SHEKULLI NË MES INICIALEVE "V. ZH."

-- nga Shefqet DIBRANI

(Miqësisht Visar Zhitit me rastin e vizitës në shtëpinë time)

I.
Jeta është prolog, miku im,
ti ke një si biletë për hyrje në një si kinosallë,
ku tregohen ndodhitë, po më shumë zymtësitë e tyre.

Jeta është prolog me mure,
me labirinte dhe katakombe, ku të përcjellin
fantazma të gjallësh. Me vuajtje shkruhet tejjeta e njeriut
në Kujtesën e Ajrit, mbase testament origjinal i mëkatit
që përshkonte tejpërtej varrit
ndanë dashurisë dhe ferrit mortar
hijet mbeten vazhdimisht, shtriganë jetënxirës,
që shtojnë vuajtjen e njeriut, bile edhe në Jetën e fundme
edhe në Ferrin e Çarë, po sidomos në
Funeralin e Pafundmë
që vjen rrotull botës për të marrë mirësinë tonë,
aq sa ka mbetur.

Në mijëvjeçarin e ardhshëm kurthet janë
lëngata mbi jetën e njeriut
se dikush është i interesuar t'ia vërë kujën poetit
ta gozhdojë metaforën e lirisë në një derë të kalbur,
ardhmërinë ta lërë pa kah... ah...

Në mijëvjeçarin e ri metaforat e dashurisë
do të shkruhen për kofshët e mavijosura të muzave
të cilat para se të prostituojnë në shtëpitë publike
i prostituoi Pushteti Popullor në fundparajsën mortare
në burgjet e Qafë Barit a të Spaçit
që murmuritej se s'janë, nuk ekzistojnë si Ferri,
po ato janë dhe mbeten Ferri

Provinca jonë krijuese u mbulua me bunkerë
mburojë për shkrimtarët kooperativistë
kanalet mes nesh i lidhnin si ura lëkundëse pabesitë,
të marrë ishim dhe kishim afër, ndanë pragut,
dyer përgjuese komshinjsh, kobe,
madje mund të spiunonte
te brigadieri edhe gruaja që flinte me ne në një shtrat

Tragjedia e komedisë sonë u luajt në Burrel e Ballsh
në kufij, në zyra policie, kukuvajka qëndronte mbi
kulmin e shtëpive të Parlamentit Popullor
leninka e rendit të ri botëror kukaste ku-kunë e saj
deri në ditët tona

Shemra përcolli eksodet e reja biblike përmes Adriatikut
më '90 e '97 dhe tokës Dardane më '99
kështu braktisëm mijëvjeçarin e trullosur
nga ploja e absurdi.
Atë mijëvjeçarin që pllakosi trurin modern të njeriut
se filli i saj është nisur dymijë vjet më parë
se dymijë vjetët që dimë,
atëherë kur njeriu qe shndërruar në majmun
dhe majmuni nuk u bë kurrë njeri
ato që thotë shkenca e biologjisë nuk është shkencë,
është hakmarrje, ngërç, le ta themi: përrallë moderne
për emancipimin njerëzor, e dimë se njeriu
nuk u emancipua kurrë, ai mbetet shtaza më e tërbuar
në gjithë planetin tokësor, u zhvillua teknika,
që të jemi sa më inteligjentë në luftë
dhe të kemi sa më shumë paqe mashtruese,
ke të drejtë, kur më thua kështu, miku im, Visar,
po ta mërmëris emrin, se ndjehem më i pasur në shpirt,
po shemrat vazhdimisht u bënë peng i dashurisë hyjnore
i mrekullive që nuk zbritën mbi truallin tonë

Ishin lidhur nyjshëm magjitë si tel me gjemba
në kohët moderne të krimit barbar, kur kujdestaronin
eprorët e SIGURIMIT që siguruan Fermën e Zezë
për të tharë trurin njerëzor edhe për një shekull më vonë

II.
Shekulli që shkoi ishte vdekja, ringjallja juaj.
Ngjallen profetët, miku im, e di, të shoh ty, ju ishit
profeti vetë, ju gozhduan si Jezuin, por shpirti mbijetoi,
urna nuk digjet, por jo vetëm ajo. Digjej mes inicialeve
poezia. Shoh si vallëzojnë flakët.

Njeriu krijoi kohën, thua ti, e koha punoi
për shenjtërinë e njeriut, unë e besoj, se je ti,
që e mbylle Ferrin
pasi ja pe fundin, sado që mendohej se s'ka fund,
po një fund i pafund erdhi, e sollët ju nga pusi
në ditëgëzimet tona
erdhi si vetë profeti që shkoi në qiell
për t'i vëzhguar krimet rituale që bëheshin në tokë...

Si gjethi në degë lëkundej trupi juaj,
dallditë ngriheshin si dallgët e detit,
(me pasione për një varg si guxove që u flijove?!)
vdekja s'është më e madhe se jeta, thua ti,
megjithëse jeta nuk mjafton, vdekja jo dhe jo,
kurse ti jeton në atë që shkruan
dhe ajo që shkruan jeton duke shkuar te të gjithë
dhe te ata që s'janë,
i the dhe ato që jetojnë përtej vdekjes
përtej ferrit - poezitë.
Se ferr deshën të ta bëjnë jetën dyndje e mizori barbare,
egoistët, harraqët e ligj, që prore i hodhën shpirtrat në çatinë
e shtëpisë sate, kurse ti ëndërroje qiellin e hapur
përplot dashuri, me yje që binin si shi i ëndërrt
dhe një lot si kristali të rëndonte në qepallën e syrit
lëkundej bota në atë pikë loti...

