Metodat e fuqive demokratike në ndërtimin e paqes në Evropën Juglindore

-- nga Kan.Lic.iura. Zef Ahmeti, Univ. St. Gallen, dhjetor 2002.

Historia nuk është vetëm shkencë që merret me të kaluarën, por ajo sjellë edhe shumë elemente të frytshme për ta ndërtuar ardhmërinë. Meqë zhvillimi i shoqërive njerzore nuk është i ngjajshëm e ndryshon prej një vendi nga një vend tjetër, prej kontinenti nga një kontinent tjetër, vendet më pak të zhvilluara mund të mësojnë shumë nga ato vende, shtete apo kombe, që kanë një përvojë më të pasur.

Përvojat historike e disa popujve a vendeve më të zhvilluara mund të merren si shembull nga ato pjesë të botës, të cilat tek kan hyrë në ato faza dhe procese historike, që për vende e zhvilluara veç i takojnë historisë. Këto përvoja mund t`iu përshtaten të sotmës dhe në këtë mënyrë të menjanohen apo (tej)kalohen krizat a problemet në disa pjesë të botës në zhvillim. Nga këto përvoja mund të përfitojnë shumë edhe popujt e Evropës Juglindore për të kaluar nga konfliktet e njëpasnjëshme drejt kooperimit dhe integrimit.

Për të kuptuar më mirë këtë të lartshënuarën në vijim do të marrim shembull raportet pas Luftës së Dytë Botërore, përkatësisht ngjarjet dhe proceset demokratike në Gjermani të shtyra dhe ndihmuara kryesisht nga amerikanët.

Për dallim nga Lufta e Parë Botërore, në luftën e Dytë Botërore kemi rolin dhe ndikimin e madh të SHBA-ve si fuqi demokratike. Për demokracinë e sotshme në Gjermani, ajo (Gjermania) i falenderohet Amerikës dhe planeve të saja për demokratizim. Në fillim (pas luftës) SHBA-të kishin si prioritet ndërtimin e paqës e mëpastaj të fillojnë me jetësimin dhe ndërtimin e demokracisë. Me fjalë të tjera, SHBA-të kishin për qëllim ta qetësojnë kontinentin nga konflikti duke intervenuar ushtarakisht, mëpastaj për të vazhduar me demokratizim.

Për të ndërtuar në paqe demokracinë, Amerika si fuqi udhëheqëse demokratike, si pikë të rëndësishme e shifte edhe nevojën e parakushteve të tjera ekonomike. Këtu duhet të përmendet Plani Marshall, që në atë kohë ofronte të mirat të ndryshme dhe kredi, duke ndihmuar edhe ndërtimin e një ekonomie liberale. Përveç të tjerash SHBA-të dëshironin të zhvillonin një ekonomi liberale me parametra botërorë.

Rëndësi për Amerikën kishte edhe demokratizimi i politikajve dhe forcave politike. Një nga vështërsitë që ishte paraqitur në kohën e tranformimeve pas Luftës së Dytë në Gjermani ishte zëvendësimi nëpunësve administrativ të regjimit të Hitlerit me njerëz të tjerë, në mënyrë që të humben të gjitha ndikimet e mundshme të diktatorit Hitler.

Ndërsa kjo fazë mbyllet me sukses, në Evropë fillojnë të zhvillohen mardhëniet më të mira ndërmjet vendeve të Evropës dukë kaluar nga koekzistenca ndërmjet shteteve në kooperacion dhe integration. Kooperimi i shteteve Evropiane në fillim kryesisht bëhej në kuadër të ekonomisë, duke aluduar drejt modernizimit të ekonomisë në përgjithësi. Përveç të tjerash ekzistonte edhe ideja se shoqëritë liberale janë dhe duhet të jenë shoqëri të hapura. Pra duke përkrahur lirinë e lëvizjes, lirinë e komunikimit, ndërtimin e një shoqërie pluraliste. Pikë tjetër e rëndësishme, ndihmëse në procesin e demokratizimit të kontinentit të Evropës, ishte edhe ideja e ndryshimit të kushteve të rëndësishme ekonomike, sociale e të tjera.

SHBA-të dhe BE-ja – Evropa Juglindore

Nëse krahasojmë zhvillimet e fundit në Evropën Juglindore, apo siç thirret me shprehjen tjetër Ballkan, shumë nga këto elemente të praktikuara nga amerikanët dikur në Gjermani, sot Amerika dhe Bashkimi Evropian implementojnë një politikë të ngjashme në këtë pjesë të Evropës. Një kombinim kësaj praktike me elemente të reja duke iu përshtatur rethanave dhe problemeve ekzistuese. Përpjekjet e këtyre vendeve që tashmë kanë një përvojë më të madhë në zhvillimin dhe jetësimin e principit të demokracisë, tash këtë përvojë përpiqen ta bartin dhe ta aplikojnë hap pas hapi ne këtë rajon.

Duke u nisur nga këto që i thamë mund të vijmë në përfundim të kësaj forme të të menduarit me gjykimin se, qetësimi i Evropës Juglindore mundohet të arrihet duke përdorur metodat deri diku të ngjashme si më herët në raportin Gjermani-SHBA, pra :