At Zef Pllumit, spitali Gemelli, Romë

-- nga Ardian Klosi

Padre, ndigjova që ke fillue me ardh ndër mend e me thanë të drejten jam merzité pak. Ti pate premtue para do vjetsh se ke vendosé me ndejtë i marrë e mos me dekë, për me tregue. Tash po ndij nga migtë e pérbashkét prej Rome se je shtri atje n'Gemelli dhe nuk po ndin ma zanin e marrisë, por veç ate të dekës. A thue mbaruen tregimet? E plotsove krejt testamendin? Asht ba i arsyeshëm, ndigjoj doktorat rreth teje, tash veç serum e oksigjen, asgja tjetër që mund t'i bajë dam. As sytë nuk i lodh ma me ato zhgarravinat e tij, që i ftillonte me nji lupe ma të madhe se vetë letra.

Me thanë ma saktë, te kanë shtri në spital, padre, se t'ishte për ty s'e kishe lane kurrë gjalle në botë Shqipniné. Po doni me m'kthye në frigorifer, pse s'më leni me dhanë shpirt ktu? - ishte ankesa jote e fundit në aeroport para se me t'nisé.
Unë tash as në telefon s'fas dot me ty as privatisht s'të shkruej dot, por po të nis nji letër me gazeté, sepse e di që sa të pérmendesh, ke me kerkue të rejat e fundit prej Tirane, e ndoshta po ta lexojnë pak dhe "Shekullin".

Së pari te rejat kéndej. Po çka me të thanë unë padër Zefi? ktu ashtë siç e ke lanë e siç ka me genë për shumë e shumë vjet. Veç se janë shtue génjeshtarét e mashtruesit, - asnji ndryshim. Ti nuk do me ndigjue rrenat e fundit, apo? Se ku di unë, do viné kancelare n'tetor, se ministri i energjise ka shpikë do tec-a me rrota, qe ecin e ecin pastaj ngulen ne Vlorë, se po zbulojne arin e vjedhun, se kanë gjete fajtorat e '97-s, shka me te thanë ma? Grabitsa e mashtruesa kudo. Nande ore rrymë kam ne ditë, kur i kam, e administrata po do me më mbushë mendjen se paskam dymbedhete. Nxehte shumë, padre, zheg i hidhun, thatésine e tokes e thatesine e shpirtit, piké mendimi i mençun e piké shiu nuk e lag ket atdheun tone.

Diku pate shkrue se na shgiptarét e kemi marrë atdheun inat. "E moren inat sepse atdheu asht nji andërr, asht nji shprese e cila duhet te realizoje te gjitha andrrat e njeriut. Ndërsa nën diktaturen komuniste atdheu ishte tirani, atdheu ishte ai qe zhdukte çdo andërr, anmiku ma i madh për njeriun. Kesisoj shqiptari fitoi urrejtje për atdheun e vet". Ky inat jo vetem qe po mban shumë, por po shton perdite veprat e veta mbi kete çikëz te rruzullit. Kur shef se ç'bajne shqiptarét me pyjet, bregdetin, lumenjté, gjelbrimin rreth qyteteve tyne, them se nuk asht thjesht inat, por térbim e çmendi. S'po t'i them konkretisht se kam frikë mos t'vjen prapë arsyeja sapo që m'u ktheve pak marroq. Por po kam shumë frikë se ka me u plotsue ajo profecia jote: "se si ka me shpëtue Shqipnia e populli shgiptar mendoj se asht nji punë shumë e vështirë. Aq vjet sa janë dashte me shkatërrue ndërgjegjen njerëzore, familjen, burrnin shqiptare, nuk kanë me mjaftue për me muejt me i vu në vend... Duhet nji rini e ardhshme, jo rinia që vjen, te arrijë me ndregë damet e medha, shkaktue popullit shqiptar ne këto vite."