Koha duhej të ishte e jona, e njeriut dhe ti e krijove atë
përsëri jo për ta jetuar vetëm si Kronos, as për ta gëzuar
mes dhembjes së të tjerëve, por për ta tejjetuar, thellë, jetë
brenda jetës, qoftë me vargun poetik
do t'i lëmë mënjanë poezitë e hapura
tani sa jemi në këmbë të hapim dritaret
le të hyjë në shtëpinë tonë pranvera e këtij shekulli
që sapo ka nisur

Vlerësimi zakonisht bëhet
kur të biem në pozitën horizontale
atëherë kur t'ia zgurdullojmë sytë tavanit të zbrazët
por miku ime prania jote i pengon mëkatarët
të shfajësohen
ata mund të derdhin lot (të të tjerëve) për profetizmin e
poetit, atëherë kur heshtja do të pllakosë gjithësinë
bashkë me planetin tonë të kaltër dhe të turbullt
vetëm atëherë ne bëhemi të nevojshëm
vetëm atëherë kur më nuk jetojmë

Vitet e më pastajme janë të mykura si vet krimi
bëhen lëvdata mortare e kundërlëvdata
në çastin e kalimit matanë, por poezia vetëm të kthen
në tryezën e bisedave dhe të bën të pranishëm vazhdimisht
do të jesh përherë në mesin e njerëzve
prandaj lum poeti që s'është marrë me cikërrima,
që i merr uji.

Për t'u bërë sovran i pa prekshëm, i pa arritshëm
duhet qeshur për të gjithë, por sidomos duhet qarë për të
gjithë, tani ata që përkëdhelnin mungesën tënde,
i xhelozon zilia, s'e durojnë kafen me ty,
edhe pse i duronin prangat
në duart e tua...

I vyer je miku im vetëm
atëherë kur nuk je në mesin tonë
a kur të kalosh në amshimin tënd, të tjerë
gëzueshëm mortojnë, madje do të ngritin dhe dolli
sepse sado që mbolle pemën e dashurisë
hija jote pengonte rrezatimin e së keqes

Vetëm vdekja, miku im, të bën të afrueshëm
dhe shumëfish të pranueshëm

I gjallë mos prit këtë bekim perëndie
as Zoti nuk bekon njeriun mëkatar
prandaj duhet zgjedhur njëra rrugë miku im
të vdesësh për t'u bërë i pranueshëm
apo të gjallërosh për të të urryer edhe ata pak miq
që shtiren se kanë mbetur

Lodhur shkon jeta dhe ti pranove të jetosh
sigurisht e dije se i kishe vargjet për të shkruar
ishin gjëma, dënesje a këngë kishtare
dukeshin si ngazëllime hyjnore, ishin dashuri e madhe,
e ç'rëndësi ka, fryma po, ishte e njeriut, djersa e burgut
si djersa e vdekjes, vitet e mykura, që ti i pastroje
si kockat e jetës.

Vdekja miku im është takimi me çlodhjen,
Unë varrit s'i frikohem, është vendi i pushimeve të gjata

Vdekja përtej vdekjes është e dhembshme
por ju shënuat tejjetesen e mundimshme
një vetëdijesim të zi për të nxjerrë në pah
artin e mosrespektimit për të gjallët
por fama, miku im fama është urtësia e konvertuar
që do të bëjë ushtimë
se të gjithë meteorët nga qielli bien po në qiell,
edhe në tokë bien, kur s'kanë kohë digjen.

Në mes të inicialeve të emër mbiemrit tuaj
është luajtur tragjedia, kjo s'ka dyshim,
shekulli është plakur, ajri ka kujtesë, thua ti,
shkronja prej ere, po kur është nisur shekulli,
i bardhë ishte si bora mbi male,
u përgjak, nga dielli yt i dytë, që e plagosën rëndë,
por dhe u nxi, jo nga tymtarët, por nga egoizmi prej bishash.

III.
Fati i Poetit është poezia, të gjithë këtë e dinë
të vuash për poezinë si ai,
sakrifikon jetën për të dhe jeton prej saj,
pasi mbyllet dhe kapitulli i fundit i jetës
çfarë rëndësie kanë fama dhe pasuria që vjen prej saj?

Kujtuan se të dënuan pse shkrove poezi,
po ti i dënove të gjithë me poezinë tënde,
kemi frikë të të lexojmë, se jemi mëkatarë,
edhe në burg poezia të ushqeu shpirtin,
ajo, lavirja magjepse, që të përkëdhelte vazhdimisht
çonit dashuri bashkë edhe në praninë e gardianëve,
por ata nuk shikonin, dashuria nuk shikon,
na shikon dashuria.

Të flijosh gjithçka për dashurinë e poezinë
kurse poezia ta rriti famën si njeri
dhe dashuria t'i zmadhoi flatrat

Të vdesësh përditë nga pak për t'u rritur fama
apo të jetosh thjeshtë për ta rritur famën, ç'të zgjedhim?

Durohet burgu i punës? Shtëpia?
Si rrinin profetët? Si të burgosurit në birucat e Burrelit?
Dil shëtitu i vetmuar si në shëtitoren e burgut
i përgjuar pa guxuar të shkosh më tej, është e ndaluar,
ku është liria, vëllai im, po edhe smira si një tjetër burg...

Të mos jetosh për shkak të poezisë
dhe poezia të të mbajë gjallë - ç'kontradiktë!

Ndruajtshem shëtitej poeti në oborrin e burgut
natyrisht kishte ndrojtje nga rojat e burgut
dhe shëtit tani në paqe, ndruajtshem përsëri,
në hapësirën e pafundme
po edhe burgu ka druajtje nga ty...

Pse?!... As unë nuk e di, ti vendose të jesh poet
A të zgjodhi fati?!