Edhe njė eveniment i rėndėsishėm sa kulturor edhe historik, qė do tė mbahet prej 2-5 korrik nė Romė tė Italisė
Mr. Nusret Pllana pėrfaqėson Kosovėn nė Festivalin Ndėrkombėtar Mesdhetar MEDITERRANEA
-- nga Dashnim HEBIBI, Zürich, 27 qershor
Festivali Ndėrkombėtar i Mediteranit, si quhet zyrtarisht, tė cilin e udhėheq Profesor Filippo Bettini, ėshtė Festival Ndėrkombėtar i fotografisė, poezisė dhe artit.
Jemi mėsuar kėto ditė qė nėpėr mediat tona, si nė ato tė shkruara dhe
elektronike, tė lexojmė dhe tė shohim, gjithnjė kronika, analiza dhe fjalime
tė shumta e pa pėrjashtuar edhe komente e intervista me personalitete tė
ndryshme tė vendit dhe ndėrkombėtarė pėr statusin e Kosovės. Vėrtetė, si
lajme aktuale nėpėr mediat tona janė ngjarjet qė ndodhin rreth statusit tė
Kosovės, por edhe ngjarjet tjera qė kanė tė bėjnė nė ēėshtje teknike apo
drejtime, qė kanė tė bėjnė poashtu edhe me prezentimin e shtetit tė Kosovės
nė arena europiane me ngjarje tė mėdha, nuk duhet tė lihen si lajme dytėsore
pėr opinionin. Edhe pėrmes artit dhe sportit, bashkėkombasit tanė, si nė
atdhe ashtu edhe nė diasporė, po mundohen qė Kosova tė prezentohet nė arenėn
ndėrkombėtare, si shtet dhe kudo po kėndohet hymni kombėtar dhe po valvitet
flamuri kombėtarė. Lobizmi, i lehtė apo profesionalisht, ėshtė bėrė dhe po
bėhet edhe pėrmes ngjarjeve tė ndryshme artistike dhe sportive, ku pėr kėto
ngjarje tė gjithė jemi tė informuar. Kėto ditė, nga Prishtina pėr nė Romė tė
Italisė, do tė niset me njė udhėtim sa kulturor edhe historik nė mesin e dy
poetėve edhe publicisti, gazetari, artisti i sė mirės nėpėr shumė aktivitete
brenda trojeve shqiptare dhe jashtė saj, z.Nusret Pllana, por kėsaj here pak
mė tė veēantė, duke prezentuar, duke ia rikujtuar gjithė opinionit europian
dhe atij ndėrkombėtarė, se kėtu nė mes tė Europės Juglindore ėshtė populli
shqiptar, i cili pėrjetoi shumė luftėra tė pabarabarta nė tė gjitha sferat e
kohės pėr shfarosje, qė u munduan t'a fshijnė nga harta e Europės
shqiptarinė, me tė vetmin "faj" se janė paqėsorė dhe janė dembabadem
autokton nė trojet e veta.
Mr. Nusret Pllana, nuk e ka pasur tė lehtė tė mbledh tė gjitha kėto fakte dhe ti pėrpunojė dhe ti paraqes para opinionit ndėrkombėtar, por njė gjė ėshtė e qartė dhe reale, se kėto foto qė do tė
ekspozohen janė origjinale, ashtu siē kanė ndodhur dhe ēdo pjesmarrės nė
kėtė Festival do tė mbetet i shokuar dhe me no koment. Por, me butėsinė e
tij shpirtėrore, me butėsinė morale, duke e lutur veten qė tė ndalet nėpėr
situata tė ndryshme, nėpėr historinė e pėrgjithshme kombėtare dhe duke u
ndalur me tė ardhmen e Kosovės, duke rikujtuar se gjaku i tė gjithė
dėshmorėve, pa dallim fėmijė, pleq e gra shtatėzėna, qė u vranė dhe u
torturuan nga urdhėri i regjimit tė Europės Juglindore, janė nė flamurin
kombėtar, gjaku i tyre ėshtė ngjyra e kuqe, ndėrsa krenaria e tyre do tė
jetė se Kosova njėherė e pėrgjithmonė ėshtė e lirė dhe e pavarur.Nė kėtė
rast, lavdėratat mė tė mėdha do duhet ti jepeshin Mr.Nusret Pllanės, qė ka
ruajtur kėto foto, ka punuar shumė kohė dhe se si e ka gjetur mundėsinė tė
pasqyrojė nė kėtė Festival Ndėrkombėtar Mesdhetar, qė do tė mbahet nė Romė.
