitori Jakova, i cili e vlerësonte Xhonin si tenor dramatik, e shkroi operën “Skënderbeu” posaçërisht që roli i Gjergj Kastriotit t’i përshtatej zërit, tesiturës dhe figurës së artistit tonë. Ky ishte një vlerësim shumë i lartë dhe Xhonit i duhej të kryente një detyrë shumë të madhe për të realizuar figurën e Heroit tonë Kombëtar, Skënderbeut. Xhoni tregon: “M’u desh të mendoja ditë e natë se si do të mund të realizoja këtë rol kaq të dashur dhe të imagjinuar nga publiku ynë artdashës…” Por me ndihmën e regjisorit të mirënjohur Pirro Mani, i cili vuri në skenë operën, së bashku krijuan një spektakël madhështor që u mirëprit nga spektatori. Opera “Skënderbeu” e ngriti Xhonin në piedestalin e arritjeve të tij artistike. Ai jo vetëm e interpretoi rolin e Gjergj Kastriotit, në mënyrë të shkëlqyer nga ana teknike vokale, por krijoi një figurë të Skënderbeut të studiuar aq mirë prej tij, sa, kur vinte përkrenaren, pelerinën dhe shpatën, dukej si një Skënderbej i vërtetë, si një hero madhështor kombëtar. Madje fotografitë e marra nga shfaqja janë përdorur edhe si ilustrime historike.

Në vitin 1973, pa u shkëputur asnjëherë nga aktiviteti i tij si këngëtar në Teatrin e Operës dhe Baletit, Xhoni filloi njëkohësisht punën si pedagog në Akademinë e Arteve të Bukura në degën e kantos. rezultatet e punës së tij si pedagog u dukën që në vitet e para, kur një brez i tërë këngëtarësh të rinj mbaruan me rezultate shumë të mira. Nga studioja e Xhonit debutuan si solistë në Teatrin e Operës dhe Baletit dhe u bënë të njohur edhe jashtë atdheut këngëtarët: Agim Duro, Ruzhdi Karaj, Suzana Frashëri, Nikolin Gurakuqi, Irini Nikolla, Kaman Aliko, Luan Sula si dhe shumë të tjerë. Krahas punës si këngëtar dhe pedagog, Xhoni e ka afirmuar veten si artist në kompleksitetin e plotë të një muzikanti të gjithanshëm, p.sh., si regjisor ai ka vënë në skenën e Teatrit të Operes disa fragmente nga veprat operistike “Norma”, “Rigoleto”, “Toska”, “Madama Batërflaj”, “Karmen”, të cilat u pritën shumë ngrohtë nga spektatori edhe për arsyen tjetër, sepse u vunë në skenë menjëherë pasi fitoi demokracia në Shqipëri, mbas një periudhe të gjatë kohe që në TOB, që nga 1967-1990, ishin çensuruar veprat e autorëve të huaj.

Njëkohësisht ai ka bërë edhe disa kompozime, sidomos për fëmijë. Ka punuar për krijimin e një albumi shkollor, me vepra operistike shqiptare, për t’u përdorur në Akademinë e Arteve si material studimi, duke parë me imtësi çdo frazë muzikore, për t’iu përshtatur sa më mirë studentëve në programin mësimor. Dy nga studimet e tij me rëndësi janë edhe “Të kënduarit si mjet shprehës dhe komunikimi” dhe “Teknika e frymëmarrjes së këngëtarit.” Ka përgatitur një album me përmbledhje këngësh popullore të rretheve të ndryshme të Shqipërisë. Ka marrë pjesë në përgatitjen e festivaleve të ndryshme artistike-vokale të këngëtarëve lirikë të Gjirokastrës dhe të fëmijëve, ku shpeshherë ka qenë edhe kryetari i jurive. Për merita artistike shumëvjeçare Xhonit i është dhënë nga Kuvendi Popullor i Shqipërisë titulli i lartë Artist i Merituar. Emri i Xhonit është i shkruar në Enciklopedinë Botërore të Artit, një vlerësim i rrallë ky që i bëhet një artisti.

