Autoriteti dhe autoritarizmi

-- nga Jeton Kelmendi, Bruksel

Është e natyrshme qe në vendet në tranzicion, të cilat kalojnë prej një sistemi në tjetrin të krijohen autoritete e madje edhe mite. Në shoqëritë pas komunizmit, në të gjitha vendët që kaluan në pluralizëm një kohë të caktuar vërehen ndikimet dhe efektet e sistemit monist. Edhe në vendet e lindjes por edhe në Ballkan ndërrimi i sistemeve ka marrë një kohë të caktuar, mirëpo kjo është kapërcyer në masë të madhe.

Fatëkeqësisht në shoqërinë tonë, kjo dukuri e ndikimit të sistemit të kaluar po qëndron në fillimet e një ndryshimi por jo edhe të shkojë më tutje. Është vërtetë interesante fakti se shoqëria shqiptare, ndër të parat në hapësirat e ish-Jugosllavisë, ia ktheu shpinën sistemit të atëhershëm. Mirëpo sa kemi mundur që vërtet ta ndryshojmë vetveten është një çështje tjetër. Ndonëse tek gjeneratat e vjetra të cilat janë edukuar dhe formuar me sistemin social-realist, pritet një vështirësi në rezultat e ndryshimit, tek një pjesë e të rinjve është për të habitur ky rezultat i dobët.

Shoqëria jonë ka shumë probleme thelbësore me të cilat përballet, nga shumë aspekte. Krijimi i autoriteteve është një fenomen tepër krucial në avancimin e sistemit të ri në vetëdijen tonë. Në shoqërinë tonë pas këtyre ndryshimeve dhe pas luftës, e gjithë asaj që ndodhi, u krijuan personalitete autoritative, diku me pak rezultate e diku edhe pa to. Këta njerëz jo për fat të mirë vazhdojnë të krijohen edhe sot dhe numri i tyre është në rritje. Duhet pranuar fakti se akoma tek ne më shumë çmohet njeriu se kush është, sesa puna e tij. Kujtoj për këtë ka fakte të bollshme në të gjitha sferat e jetës.

Duke u nisur në atë thënien e popullit "lehtë është me fituar por vështirë është ta mbash", këtu kemi parasysh autoritetet e krijuara i mashtron pushteti e lakmia dhe shumica e tyre abuzojnë me atë pushtet që kanë, qofshin liderë partish, drejtues institucionesh apo kudo që ata janë. Autoriteti i tyre bie, shoqëria i shtynë shpejt por edhe shpejt i pështynë, natyrisht pasi që ata nuk kanë suksese, për të mos thënë më keq edhe e dëmtojnë shoqërinë. Këto "autoritete", më pas ndodhen në pozitë të palakmueshme për ta dhe pushtetin e tyre e konsiderojnë të tyre përjetë. Gabimi është më i madh se sa mendohet, këta njerëz shndërrohen në autoritarizma, për të mos përdorur ndonjë term më të fortë.

Pakë fjalë për autoritarizmin e tyre
Njerëzit e caktuar, qofshin ata në politikë, kulturë, shkencë e kudo tjetër, kanë një vetëdije të tillë se autoriteti i tyre nuk mund të jetë jetëgjatë, kjo sipas punës së tyre, prandaj ata krijojnë struktura të caktuara që kontrollojnë hapësirën e tyre dhe natyrisht punojnë në thyerjen e barrierave në rrugën e zhvillimit të tyre dhe grupeve të tyre të interesit. Për t'ia dalë kësaj pune me sukses duhen edhe mjetet dhe format.