Mr.Nusret Pllana edhe mė herėt me disa nga kėto foto ėshtė paraqitur nė disa
shtete perendimore.
Se si e sheh kėtė eveniment kulturor qė do ta prezentojė Kosovėn, z.Pllana
prononcohet me shumė modesti: " Nė Romė do prezentoj nė emėr tė Kosovės, si
shteti mė i ri nė Ballkan e nė Evropė dhe ka rėndėsi tepėr tė madhe
ekspozita nė fjalė, ku padyshim se do tė jetė edhe historike. Nė kėtė
Festival marrim pjesė dy publicistė nga Kosova, unė dhe Ali Podrimja dhe
katėr nga Shqipėria.Do mundohem qė tė prezentojė ashtu me fakte origjinale
realitetin e ndodhur nė Kosovėn tonė martire. Nė kėtė aktivitet do tė marrin
pjesė pėr pėrcjellje tė pėrgjithshme nė media edhe njė ekip i RTK-sė nga
Kosova, gazetarja Majlinda Bregasi-Cimili.Festivali Ndėrkombėtar i
Mediteranit, siē quhej zyrtarisht, tė cilin e udhėheq Profesor Filippo
Bettini, ėshtė Festival Ndėrkombėtar i fotografisė, poezisė dhe artit.
Festivali Ndėrkombėtar i Mediteranit ėshtė njė ngjarje madhore i kulturės sė
fotografisė, i poezisė dhe i artit nė pėrgjithėsi.Pėrgatitja e ekspozitės,
si dhe e botimit tė librit pėr gjenocidin e Serbisė mbi shqiptarėt, autor i
tė cilave jam, ėshtė bėrė nėn pėrkujdesjen e njė redaksie profesionale, me
redaktor z. Prof. Dr. Emin Kabashi. Pjesė tė kėsaj ekspozite janė mbajtur
edhe nė Tiranė, nė Norvegji, nė Suedi dhe nė disa qendra nė Kosovė.Pėr ta
pėrgatitur ekspozitėn si duhet, nė mėnyrė qė ajo tė arsyetojė edhe besimin e
organizatorit, por edhe tė ketė njė paraqitje sa mė tė denjė e sa mė
informuese pėr tė pranishmit, nė Romė udhėtohet njė ditė mė parė, pra mė 1
korrik 2007.Pėr pėrgatitjen ekspozitės, pėr shtypjen dhe bartjen e
katalogėve tė ekspozitės, pėr komunikimin me opinionin qė e viziton
Festivalin, pėr kontakte me tė interesuarit, pėr pjesėmarrjen nė disa
konferenca shtypi, pėr paraqitjen sa mė tė plotė tė kėsaj ngjarje tė madhe,
siē ėshtė ekspozita me temė nga Lufta e UĒK-sė, do ta nderojė edhe:Prof. dr.
