Investimi në politikë

Në traditën politike shqiptare, rrjeta e përzgjedhjes së njerëzve që drejtojnë vendin, nuk ka vënë gjithmonë në krye njerëzit e aftë, të cilët e kanë merituar postin që kanë marrë. Një psikologji e servilit me shefin dhe e arrogantit/prepotentit me vartësit, na shoqëron fatkeqësisht edhe në këto kohë. Nëse pretendon të sillesh ndryshe, nuk je i suksesshëm në këtë vend. Mungesa e diskutimeve të hapura për të gjetur zgjidhjet më të mira, paaftësia e organizimit harmonik politik, mungesa e demokracisë së brendshme në një strukture politike etj., siç ndodh në politikën moderne, vazhdon ta dëmtojë rëndë imazhin e Shqipërisë dhe zhvillimin e saj. Mossuksesi politik dhe ekonomik i Shqipërisë ka ardhur më tepër për dy arsye historike themelore: pushtimi i tejzgjatur turk dhe nga regjimi komunist, që u instalua për gjysëm shekulli. Të dy këto regjime despotike e mpinë iniciativën e lirë të shqiptarëve për një kohë të gjatë dhe lanë për pasojë një psikologji të shëmtuar në kulturën tonë drejtuese dhe shtet-formuese.

Mekanizmi i përzgjedhjes së drejtuesve në Shqipëri duhet të jetë më demokratik dhe me respekt për qytetarët dhe votën e tyre. Përndryshe nuk ka sukses. Abuzimi me të drejtën e qytetarëve, manipulimi i votës së lirë, mosrespektimi i ligjeve dhe rregullave të përbashkëta, mosruajtja e parasë publike, lënia hapur e mundësisë për ndikime nga agjenturat e huaja në dëm të vendit, etj., bën që shteti shqiptar të humbasë pikë para qytetarëve të vet dhe zhvillimi të ecë me ritme të ngadalta. Në strukturat tona shtetërore vëren shpesh një hallakatje apatike dhe mungesë të theksuar serioziteti e rregulli të drejtuesve dhe vartësve të tyre, që na dëmton rëndë edhe në marrëdhënie me të huajt.

Kjo besoj nuk ka arsye gjenetike, por është më tepër një trashëgimi zakonore shqiptare, si rezultat i izolimit, mbylljes në vetvete dhe paaftësisë për të kuptuar, eksploruar dhe konsideruar realisht dhe siç duhet mundësitë që na ofrohen. Mungesa e përvojës politike dhe demokratike, ka sjellë shumë fatkeqësi për këtë vend dhe popull, por duket se investimi në politikë ka filluar të japë rezultate premtuese dhe kjo u pa me zgjedhjen e presidentit të ri.

Zgjedhja e presidentit
Ata që e kuptojnë nga brenda mekanizmin politik, e kishin të qartë se në procesin e zgjedhjes së presidentit nuk ishte e sigurtë se kush do ta fitonte këtë garë, dhe nëse do të kishte garë apo jo. E shumta që mund të bëje, ishte ndikimi pasiv, që mund t'i jepje këtij procesi me anë të deduksionit logjik. Bamir Topi fitoi sepse diti t'i shfrytëzojë mirë rrethanat dhe mbështetjen që gëzonte. Ai dhe mbështetësit e tij bënë një lojë të bukur politike. Zgjedhja e presidentit ishte mëse kushtetuese! Kandidati konsensual që pretendohej nga opozita, mund të ishte një person anonim në krahasim me Topin, dhe pa identitetin e duhur politik, që duhet për të garantuar funksionimin e rolit të një presidenti mbi palët. Me Moisiun kemi shembullin e qartë të një presidenti babaxhan, që nuk kishte nuhatjen e duhur politike. Është më demokratike dhe kushtetuese që presidenti të zgjidhet nga një numër i caktuar deputetësh, siç parashikon kushtetuta, sesa nga një konsensus i arritur mes palësh në një tryezë partish.

