HYRJE | HISTORI | LETĖRSI | FOTOGRAFI | LAJME | INFO | RRETH NESH |     FJALA e LIRĖ


Kontakto: [ ] ose [ Kontakti ]

 
  [ Prapa ]


Njė libėr i ri nė Kanada e Amerikė: "Kosova, vendorigjina e Skėnderbeut"

Beqir Sina

-- nga Beqir SINA, New York, SHBA

"Kosova, vendorigjina e Skėnderbeut", ėshtė sa njė risi nė fushėn e historigrafisė, por dhe njė tezė e re pėr hulumtime tė tjera rreth figurės legjendare tė Gjergj Kastrioti - Skėndėrbeut, dhe sidomos rreth vendorigjinės sė tij.

ONTARIO - TORNTO(CANADA): Duke analizuar botimin e qarkullimin e librit shqip nė diasporėn shqiptare tė Amerikės, dhe shpėrndarjen e tij deri tek "dora" e adhuruesi, lexuesit i rregullt, ose i apasionuari i librit nė komunitet, nė shtatėmbėdhjetė vitet e fundit, respektivisht, qė nga 1990 e deri nė veren e kėtij viti (2007), vėrejmė me kėnaqėsi shtimin e ndjeshėm tė autorėve, tė sasisė sė titujve dhe tė shumėllojshmėrisė nė lloje e gjini tė librave. Tani qarkullojnė, duke filluar prej nga promovimet, dhurimi i tyre "dorė mė dorė" tek, kolegėt, miqt, dhe adhuruesit e tyre, shumė mė tepėr libra artistikė letrarė (prozė e poezi), publicistikė, biografikė dhe autobiografikė, historikė, gjuhėsorė dhe shkencorė, kryesisht nė gjuhėn amtare, nė anglisht, e njė sasi e vogėl nė tė dy gjuhėt njėheresh shqip dhe anglisht. Ndoshta, edhe mė shumė se vendet e tjera ku kanė emigruar vitet e fundit shqiptarėt.

Shtimi i vrullshėm i librave tė botuar nga shqiptarėt, nė Shqipėri, Kosovė, e viset shqiptare, e sidomos tek shqiptarėt e Amerikės, dėshmon qartazi pėrparimin e diasporės shqiptare nė fushėn e kulturės, pasojė e shtimit numerik dhe e ndryshimit tė strukturės arsimore tė saj - lirin e fituar. Kurrė mė parė, nuk ka patur kaq forca intelektuale nė mėrgatėn shqiptare tė Amerikės. Shembja e regjimit komunist nė fillim tė viteve ‘90, u shoqėrua me vėrshimin e madh tė shqiptarėve jashtė atdheut, duke zgjedhur Amerikėn, si vendin e ėndėrrave, shpėrthimin e tyre dhe lirinė e krijimtarinė e ėndėrruar. Atė qė rregjimi i mbrapėshtė, njė pjese tė mirė tė atyre, u a patė mohuar padrejtėsisht talentin e krijimtarinė e tyre.

Nė mjediset tė ndryshme, kėtu nė Amerikė ka hyrė edhe njė libėr, i cili, pasi u promovua nė Tiranė, nė qarqe tė veēanta kėtu tek ne, ka ngjallur interesim. Kjo, ka njė qasje tė tė madhe, e cila ka tė bėjė me dy faktor kryesorė. E para; ėshtė se qė nė titull libri i Fehmi Selim Sulejman Kaloshit, "Kosova, vendorigjina e Skėnderbeut" ėshtė sa njė risi nė fushėn e historigrafisė, por, dhe njė tezė pėr hulumtime tė tjera rreth figurės legjendare tė Gjergj Kastrioti Skėndėrbeut, dhe sidomos rreth vendorigjinės sė tij. E dyta, ėshtė fakti i pamohushėm se kur tė bie rasti tė marrėsh pjesė nė mėrgim, aty ku pėrmovohen libra tė rinjė shqip, tė botuar nė disaporė apo vendlindje, patjetėr se ēdonjeri prej nesh duhet tė dijė mė shumė; se kush ėshtė autori, ose kush ėshtė figura e librit, e cila, e ka nxitur ose frymėzuar autorin tė shkruaj pėr kėtė libėr?! Lexuesi, me kėtė rast me tė drejtė patjetėr kėrkon tė dijė, se cila, ėshtė jeta e tij nė origjinė? Ē'farė na sjell ai me librin e tij me jetėn e tij pėr shqiptarėt, nė Shqipėri, Kosovė, e nė trojet e tyre etnike tė andej e kėtej kufirit shqiptaro-shqiptarė, e tjera pyetje qė lidhen me emrin e autorit.