Emin Kabashi, redaktor,Z. Hasan Gashi, xhirues", ndėrsa ēėshtja materiale
mbetet tė shihet kėto ditė. Mr.Nusret Pllana qė njėherit ėshtė edhe Shef i
Arkivit tė Qeverisė sė Kosovės, do ta mbajė edhe njė fjalim para tė
pranishmėve. Kėtė prezentim tė z.Pllana e siguruam dhe po e pasqyrojmė nė
tėrėsi:Njė festival qė nderon procesin historik tė shqiptarėve i nderuar
Prof.Filipo Bettini, kryetar dhe organizator i Festivalit Tradicional tė
Mediteranit! Tė nderuar pjesėmarrės! Organizatorė tė nderuar! Nė emėr tė
Qeverisė sė Kosovės dhe nė emrin tim, Ju shpreh pėrgėzimet mė tė pėrzemėrta
pėr mbajtjen e suksesshme tė kėtij Festivali! Po ashtu, Ju lutem pranoni
falėnderimet tona miqėsore pėr mundėsinė qė na keni dhėnė pėr tė marrė pjesė
dhe pėr tė shprehur ndjeshmėrinė tonė me fotografitė e njė teme krejt
specifike, qė shpresojmė do ta pasurojė kėtė Festival, i cili ėshtė i njė
rėndėsie tė madhe ndėrkombėtare. Vlerat kulturore qė paraqesim nė Festival,
pėr kulturėn tonė, por edhe pėr proceset historike qė ka hapur Lufta
Ēlirimtare, kanė rėndėsi tė madhe pėr shtetin mė tė ri nė Ballkan dhe nė
Evropė, pėr Kosovėn.Tė nderuar tė pranishėm! E kaluara historike e popullit
shqiptar ka qenė shumė e rėndė. Luftėrat ishin tė vazhdueshme dhe
shkatėrrimtare, ndėr mė barbaret qė njeh historia e njerėzimit. Trashėgimia
e kulturės materiale dhe shpirtėrore e shqiptarėve dėshmon lashtėsinė
historike dhe autoktoninė shqiptare nė tėrė gjeografinė e tyre etnike, ku
bėn pjesė edhe Kosova. Populli shqiptar, ndėr popujt mė tė vjetėr tė
Ballkanit, duke mbrojtur tokėn dhe lirinė e vet, disa herė nė periudha tė
ndryshme historike ėshtė pėrgjysmuar nga luftėrat, ėshtė viktimizuar, i
ėshtė djegur pasuria materiale, i ėshtė rrėnmuar trashėgimia shpirtėrore,
ėshtė vrarė dhe masakrua nga zjarrvėnėsit e Ballkanit - pushtuesit serbė.
Pėr pushtimet dhe dhunėn serbe ndaj popullit shqiptar ka dėshmi tė shumta,
qė i njeh, apo nuk i njeh Evropa e kulturuar dhe demokratike.Urrejtja
antishqiptare ka shkuar aq larg, sa nėnave shqiptare u janė nxjerrė foshnjat
nga barku. Kjo pėrmasė e urrejtjes ka ndodhur edhe nė luftėn e fundit
ēlirimtare tė popullit shqiptar tė Kosovė, mė 1998 - 1999. Nė pushtimin e
tokave shqiptare dhe nė dhunėn ndaj shqiptarėve, pėrveē organeve shtetėrore
dhe ushtarake serbe, gjithmonė janė pėrfshirė edhe institucionet shkencore e
kulturore serbe nga Akademia e Shkencave, Lidhja e shkrimtarėve, e deri te
kisha ortodokse serbe, qė ishte bekuese dhe cytėse e masakrave mė tė
tmerrshme qė ka parė Evropa e Shekullit qė po mbyllej. Tė nderuar dashamirė
tė dėshmive dhe tė artit! Kjo Ekspozitė dokumentare ėshtė njė pjesė e
dėshmive tė ngjarjeve qė kanė ndodhur nė tokėn e Kosovės nė fund tė
shekullit njėzet, janė dėshmi pėr dhunėn dhe terrorin, janė dėshmi pėr
krimin gjenocidial ndaj popullit shqiptar. Pra, janė dėshmi edhe tė rrėnimit
tė artit, kulturės dhe trashėgimisė shpirtėrore e materiale tė tij. Edhe pse
ish i burgosur politik i regjimit millosheviqian, ish ushtar i Ushtrisė
Ēlirimtare tė Kosovės dhe kronist i krimeve dhe masakrave serbe gjatė vitit