Reforma zgjedhore dhe ndryshimet në kushtetutë, si premisë e një kuptueshmërie më të gjerë për nevojat e vendit, duhet të bëhen në kohën e duhur, në mënyrë që ligji elektoral të jetë më i përshtatshëm dhe zgjedhja e presidentit herën tjetër të bëhet drejtpërdrejt nga populli. Në vendet me demokraci të zhvilluar, referendumet popullore shfrytëzohen shpeshherë, pavarësisht kostos ekonomike, për të arritur një vendim, i cili bëhet i pakontestueshëm. Edhe palët politike në Shqipëri duhet të tregohen më të kujdesshme kur shprehen, sepse jo çdo gjë duhet të bëhet koment publik, kur është vetëm hipotezë. Psh. zgjedhja e presidentit Topi, e cila ishte në përputhje me kërkesat kushtetuese, u komentua pa të drejtë nga krerët e PS-së si turp - si blerje e votës. Mossuksesi i Ramës në idetë e tij revanshiste nuk ka pse të marrë ngjyra të tjera veç atyre që janë vërtetë dështimi i tij.

Politika e PD-së fiton mbi PS-në
Berisha, nga njëra anë, por edhe zonja Topalli, nga ana tjetër, u përgatitën gradualisht që të lëshonin paksa nga pushteti i tyre për nënkryetarin e PD-së, Bamir Topi. Kjo mund të konsiderohet fisnikëri, përkundër atij egoizmi meskin dhe konkurrence banale brenda llojit, që jemi mësuar të shohim në politikën shqiptare. Partia Demokratike tregoi emancipim në këtë proces zgjedhor, prandaj edhe u shpërblye me rezultatin që mori. Por edhe Topi e tregoi veten të "padëmshëm", madje mjaft të dobishëm, qoftë për krerët e PD-së, por edhe për opozitën shqiptare. Natyra e tij e qetë dhe jo konfliktuale, bëri që gjërat të kalojnë më lehtë se ç'parashikoheshin, dhe vendi mori një president, që për momentin gëzonte mbështetjen më të madhe publike dhe politike.

Si do të ishte gjendja politike me një Nano president? Padyshim që do të kishim një ndarje, në mos faktike, në heshtje të PD-së. Kjo do të ishte shumë e dëmshme për të djathtën shqiptare. Kujtdo që i pati shkuar në mendje më parë, se Berisha mbështeste Nanon për president, mund të thuhet se ky ishte një mendim i guximshëm. Mund të thuhet po, që Berisha nuk ishte i sigurtë se kandidatura e Topit, e propozuar prej tij, do të zgjidhej aq lehtë president, pasi parashikohej një obstruksion dhe mosbindje kushtetuese e opozitës, siç edhe ndodhi në tre votimet e para, me mospjesëmarrjen e tyre në kuvend. Zgjedhja e Topit përkundër Nanos e hodhi krizën mbi PS-në dhe të majtën shqiptare.

PD doli e fituar në këtë proces, ndërsa kriza në PS vjen duke u thelluar. Edi Rama i dështuar ka filluar përjashtimet brenda radhëve, për ta çuar partinë një ditë, nëse e lënë në krye të saj, në një parti të tipit bolshevik, që nuk njeh rregulla e ligje, por vetëm vendimet momentale e spontane, të pastudiuara mirë, të kryetarit Rama. Përkundër interesave të vendit, të Kosovës dhe kundër dëshirës së ndërkombëtarëve që monitorojnë Shqipërinë, Edi Rama ndezi motorët e zgjedhjeve të parakohshme, të cilët u fikën para se të gjëmonin. Në sondazhet e bëra ato ditë, PD fitonte më shumë vota se PS. Kjo tregon njëherazi se qeverisja e sotme e PD-së, pavarësisht defekteve, është më e suksesshme se çdo qeverisje tjetër e mëparshme në Shqipëri. Lufta pa ngjyrë kundër korrupsionit do ta bëjë më të pasur arkën e shtetit shqiptar dhe çdo qeveri që ka para, është vështirë të rrëzohet.

Qeverisje më e përgjegjshme
Si në çdo fushë tjetër, edhe në politikë, ka një varësi të drejtpërdrejtë në mes asaj që investohet dhe përfitimit që merr prej investimit të bërë. Të gjithë e dinë se kryeministri Berisha nuk ka orar në punën e tij. Ai e harron veten në punë, me të shtuna e të diela, ndonëse është mjek dhe e di mjaft mirë, që ky pasion kaq i madh mund t'i dëmtojë shëndetin. Por ndjehet mirë ashtu, dhe duke qenë se ka investuar në politikë me të gjithë aftësitë e tij, ai e sheh se ka korrur edhe rezultatet e duhura politike.