Mbas vitit 1994 Xhoni bashkë me familjen e tij u rikthye në Amerikë, në vendin ku kishte lindur, në Boston. Ardhjen në Amerikë ai e kishte ëndërruar prej kohësh dhe ëndrra u bë realitet ndoshta me shumë vonesë. Megjithatë, edhe këtu, megjithëse në moshë të thyer, ai e tregoi veten dhe vërtetoi se një artist i apasionuar, edhe me kalimin e viteve, gjithmonë e dashuron skenën dhe asnjëherë nuk e braktis atë. Kështu, Xhoni vazhdon aktivitetin e tij për komunitetin shqiptaro-amerikan në raste festash dhe pritjesh zyrtare, duke dhënë shumë koncerte në Boston dhe në qytete të tjera përreth. Ai eshte mirepritur dhe vleresuar nga spektatori i ketushem si nje kengetar i nivelit te larte. Me zerin e tij Xhoni ka marre pjese ne te gjitha festat shqiptare dhe takimet me personalitete zyrtare te Shqiperise qe kane vizituar Bostonin. Zeri i Xhonit ka tingelluar shume here ne sallat e restorantit “Pier 4” dhe pronari i tij, Anton Athanasi, ka thene: ”Ne keto sallat e mia kane kenduar shume kengetare te medhenj, por Xhoni eshte me i miri nga te gjithe.” Me zerin e tij te mrekullueshem e te pakrahasueshem, Xhoni mbush sallen ku komuniteti shqiptar zhvillon festen e pervitshme te 28 Nentorit. Himni i Flamurit shqiptar degjohet cdo nentor ne Boston nepermjet zerit te Xhonit.

Xhoni Athanas vazhdon te jape koncerte ne komunitetin rus dhe ate Italian, por gjithmone prezantohet si kengetar shqiptar. Si nje artist lirik i kompletuar, me nje vokal elegant skenik Xhoni Athanas ka terhequr vemendjen e artdashesve amerikane, te cilet e kane duartrokitur ne cdo koncert ku kane qene te pranishem. Nder koncertet me te rendesishme permendim ate me teme Kosovare, ne vitin 1999, i cili u shfaq ne nje nga sallat me te njohura e me antike te Massachusettsit ne Kembrixh, “Sanders Theater”. Koncerti u pergatit nga regjisorja italiane Luiza Marino, me trupen e kengetareve te ardhur nga Italia. Xhoni pergatiti dhe mori pjese me nje veper vokale, me tekst per Kosoven dhe i kushtohej vuajtjeve te vajzave kosovare gjate luftes. Zeri i Xhonit me nje tingellim emocional dhe veshja e tij me kostumin e Malesise se Madhe e kompletuan vepren vokale, e cila u mireprit dhe u vleresua nga spektatori si pjesa me e mire dhe me aktuale per ate koncert.

Xhoni ka dhene gjithashtu nje numer koncertesh te tjera ne shtetin e Massachusettsit dhe jashte tij, ne Nju-Jork, Nju-Xhersi etj. Ne cdo aktivitet, bashke me argetimin e pjesemarresve, Xhoni, me mjeshterine e te kenduarit e te interpretuarit emocionalisht, ka sjelle edhe krenari kombetare. Me 1998 ai mori pjese ne nje koncert me vepra klasike ne Nju-Jork, organizuar nga “Motrat Qiriazi”. Koncerti, ku merrnin pjese kengetare shqiptare e kosovare, u organizua per te ndihmuar financiarisht femijet kosovare. Ky ishte nje takim shume i rendesishem sepse kontribuoi ne njohjen dhe miqesine midis artisteve shqiptare e kosovare.

Nje aktivitet tjeter muzikor i Xhonit ne Massachusetts eshte dhe ushtrimi i profesionit te pedagogut. I njohur ne komunitet se “Profesor Xhoni” ai vazhdon akoma të japë mësime kantoje për studentë shqiptarë, rusë etj, duke organizuar shpesh koncerte me ta. Ne vitin 1999 Xhoni organizoi korin e pare te femijeve ne Boston, kryesisht me femijet emigrante kosovare, te ardhur ne Amerike si refugjate nga lufta. Kori i femijeve mori pjese ne festimin e 28 Nentorit te atij viti dhe se bashku me Xhonin interpretoi himnin shqiptar dhe ate amerikan, te pritur me brohoritje nga te pranishmit. Gjithashtu me 2001 Xhoni ka pergatitur nje kor special te femijeve me psalmet e imzot Fan Nolit per festat e medha te kishes, gjate pashkeve dhe krishtlindjeve. Ky kor ka kenduar ne te tria kishat ortodokse shqiptare qe ndodhen ne South Boston.