1998 - 1999, tė Luftės sė fundit ēlirimtare nė pėrmasė evropiane, nė fund
shekullin qė e lamė pas, nuk ndjehem mirė qė duhet tė dalė para jush me njė
ekspozitė tė kėtillė. Do tė dėshiroja shumė qė sot para jush tė promovoja
njė ekspozitė ku do tė shiheshin fytyra tė buzėqeshura tė fėmijėve tanė, tė
thosha ndonjė fakt pėr tė arriturat teknike e teknologjike tė Kosovės, por
ja qė realiteti nuk mė mundėsojė realizimin e kėsaj dėshire. Megjithatė, dua
tė shpresoj, porosia e ekspozitės para jush sot nuk shalon ndjesinė e
hakmarrjes. Ajo shėrben si njė porosi e madhe dhe shumė e rėndėsishme pėr
gjeneratat e reja, pėr brezat qė do tė vijnė, nė mėnyrė qė tė mos pėrsėritet
kurrė mė as Toplica e shekullit nėntėmbėdhjetė, Prekazi, Likoshani, Reēaku,
Dukagjini, Studimja e Epėrme, Makovci, pra tė mos pėrsėritet kurrė mė
tragjedia e pėrmasave gjenocidiale e Kosovės! Uroj tė mos shqetėsoheni sė
tepėrmi me tmerrin e pamjeve tė kėsaj ekspozite. Ju faleminderit pėr
vėmendjen tuaj!Kėtu mund tė bėjmė njė krahasim dhe si e shohim Nusret
Pllanėn: Por ē'mund tė thuhet pėr fotografinė e famshme "Azem dhe Shote
Galica" nga Kel Marubi nė vitin 1920? Historianėt thonė se tė ndjekur nga
forcat serbe dhe tė detyruar nga moti i ftohtė, kėta dy luftėtarė me ēetėn e
tyre kishin zbritur atė dimėr nė Shkodėr dhe ndoshta rastėsisht u ndalėn
pėrpara studios Marubi. Pėr asgjė nuk mund tė thuhet se ėshtė e sigurt, por
duke parė fotografinė "Azem e Shote Galica" tė forcohet bindja se pa kėtė
fiksim drite, fizionomia e kėtij ēifti luftėtarėsh pėr liri do tė ishte sot
e panjohur dhe historia e tyre ndoshta do tė tregohej si ato legjendat e
lashta qė jo gjithkush u beson. "Kjo ėshtė njė nga fotografitė mė tė arrira
artistikisht" thotė historiografi Vrioni "ku shkrihen natyrshėm me
njera-tjetrėn tema e luftės pėr liri me atė tė emancipimit tė familjes".
Prandaj prezentimi i Nusret Pllanės nė Romė, ėshtė padyshim edhe njė
trokitje paralajmėruese zgjimi nė ndėrgjegjen e gjithė europės dhe botės pėr
tė kujtuar luftėn e tmerrshme qė pėrjetoi populli paqėdashės shqiptarė.
Letėrnjoftim i shkurtėr pėr Mr. Nusret Pllana
Ėshtė i lindur mė, 21 maj 1959, nė Arbnesh tė Prishtinės. Filloren e kreu
nė vendlindje, kurse gjimnazin dhe Fakultetin Ekonomik nė Prishtinė. Jeton
dhe punon nė Prishtinė. Njė kohė tė gjatė ėshtė marrė me veprimtari
kulturore-artistike. Nė vitin 1984 themeloi Ansamblin Artistik ,Hasan
Prishtina ,tė Prishtinės, tė cilin e udhėhoqi deri mė 1996.Derisa ndiqte
studimet pasuniversitare nė Zagreb,me tė kthyer nė Kosovė, mė 1986,
burgoset pėr veprimtari patriotike ilegale dhe dėnohet me gjashtė vjet
burgim tė rėndė, nga tė cilat i vuan pesė. Pas daljes nga burgu themelon
Ndėrmarrjen private pėr prodhimin e qilimave "Teuta". Ndėrkaq,mė 1994
burgoset pėr tė dytėn herė, por kėsaj radhe si anėtar i Kėshillit Drejtues
tė Odės Ekonomike tė Kosovės. Ishte pjesmarrės i luftės sė Ushtrisė
Ēlirimtare tė Kosovės, dhe folėsi i parė i Radios Kosova e lirė. Pas
kthimit nga lufta, ishte redaktor pėrgjegjės i Radios Kosova e lirė .