Në qeverisjen e drejtuar prej tij këto dy vjet kemi vërejtur një përgjegjshmëri më të madhe politike, një elasticitet më të madh si kryeministër, dhe një dëgjueshmëri më të mirë për interesat e vendit, krahasuar kjo me kohën kur ishte president i vendit, deri në vitin 1997. Politika e tij për të afruar njerëz të rinj dhe të shkolluar jashtë vendit - si proces që njihet me termin "kthimi i trurit" - duket se ka dhënë efekt pozitiv, por që kërkon të shtrihet edhe më tej. Tendenca për të vënë në krye njerëz të aftë dhe që dinë të drejtojnë është një tenencë e vazhdueshme, që bëhet në çdo vend demokratik, i cili synon zhvillimin dhe progresin. Njerëz të aftë, që dinë të drejtojnë, duhet të vihen edhe në strukturat drejtuese të PD-së, në qendër dhe në rrethe, si dhe në role drejtuese të institucioneve më të rëndësishme të vendit, në mënyrë që të kemi një qeverisje të mirë dhe të përgjegjshme, në përshtatshmëri me kërkesat konkurruese të një ekonomie globale të tregut.

Tani kur tre pushtetet janë të kontrolluara nga njerëz të PD-së, është përgjegjësi e kësaj partie, që gjërat të shkojnë mirë. Drejtuesit e lartë të PD-së, dhe sidomos kryeministri Berisha, duhet të tregohen të kujdesshëm për të ruajtur ekuilibrin politik në drejtimin e vendit, në mënyrë që qeverisja të vijë gjithnjë duke u përmirësuar. Një paradigmë thotë se "kur i ke të gjitha nuk ke asgjë". Ushtrimi i pushtetit në mënyrë ligjore dhe në respekt me rregullat e përbashkëta, pa pasion hakmarrës politik, do ta bëjë qeverisjen e PD-së të dobishme për vendin dhe të pranuar për të gjithë.

Politika e re e Ramës
"Jemi gati" - një parullë e Edi Ramës më kujton kohën e qoftëlargut "Parti-Enver, jemi gati kurdoherë". Kryetari i PS-së, një megaloman që s'e ka shokun, i cili ka patur sukses në zhdukjen e disa kioskave në qendër të Tiranës, paraqitet sot si një politikan i shashkave dhe jovizionar në gjirin e familjes politike ku bën pjesë. Kjo vjen për arsye se Edi Rama nuk zbaton rregulla - ai i shpik ato, në interes personal të tij. Dhe si çdo lojë pa rregulla, mund të jetë efektive në fillim, por nuk ka jetëgjatësi, pasi çdo gjë duhet të improvizohet. Çdo politikan modern është i detyruar ta drejtojë vendin në përputhje me disa ligje e rregulla, që janë miratuar nga një pjesë e madhe e përfaqësuesve politikë, dhe ta imponojë ndryshimin në mënyrë të studiuar e jo spontane.

Në një shkrim timin në dhjetor 2006, Edi Ramën e cilësoja si diversionist brenda PS-së, që ka ardhur në PS për ta shkatërruar atë. Nuk ishte ndonjë profeci, por ishte një argument i nxjerrë nga analiza e cilësive personale të z. Rama, gjendja reale e PS-së pas dështimit elektoral, korrupsioni i brendshëm i njerëzve të kësaj partie dhe lufta e brendshme që bëhet në PS për kofshën e luanit. Duke njohur karakterin politik dhe konfliktual të z. Rama, i cili tall e përqesh çdo mendim që nuk shkon përkrah tij, ishte e qartë se deputetët e PS-së, themeluesit e saj, dhe figura që kanë bërë emër në PS, nuk janë fëmijë kopshti, që të dëgjojnë edukatorin shterpë Rama. Ata do të binin në konflikt me kryetarin e tyre, i cili e zuri atë post me zarfe të shpërndarë gjatë natës... Edhe prirja e z. Rama për të afruar gra në PS, apo në administratën e tij, nuk bëhet për barazi gjinore, por bëhet për shkak të komplekseve të tij seksuale. Ai e sheh veten të kundërshtuar nga meshkujt, për broçkullat që lëshon herë pas here, ndërsa gratë janë më të dëgjueshme. Rama vuan për t'u dëgjuar, se jo gjithmonë thotë gjëra të zgjuara...