HYRJE | HISTORI | LETĖRSI | FOTOGRAFI | LAJME | INFO | RRETH NESH |     FJALA e LIRĖ


Kontakto: [ ] ose [ Kontakti ]

 
  [ Prapa ]


Kosova, kusur xhepi i tė tjerėve

-- nga Jeton Kelmendi, Bruksel

Jeton Kelmendi Realiteti i krijuar nė Ballkan, ka mbetur njė pikė qė vazhdimisht dėmton imazhin e politikės dhe faktorėve mė me ndikim sot nė planet. Vendi i vogėl, me mė pak se njėmbėdhjete mijė Kilometra katror, sot ėshtė bėrė njė pikat e nxehta tė instancave mė tė larta tė te dyja poleve: Perėndim- Lindje. Madje edhe nė Kėshillin e Sigurimi, herėn e fundit kishte kontradikta tė hapura ndėrmjet dy fuqive tė mėdha, ShBA -Rusi, kur u fol pėr Kosovėn.
Ēėshtja doli edhe mė e komplikuar seē ishte parapa, nga analist tė ndryshėm. KS i OKB-sė, emėroj njė emisar special, pėr tė ndėrmjetėsuar nė negociatat e pasuksesa, ndėrmjet Prishtinės dhe Beogradit. E gjitha pėrfundoj me zero tė arritura. Mirėpo, kjo bėri qe shumica e vendeve tė BE-sė dhe SHBA, ta deklarojnė hapur mendimin e tyre, qė mbėshtesnin planin e Ahtisarit, i cili plan parashihte pavarėsi tė mbikėqyrur me plot privilegje pėr serbėt lokal.
Rusia e zonja, ja doli qė ti bėjė tė shkelin fjalėn e vet perėndimin, u vazhduan mė tej negociatat, por tani me njė formacion tjetėr ndėrmjetėsues, "trojkėn e famshme".
Tė vėrtetat kėtu nuk dihen shumė. Dihet se Kėshilli i Sigurimit pėrjetoj njė dėshtim, kurse Bashkimi Evropian edhe njė herė u tregua i paaftė pėr ti zgjidh problemet e veta, kur dihet se Kosova ėshtė pjesė e Evropės.
Nga kjo qė shihet, del se Kosova qenka KUSUR gjepi i tė mėdhenjve dhe kur u duhet pėr kalkulime, atėherė pėrdoret si temė me prioritet. Mbase mund tė thuhet edhe mė thjesht dikush edhe pėr kėto vazhdime, majė gjepat. Thjesht ēėshtja herė nxehet e herė ftohet, dikush e len e dikush tjetėr e nis njė rend tjetėr negociatash, suksesi nuk lėviz nga zero, kjo ėshtė e vėrteta.
Nėse shikojmė nga njė aspekt krejt tjetėr, nga njė prizėm poashtu tjetėr, kjo na del se pėrveē, mos vendosmėrisė pėr ta zgjidhur ēėshtjen, kemi edhe indikator tė mundshėm qė mbėshtesin njė luftė tė re nė Kosovė. Kjo tė bėn tė kuptosh, nga mėnyra e sjelljes sė qendrave diplomatike, ndaj daljes publike tė formacioneve ushtarake, si atij serb "Gardės sė Car Llazarit, poashtu edhe formacionit shqiptar "AKSH" . Mendoj se tė dyja formacionet kanė lidhje edhe me faktorėt ndėrkombėtar.
Dita ditės edhe dhjet dhjetori po vjen. Zėrat, nė Njujork dhe Bruksel, tė cilėt deklaronin se nuk do tė ketė mė bisedime shtesė, kanė filluar tė heshtin, madje nė Bruksel ka edhe tė tillė qė e deklarojnė se 2007 nuk do ta zgjidh Statusin e Kosovės.