Ishte zėvendėsministėr dhe ministėr i kulturės i Qeverisė sė pėrkohshme tė Kosovės 1999-2000. Ka udhėhequr sektorin e Arkivit tė UĒK-sė nga viti 2002-2006. Aktualisht ėshtė shef i Arkivit tė Qeverisė sė Kosovės. Ka magiistruar nė Tiranė, nė vitin 2005, me temėn Masakrat serbe nė Kosovė 1989-1997. Tema e disertacionit tė tij ėshtė Gjenocidi serb nė Kosovė 1998-1999.
Deri tash ka realizuar kėto vepra:
Filmin dokumentar "Pėr TY" 1996
Filmin dok."Hajde vėlla se edhe vorret gėzohen pėr TY" 1998
Ekspozitėn me fotografi dokumentare Rruga e Kosovės sė Lirė, 1999
"Ditar lufte" - vepėr publicistike dokumentare, 1999
Film. dok. "Pas dymijė vjetėsh rrugėtim" 2000 (Fitues i ēmimit tė publikut
nė Festiv. Ndėrkombėtar tė Filmave dokumentar, 2001)
Film. dok. "Medreseja Alauddin shtėpi e zotit dhe e kombit" 2001
"Rruga e lirisė" vepėr dokumentare, e pėrkthyer edhe nė gjuhėn angleze, 2000
"Hasan Prishtina" - vepėr publicistike, 2000
"Luftoi pėr tė jetuar tė tjerėt" - monografi, 2001
"Gjenocidi serb nė Kosovė 1840-1999" - ekspozitė dokumentare, 2001
Film dok. "Gjenocidi serb nė Kosovė - pa koment", 2001
"Terrori i Serbisė pushtuese mbi shqiptarėt 1844-1999" vepėr
dokumentare nė tri gjuhė botėrore, anglisht, gjermanisht e frengjisht, 2001
Qėndroi shqiptarisht Selim Berisha, monografi, 2001
Krimet qė kėrkojnė drejtėsi I, dokumentar, 2002
Krimet qė kėrkojnė drejtėsi II, dokumentar, 2002
Dallgė nė jetė(pėrgatitur sipas rrėfimit tė Haxhi Ēekut), 2002
Filmin dokumentarProfesori qė u bė pjesė e Historisė, 2003
Filmin dokumentar Kur masakrohen fėmijėt(Masakra e Llashticės), 2003
Filmin dokumentar Lajmėtaret e Lirisė, 2004
Filmin dokumentar 4 Janar 1999, 2004
Filmin dokumentar Nga Arkivi i UĒK-sė, 2004
Filmin dokumentar Zėri i Lirisė, 2004
Filmin dokumentar Shpendi i UĒK-sė, 2004
Ekspozitėn dokumentare Batalioni ATLANTIKU I UĒK-sė, 2004
Filmin dokumentar Vetėm gjaku i dėshmorėve i ka hije lirisė, 2005
Filmin dokumentar Prof. Rifat Mėziu-luftėtar emblematik i UĒK-sė, 2005
Filmin dokumentar Mehė Uka - simbol i bashkimit, 2005
Dokumentarin Viset qė nuk harrohen-rrėfim i Dr. Sabit Ukės, 2006
Filmin dokumentar Gjeneralėt e HARADINAJVE, 2006 (fitues i ēmimit special
nė Festiv.ndėrkombėtar tė filmave dokumentar, 2006)
Ekspozitėn dokumentare MASKA LUFTE FYTYRA PAQEJE, 2007
Edhe me kėto aktivitete, do japim vulėn e besimit dhe tė fakteve, se populli
shqiptar, pas shumė vuajtjeve, meriton tė drejtėn natyrore, qė tė frymojė
lirshėm, tė jetojė nė trojet e veta stėrgjyshore ashtu si duhet tė jetohet,
ashtu siē jetojnė popujt tjerė tė planetit tokė. Paraqitja e Mr.Nusret
Pllanės, padyshim se do mirėpritet mirė edhe nga pjesmarrėsit mėrgimtarė qė
jetojnė nė Romė dhe nė gjithė Italinė, ndėrsa fotot, do tė mbeten edhe njėra
nga dėshmitė e vėrteta qė pėrjetoi Kosova nė kėtė milenium tė ri nga njė
regjim i paparė nė planetin tokė.