Tek ritmet dhe mesazhet e vargjeve
shihet dora e mjeshterit poetik Mëhill Velaj

-- nga Tomë Mrijaj, New York, 2008

“Nisje”. Me këtë titull, kaq të gjetur origjinal dhe shumë kuptimplotë nisë edhe vëllimi i ri me poezi i z. Mëhill Velaj “Metamorfoza e Rruzullit”.
Vëllimi në fjalë, me të vërtetë është i vogël, por përmbajtja dhe vlera e tij artistike është mjaft e madhe.
Dihet se shkrimet artistike në përgjithësi dhe poezia në veçanti, nuk maten në sasi, me metër as me peshë, por matën vetëm me cilësi ose e thenë ndryshe me vlera artistike, me mesazhet e reja qe ajo sjellë.

E këto vlera dhe këto mesazhe, nuk mungojnë pothuajse në asnjë nga poezitë e këtij vëllimi. Aty shihet “dora e mjeshtërit” dhe ndjehet shpirti i poetit.
Vetë fakti i pasionit dhe përkushtimit ndaj poezisë, që në moshën adolishente të poetit, provon “thirrje e mbrëndëshme” dhe prirjen e lindur për poezi të z. Mëhill Velaj.
Pavarësisht nga ndarja në “katër pjesë”, që poeti i ka bërë këtij vëllimi, unë nuk mund ta konsideroj këtë “numër 4” si një koincidencë (përputhje) të rastit, sepse në secilën nga të katër pjesët shihen të lëvruara të katër gjinitë e poezisë: lirika, dramatika, epika dhe satirika.

Që në “Nisje”, poeti Mëhill Velaj e fillon me poezinë dramatike: “Rozafa sot”, sepse “dramatike”, madje tragjike, ka qenë mjerisht e gjithë historia e atdheut tonë, që në “Nisje” e deri në ditët tona.
Kjo shprehet qartë edhe në poezinë “Ardhja në Amerikë”, që nuk është një dramë thjeshtë personale si “Pesëdhjetëvjetori”, por është një dramë tragjike e dhjetra e mijëra shqiptarëve, të cilët, u detyruan të braktisin shtëpi e katandi, miq e të afërm, atdheun e dashur, nga që siç thotë poeti në poezinë kushtuar Kosovës martire: “… Pesëqind e kusur vite/ Nën Turqi/ 80 vite ne Serbi/ 50 vite në komunizëm të zi.”

Kjo dramë tragjiko – historike, duket se ka lënë gjurmë të thella në shpirtin e ndjeshëm të poetit, të cilën, na e transmeton aq bukur, me pak fjalë, por me një forcë emocionuese të madhe.
Edhe “Lirikat”, nuk janë më pak të fuqishme dhe emocionuese. Mjafton të kujtojmë poezitë “Metamorfoza e rruzullit”, “Te kroi i kujtimeve”, e do të veçoj kushtimet Adrian Krasniqit, Ibrahim Rugovës dhe Imzot Nikë Prelës, të cilat, meritojnë të gdhenden me shkronja të arta në lapidarët e këtyre figurave të shquara, që mbesin të paharruara përjetësisht.

“Kosova në kohën e krijimit”, mund të konsiderohet jo një poezi, por një “poemë”, e madhe epike, për larminë e ngjarjeve që trajton në kohë dhe hapësirë, me një stil aq konçiz e artistik në të njëjtën kohë.
Për t’u shënuar në poezitë e kësaj gjinie, është edhe “Emri im”, ku shprehet qartë ndjenja e patriotizmit të flaktë “Për të dashurën time – Shqipërinë Etnike.”
Jo pa sens realiteti dhe pa forcë fshikulluese janë edhe poezitë satirike, që arrijnë deri në sarkazëm si “Gogolët”, “Akrobaci shkronjash”, “Në prag të agimit”, etj., me të cilat, poeti shfre dufin e vet të papërmbajtshëm, kundër këtyre shfaqjeve negative nga disa elementë të pandërgjeshëm, që për hirë të interesave të tyre të ngushtësisë personale përpiqen të pengojnë zhvillimin normal të përparimit (prosperitetit), kultural e material të shoqërisë shqiptare në përgjithësi dhe asaj kosovare në veçanti.