Xhoni Athanas si gjithnje eshte i rrethuar nga dashuria e kujdesi i te afermve dhe familjes se tij. Per komunitetin shqiptaro-amerikan te Massachusettsit do te mbetet e paharruar mbrëmja e ngrohtë e organizuar në “Pier 4”, Boston, ne vitin 2001, për festimin e 75-vjetorit te lindjes së artistit tonë të dashur. Ishte nje mbremje domethenese, e merituar dhe e deshiruar. Pranë Xhonit, si gjithmonë, e bukur, besnike e zemërdhembshur qëndronte bashkëshortja, Sekinja, artiste edhe ajo, një nga balerinat e mirënjohura shqiptare. Më kujtohet, 50 vjet të shkuara në Tiranë, kur ky çift i mrekullueshëm shpalli fejesën. Ardhur që të dy nga besime të ndryshme fetare, ajo, e bija e klerikut musliman, drejtorit të Medresesë dhe ai, i biri i priftit korçar.

Por dashuria e tyre që u kthye në mit, shkeli mitin e fanatizmit dhe të zakoneve të prapambetura. Çifti Athanas ose çifti I emancipimit, u bë idhull dhe shembull për shumë fejesa të tjera midis të rinjve me besime fetare jo të njëjta. Xhoni ka ditur të vlerësojë e të nderojë familjen e të çmojë shoqërinë. Gjatë jetës së tyre bashkëshortore motoja e tij ka qenë devotshmëria dhe sakrifica për artin. Pa u lodhur kurrë, gati të rrezikojë edhe shëndetin, për të çuar deri në fund punën dhe premtimin e dhënë. Kurrë egoist, jo vetëm në jetë, por as në art, ku në disa raste, ky egoizëm është i nevojshëm. “Çdo shfaqje e koncert, - tregon Sekinja, - ka qenë me emocione të forta jo vetëm për Xhonin, por edhe për të gjithë pjesëtarët e familjes.

Xhoni thotë: “Kur unë kam emocion, këndoj më mirë”. Xhoni – artist, koleg, pedagog, bashkëshort ideal, baba shembullor dhe gjysh i dhembshur. Vajza e dyte, Edlira, e pershendeste te jatin me rastin e 75-vjetorit: “… I dashur babi!, kur hyj qetas ne shtepi dhe te gjej ulur ne piano, duart e tua ne tastiere i bien nje melodie te njohur dhe syte e tu e fiksojne per nje cast noten “do” dhe “do diez” sikur aty te kesh gjetur nje rrugice te vogel kalimi ku me pas te nxjerr ne nje qiell te paster e te mbushur me kujtime…Gjej zërin tënd të formohet, t’i përshtatet përpikmërisht idealit që Verdi apo Puçini kishin patur kur hidhnin notat në pentagram…

Të gjej në ato çaste kur më krihje flokët me dy bishtaleca, kur, pa përtuar, me çoje përditë me biçikletë në shkollë… Të gjej gjysh…, të gjej në agoninë e operacionit by pass në zemër… Si do të ishte, vallë, jeta jote që ti kishe ëndërruar me stil perëndimor? Ndoshta do të kishe famën e Pavarotit, ndoshta dhe peshën e tij, por unë nuk do të te ndërroja kurrë me njeriun, shqiptarin e njohur Xhoni Athanas…Vajza e madhe , Mirela, i kushton te atit vargje: “/ Babi im i mire…/ Me duket sikur zerin tend te bukur,/ E kam degjuar e para une/ Me nina-nanat e embla/ Kur me vije ne gjume./ Ndersa mbesa, Xhulia, i dhuron gjyshit tingujt e pianos luajtur nga duart e saj te vogla.