Tani kemi tri ēėshtje qė reflektojnė nė proces, por edhe nė imazhin e identiteteve tė caktuara qė vinė nga tė tria anėt.
1. E para, kap dimensionet e globalizmit. Kėtu vihet nė pikėpyetje tė dominuarit e demokracisė, sipas parimit "ēdo popull ka tė drejt tė jetoj i lirė dhe i pavarur" dhe perėndimi po tėrhiqet nga pozicionet e veta, duke filluar njė etapė tė rėnies nga sistemi i funksionimit tė institucioneve ndėrkombėtare, por edhe atyre shtetėrore, ngase disa nga vendet nuk e kanė pėrjashtuar edhe njohjen direkt tė pavarėsisė sė Kosovės.
2. E dyta bie mbi lideshipin kosovar. Pėr ti pasur mė lehtė nė grusht, komuniteti ndėrkombėtar, ka lejuar qė kosovaret tė bashkohen nė njė tufė "Grupi i Unitetit" edhe pse institucion paralel dhe jashtė Kornizės Kushtetuese, por brena kompetencave aty funksionon super institucioni me pesė ēerek presidentėsh.
3. Kurse kjo e fundit ėshtė radikalizmi. Nėse shikojmė pak nga objektivi i tė parit drejt, Populli Shqiptar ėshtė lodhur nga luftėrat dhe djegiet. Ėshtė lodhur edhe Populli Serb, sepse si pasoj e luftėrave nė ish-jugosllavi, ka mbetur pa u integruar nė strukturat evropiane. Kėto mbase janė analizuar mirė, nga qarqe tė caktuara ndėrkombėtare, nuk ju ngutet edh fort pėr ta zgjidhur ēėshtjen. Tė tria kėto ēėshtje janė tupitur prej kotėsisė.
Tek ēėshtja numėr njė, dikush duhet ta nis ndryshimin e para. Po shihet se nuk mund tė kaloj nė Kėshillin e Sigurimit, plani i Ahtisarit qė po merret si bazė edhe pse edhe ky plan dėmton raportet ndėrmjet dy palėve Shqiptare dhe Serbe. Mbase kjo dihet historikisht, kur privilegjon dikė, tjetri ndihet i diskriminuar. Thjesht dikush duhet ta njoh direkt Kosovėn shtet tė pavarur, mendoj se mė sė miri do tė ishte, e para ta njoh Anglia, pėr shkak tė pozitės qė ka, e pastaj Franca, Gjermania dhe shtetet e Ballkanit e kėshtu me radhė. Kjo formė do tė ishte mė e mira pėr qetėsimin e gjendjes nė Ballkan dhe Evropė. Rusia nuk ėshtė e gatshme tė nis luftė me shtete qė e njohin pavarėsinė, aq mė pak Serbia.
Nga ana tjetėr ēėshtja e dy faktorėve tjerė, pėrditė e mė shumė po krijojnė njė pasiguri nė besimin e qytetarėve pėr njė tė ardhme. Faktori politik kosovare ose pesė ēerek presidentėt e "Grupit tė Unitetit", janė plotėsisht tė pa moralshėm nė veprimet e tyre. Nga A deri nė Zh janė tė gabuar. Kjo u pa edhe nė takimin e fundit nė Londėr. Nė vend se tė shkonin njė delegacion qė do ta caktonte presidenti dhe ta aprovonte parlamenti, cilido qoftė nga pesėshja ta kryesoj, ata shkuan te t'pestė, qe d.m.th krejt mendimi politik kosovar. Dhe fundja duhet edhe tė dinė tė thonė edhe jo ndonjėherė faktorit ndėrkombėtar, kur kapėrcehen tė gjithė kufijtė nė dėm tė Kosovės.
Kjo ėshtė shumė e thjesht, me dikė qe tė dėgjon ēdo gjė, s'ke ēfarė tė bisedosh, negocion me atė qė ėshtė kundėr. Sikur tė zhbėhej Grupi i Unitetit, e edhe tė ndodhte qė dikush ta neglizhoj ēėshtjen, atėherė ka edhe zėra qė thonė ndryshe, jo siē ndodh tani, pėr konsum tė brendshėm flasin ndryshe, kurse pėr ēėshtje kruciale janė unik kur vije puna tė lėshojnė pe.
Nė kėtė kontekst, duhet thėnė se grupi radikal qė ka dal publikisht disa ditė mė parė, ėshtė treguar tepėr i matur deri me tani, duke i dhėnė mundėsi variantit NEGOCIATA, mirėpo kjo nuk do tė thotė deri nė pafundėsi. Dihet se tani nuk ėshtė edhe aq i fuqishėm ky grup, por duhet ditur, se mjafton ta nis dikush, e pastaj zjarri do tė rritet.
Pėr fund Kosova nuk do tė bėhet shtet i pavarur ketė vit, kjo mė tani veē ėshtė e ditur. E ēfarė do tė na sjell viti tjetėr: pavarėsi, konfederatė apo diēka tjetėr pritni ta shohim, kush ka kohė me pritė.

Shkoder.net... - Fjala e Lirė | Tė drejtat e rezervuara