Njė libėr i tillė - qė po hyn "derė mė derė", duke kaluar tek lexuesit e tij kėtu pėrtej Antlantikut (Kanadae SHBA), ku kėto ditė ndodhet edhe vetė autori i kėtij libri, i ardhur enkas qė tė promovojė mes, familjes, fisit, miqve e shokve tė tij ėshtė libri i Fehmi Selim Sulejman Kaloshit, me titull "Kosova, vendorigjina e Skėnderbeut". Libri ka dalė nė qarkullim nga shtėpia botuese, e cila, mban emrin e shoqatės famėmadhe dhe nga mė tė njohurat nė diasporė Vatra. Dhe ka redaktor z. Bilbil Cami. Recensentėt e tij janė Andon Andoni dhe Halil Rama. Konsulent ėshtė Sheriff Kaloshi. Sponsorėt janė fėmijėt e autorit, Meliha, Fiqerete, Bekim, Adil dhe Selim Fehmi Kaloshi.

Kėshtu qė me librin "Kosova, vendorigjina e Skėnderbeut", publikuar pėr herė tė parė me njė tezė kaq hulumtuese mbi vendorigjinėn e Heroit tonė Kombėtar "Gjergj Kastrioti Skėnderbeu", ėshtė iniciativa, dhe frymėzimi e Fehmi Kaloshit, realizuar me anė tė njė sponsorizimi financiar krejtėsishtė familjar, tė autorit.

Megjithse, me plotė modesti autori shpreshet qysh nė faqen e parė librit, se kėtė libėr ai i ja dedikon punės dhe mundit pėr botimin e kėtij libri, pra, fisit Kaloshi, prindėrve tė tij, Selim Kaloshi i Sinės dhe Hide Elez Kaloshit, bashkėshortes Merjeme, ku siē thotė ai qė pa dashurinė dhe mirėkumtimin e tė cilėve nuk do tė ishte e mundur botimi i tij, unė, autori i kėtyre rreshtave mendojė se ky libėr ka edhe njė dedikim tė madh tė" fshehur" nga autori i librit Fehmi Kaloshi, dhe qė e gjejmė tek gjashtė kapituj e tij me burime hulumtuese; atė tė risis qė na sjell autori nė fushėn e historigrafisė, por, dhe njė tezė pėr mė shumė hulumtime tė tjera rreth figurės legjendare; Gjergj Kastrioti Skėndėrbeut.

Libri sipas shkrimtarit tė njohur Andon Andoni, i cili, ka shkruar edhe parathėnjen e librit "Kosova, vendorigjina e Skėnderbeut", i sapovėnė nė qarkullim nga shtėpia botuese Vatra, nė Tiranė, pėrpos se ėshtė njė ndihmes nė nismėn pėr njė kėrkim tė origjinės sė familjes sė madhe tė Kastriotėve, ai ėshtė njėherarazi dhe njė dritėhije mbi faktet se pse kjo vendorigjinė ėshtė lėnė nė trajtesa kaq tė gjata dhe tė gjėra hapsionore sipas historianėve tanė, duke pėrfshirė njė trevė nga Amantia(Durrėsi) e deri nė Dibėr e Has.

Nė krahasim me historine e Skėnderbeut tė M. Barletit, veprės sė Dh. Frengut, dhe disa libra tė tjerė mbi historinė e figurės legjendare tė Gjergj Kastrioti Skėndėrbeut, libri i Kaloshit, dallon nga ato tek mėnyra e hulumtimit pasi ai i referohet mė sė shumėti, toponimeve nė zonėn e tij, rrėfimeve tė jetuara dhe shkrimeve pėr Skėnderbeun prej disa autorve tė huaj dhe shqiptarė.

Dy fajlė pėr autorin:
Autori( Fehmi Kaloshi), lindi nė Sinjė tė Poshtme. Ēidhėn, Dibėr, me 17 qershor 1937. Ai u brumos gjatė me historinė, e heroizmit legjendar tė Skėnderbeut. Fehmi Kaloshi, vjen nga familja e madhe nacionaliste e Kaloshėve tė Dibrės. Nė vitin 1945 familja e tij, pėr motive politike antikomuniste, u internua nė Berat sė bashku me familjet e tjera tė Kaloshėve tė Dibrės (Kandrit). Shkollėn fillore e mabroi nė vendlindje, atė 7-vjeēare nė qytetin e Peshkopisė. Nė vitin 1956 - 1957 mbaroi shkollėn e mesme pedagogjike nė Peshkopi me rezultate shumė tė mira. Nė maturėn e shkollės sė mesme pedagogjike nė Peshkopi, nė vitin 1957, fitoi olimpiadėn matematikore pėr shkollat e mesme tė Republikės. Prej nga viti 1958 deri mė vitin 1964 shėrbeu si mėsimdhėnės nė disa shkolla tė fshtarave tė Dibrės e Matit Nė vitet 1959- 1963 mbaroi Institutin Pedagogjik "A.Xhuvani" nė Tiranė dega Gjuhė - Histori, ku mė 9 janar 1964 u diplomua nė degėn Gjuhė - Histori. Pas kthimit nga ushtria, pėr shkak tė ashpėrsimit tė mėtjeshėm tė luftės sė klasave, Fehmiu, ashtu si tė gjithė arsimtarėt me origjinė familjare antikomuniste, pėr motive politike, nga qeveria komuniste nė pushtet u pushua nga detyra e mėsuesit.

Shkoder.net... - Fjala e Lirė | Tė drejtat e rezervuara