Ti ma the nji si rruge shpetimi, a fillimin e saj, kur folem heren e mbrame në telefon, ne korrik. "Po s'ashtu kta te dy Atë "ashtu" nuk po e shtjelloj ma tej, se ta marrin për keq, se kanë me u habit që sugjeron mënyra jo fort demokratike e humane nji simbol i humanizmit si ti. Po ty ajo të duel nga thelbi i shpirtit, e unë te dhashe plot te drejte, sepse a ka ndonji rrugë demokratike me shpëtue nga kta të dy e nga àta dymijë që u rrinë pas e i mbajnë fort?

Më fal se u futa në politikë e të mërzita pak, padre. Ti s'ke të bajsh me ta e ata s'kane të bajnë me ty. Ma e keqja asht, për mue, kur të sillen rrotull, te prekin e te perqafojné, e duen me marrë pak nga hiri dhe pastertia jote, Njerëz të perlyem keq me diktaturën dhe diktatorin. Viné të trokasin në derë, të puthin dorën, të ngjiten nëpër librat qe ti shkruen e ikin të gézuem si me pasë marrë nji indulgjencé prej teje. E ti ua jep me bujari, se ata te gjore nuk e dinë se je i buté si pllumbi i Krishtit, se nuk ke anmiq e se te vjen keq për të gjithé, edhe për persekutorët e tu të njiherit. Kur erdha me te takue ne dimén te Kuvendi Françeskan, më thanë se ishe largue për ne Berat. Pse? - i pyeta. Ka shkue në dasmen e djalit te ish-drejtorit te burgut, më njoftuen.

I pérfytyroj padre, kur ti t'kesh ardhë krejt ndër mend, e me arsye t'plote te kesh shkue tek ai ma i Arsyeshmi, që dhashté ky i Arsyeshumi me t'i zgjatë ditet e vjetët e marrisë aq sa do ti e sa duem na, si kanë me u mbledhe rreth lévozhgës së pllumbit (për të cilën shumë thonë se asht skifter), për me derdhë lott e hutinit. Ah, ma mirë mos jem fare atë ditë, padre, në ma të parandsishmen ditë tanden.

Ti qe ke ba kaq punë te mira ne jeten tande, nji punë nuk e bane te miré: nuk na i le pesé nxanes, tre, dy, nji qe të punojshin, te dinin e te shkruenin si ty. Tek ajo radha e françeskanve te médhaj, ku ke shkrue pér Fishten, Gjeçovín, Dodajn, Marlaskajn, Prendushin, Sirdanin, Harapin, Rroten, Gjokén, Palajn, Kurtin, Demén, Shllakun do kisha mundë me të shtue ty. Pa as ma te voglën droje, se ata i bane nder shkollés e ti u ban nder atyne. Po pastaj? Pastaj vjen nji zbrazti e madhe qe nuk di kur ka me u mbushë nëse do t'mbushet ndonjiheré. Nuk po besojné dot si ti, nuk po e duen Shkodrén e vendin si ti, nuk po e shkruen kush n'ato qela e n'ato shkolla gegnishten si ty. Si iku Martin Camaj ne poezi (s'pati kohë as me u ba i marrë, i shkreti) e si po don me na lanë ti ne prozë, unê s'di ku do gjindet ajo penë e ajo forcé me vazhdue traditén qindavjeçare.

E di që s'ishte faji yt e s'mund te t'mjaftonin vjetët e pleqnisé për me e ba ket punë, padre. Puna në te vertete, ajo puna e mbrapshté ishte e Partise. Sepse kosa e saj i ra krejt nji kopshtije, nji shejze me aq yje të rralla, aq keq sa e shqymbi thuejse fare. Ti mbete për kujtesé e për me kapë shekullin e 21 n'emen tyne, nji shekull që ma keq për kët kulturen tone nuk kish si me fillue.

Ja ku po e mbyll kët letër të dyte për ty ne gazeten tonë, më fal qe s'pati fort drite, por ti ke falë shumë ma teper se kaq. Me fal qe perdora edhe gjuhën tande ndoshta dikund me gabime, por edhe ktu mos u shqeteso sé kemi teorisiena qe m'kastigoin shpejt.
Hajt pra, falë me shndet doktorave e thueju se ka shumë kétu ne Shgipni si ata, qe te duen persri marroq.
Miku yt