Ishte mesdite e bukur e 23 nentorit 2004 kur ne sheshin para Bashkise se Bostonit ishin mbledhur qindra shqiptare, burra, gra, femije, djem te rinj, vajza, disa me kostume kombetare. Gjithsecili e quante privilegj te madh te ndodhej ne kete manifestim te ngrohte festiv, gjate ceremonise se ngritjes se flamurit shqiptar ne Boston, per here te pare ne histori. “Mos harroni flamurin!” pat thene dikur Faik Konica—flamurin , simbolin e qendreses, simbolin e bashkimit, simbolin e ardhmerise.

Ishte mallengjyes casti kur kengetari yne i mirenjohur Xhoni Athanas i kendoi e i ndjeu thelle keto “simbole” gjate interpretimit te himnit te flamurit shqiptar. “…Kur fillova te kendoja vargun e pare, “Rreth flamurit te perbashkuar”, - tha me nje ze prekes artisti Athanas,- m’u duk sikur kendoja per here te pare ne jeten time. Kam kenduar ne opera e ne qindra koncerte brenda e jashte atdheut, kam dhene shfaqje ne komunitetin e Bostonit e rrethinat per vite me radhe, por emocionin e dites se sotme nuk e kam ndier kurre! Te kendosh ne sheshin me te rendesishem te Bostonit, ndersa flamuri yne kombetar nderohet nga flamuri amerikan, eshte nje tejndjeshmeri per cilindo, eshte nje nder per mua si artist.”- tha ai i entuziazmuar.

Koncerti i paharruar qe ka marre pjese Xhoni eshte ai i qershorit 2005, titulluar “Buqete kengesh dhe vallesh shqiptare” me pjesemarrjen edhe te grupit te valleve “Bashkimi” te Bostonit, pergatitur nga mjeshteri i valles, Bashkim Braho. Koncertin e Massachusettsit e nderoi me pjesemarrjen e saj edhe kengetarja e mirenjohur e komunitetit shqiptaro-amerikan, Merita Halili. Koncerti u degjua nga me shume se 500 spektatore e u vleresua si nje sukses i arritjeve te artisteve shqiptare ne Boston. Mbresa te vecanta ne kete koncert la kenga “Lulebore”, e cila u kendua nga Xhoni dhe Merita dhe u shoqerua me duartrokitje te gjata.

E cilesuar si “Kenga e shekullit” Xhoni Athanas ruan kujtimet me te bukura per kete kenge shkodrane. “Me kujtohet, - thote ai,- kur kam ardhur ne Tirane ne vitin 1948, dhe kenga e kompozitorit Simon Gjoni, “Lulebore” sapo kishte mberritur nga Shkodra. Pa dyshim, kenga “Lulebore” u be menjehere shume e dashur per spektatorin shqiptar, - vazhdon Xhoni. – Ne, solistet e Ansamblit te Ushtrise e kendonim ne cdo koncert tonin, ne rrethet e ndryshme te Shqiperise. Kjo kenge i kaloi edhe kufijte e atdheut. “Lulebore” u kendua ne festivalin e Berlinit me 1949-1950 nga A. Mula dhe ne festivalin e Bukureshtit me 1953, nga Tukici-Mula. Por kenga “Lulebore” eshte bere e njohur me shume ne Rusi. Gjate viteve studentore, 1952-1957, ne, grupi i “Lulebores”, Mula-Tukici, Xhemali-Athanas, etj. e kemi kenduar me dhjetera here, ne koncerte te ndryshme ne sallat me te rendesishme ne Moske, S. Petersburg, Kiev, Odesa, Minsk, etj. Shpesh here, kur ne kengetaret e “Lulebores”, shetisnim ne nje nga rruget kryesore te Moskes me emrin “Gorki”, shume qytetare dhe sidomos vajzat, na pershendesnin, duke na therritur, “Podsnjezhnik”,- perfundon Xhoni.

Sot, ne ceremonine e dorezimit te Madaljes se Mirenjohjes dhe te festimit te 80-vjetorit te lindjes, do te deshironim t’i dhuronim artistit tone te dashur nje buqete me lulebore shqiptare me urimin: “Rrjedhte e mos pushofte kurre kenga jote, Xhoni!”