Shqipëria i është mirënjohëse deri në fund SHBA-së për atë çka ky shtet ndërmori në të mirë të Kosovës. Por një nga kërkesat që kanë amerikanët është që Shqipëria mos ta ngrejë zërin për pavarësinë e Kosovës, pasi axhenda ndërkombëtare e të mëdhenjve ka probleme të tjera prioritare. Politikanët tanë kanë vendosur të ndjekin pa ndonjë strategji të veçantë e të bashkërenduar “rolin e budallait”, që përbën instiktin primar të politikanit të gjetur në hall. Tirana nuk guxon as t’u thotë kosovarëve: “prisni se është ende herët për pavarësinë”, dhe as t’ua prishë qejfin amerikanëve me pozicionin: “po nuk qe Shqipëria që ta mbrojë e para pavarësinë e Kosovës, kush vallë shtet tjetër në botë do ta bënte një gjë të tillë”? Rezultati është se sot konstatojmë pikërisht se as Presidenti i Republikës, as Kryeministri, as Ministri i Jashtëm dhe as kryetari i opozitës në Shqipëri, nuk guxojnë të bëjnë një deklaratë minimale publike ku të kërkohet në mos jo pavarësia e Kosoves, të paktën një kalendar për diskutimin e statusit të Kosovës.

Shembulli i Qipros me praninë njëçerek shekullore atje të OKB-së, nuk duket se i tmerron politikanët e Shqipërisë, ndërkohë që ata të Kosovës kanë filluar të shqetësohen seriozisht. Shqetësim normal. Kush do të guxojë të investojë në Kosovë pa ditur se kujt i përket ai truall, një shteti të pavarur apo një province serbe? A nuk po e njohim ne në Shqipëri që prej një dekade të njëjtin bllokim me investimet e huaja për shkak të mosratifikimit të një biçim ligji pronesie midis shqiptarësh, ndërkohë që në Kosovë bëhet fjala më seriozisht, për përcaktim definitiv kufijsh shtetërorë që kanë më shumë vlerë jetike ekonomike sesa simbolike?

Niveli i papunësisë në Kosovë është 60%. UNMIK-u premton paqe, siguri, demokraci po nuk ka sesi të japë garanci për zhvillim ekonomik. Zhvillimi ekonomik i Kosovës është atribut ekskluziv i shpirtit sipërmarrës të qytetarëve të Kosovës. Që të lihet kjo inicitativë të lulëzojë plotësisht, duhen krijuar kushtet e mirëfillta juridike. Kosovës i duhet statusi i pavarur politik që të largojë njëherë e përgjithmonë skepticizmin ekonomik rrethues, që t’i hapë rrugën kredive afatgjata të FMN-së e Bankës Botërore, organizma që Beogradi i pengon sot në bazë të Rezolutës 1244 të hyjnë në marrëveshje dypalëshe me Prishtinën. Me Kosovën, bashkësisa ndërkombëtare, po bën të njëjtin gabim si me Shqipërinë.

Shqipërisë i thuhet “lufto njëherë krimin, pastaj t’ju integrojmë”. Kosovës, i thuhet “krijoni një shoqëri multietnike, duajini serbët, luftojini trafiqet, e më pas ju japim statusin”. Shqiptarët kosovarë dhe serbët kosovarë nuk do të duhen me urdhra nga lart, por vetëm në vrullin e transaksioneve ekspansive ekonomike, financiare e tregtare. T’i jepen mundësi shqiptarëve dhe serbëve të punësojnë njëri-tjetrin, do ta shohim më pas se ç’lidhje e fortë interesi do të krijohet midis tyre, në atë pikë se etnia e shoku-shokut do të kalojë në plan të dytë e më larg. Pavarësia e Kosovës do të ishte edhe në interes të serbëve, pasi zhvillimi ekonomik i njëres palë është në përfitim të tjetrës dhe anasjelltas. “Eshtë dora e ëmbël e tregtisë që hedh farën e mirëkuptimit midis njerëzve” thoshte apostulli i liberalizmit ekonomik Adam Smith. Si e kanë harruar këtë profeci perëndimorët në Prishtinë e në Tiranë? Si duan ta realizojnë këtë profeci, mbajtësit peng të statusit të Kosovës, po nuk u dhanë mundësi kosovareve të kenë rrjetin e nevojshëm industrialo-bujqësor qëvetëm një shtet i pavarur mund ta konceptojë e garantojë?

Këto debate duhet të zhvillojë Tirana në kancelaritë perëndimroe për t’i bindur ato në favor të pavarësisë së Kosovës, pa iu druajtur akuzave se me kërkesa të tilla qenkeshim shqiptaromëdhenj. Dy vullnete për hegjemoni aneksuese njeh Ballkani: atë të Milosheviçit që nuk nguroi të vinte në lëvizje makinerinë e tmerrshme të luftës për një Serbi të madhe, dhe atë të qarqeve jozyrtare greke që vazhdojnë ditë e natë të përkëdhelin endrrën grabiqare të një Greqie të madhe. Do të ishim të paaftë po nuk patëm tani një politikë të qartë e koherente ndaj Kosovës. Ka ardhur momenti që mbi statusin e Kosovës, Tirana zyrtare të luajë me letra të hapura dhe jo të mjaftohet me ndjenja të brendshme vëllazërore, apo me deklarata joprotokollare prapa mikrofonash radioje. Jemi larg asaj burrërie kur Shqipëria ishte i pari dhe i vetmi shtet në botë që njihte unilateralisht shtetin e pavarur të Kosovës. Sot konstatojmë se Tirana preferon të shpenzojë energji për ngrohjen e marrëdhënieve me Beogradin, sesa të ndërmarrë një fushatë për sensibilizimin ndërkombëtar në lidhje me pavarësinë e Kosovës.
Në dosjen e pavarësisë së tyre, me heshtjen e Shqipërisë amë, pak miq u kanë mbetur kosovarëve në botë. Një ndër ta, në mos më seriozi është lobi shqiptaro-amerikan. Ky lob arriti para pak ditësh një sukses që nuk mund të lihet pa u përshëndetur dhe pa u reklamuar me superlativa siç e meriton çdo përpjekje në favor të pavarësisë së Kosovës. Ish-kongresmeni amerikan Xhozef Dioguardi që kryeson Lidhjen Qytetare shqiptaro-amerikane arriti të influencojë me kërkesa të vazhdueshme në favor të statusit të pavarësisë së Kosovës, në organizimin e një seance dëgjimore dëshmish, që u mbajt të mërkurën në komisionin e Punëve të Jashtme të Kongresit amerikan. Kjo seancë i ngjante një ballafaqimi gjyqi. Nga njëra anë Dioguradi, e shoqja e tij Shirley, ish-ambasadori William Walker, Martin Vulaj i këshillit kombëtar shqiptaro-amerikan, që kërkonin që të gjithë në fjalimet e tyre pavarësinë e Kosovës të njohur po qe nevoja unilateralisht nga SHBA, dhe nga ana tjetër, përfaqësuesja e Departamentit të Shtetit, Janet Bougue, ndihmëse e Kolin Pauellit për Europën qendrore e jugore, që do të justifikohej përse Uashingtoni zyrtar nuk e mbron idenë e pavarësisë së Kosovës. Drejtuesit dhe organizatorët e kësaj seance dëshmish, ishin dy kongresmenë me ngjyra të kundërta politike por që i bashkon kauza e pavarësisë së Kosovës. Ata janë Henri Hajd (Hyde), republikan, kryetar i komisionit për Marrëdhëniet e Jashtme të Kongresit amerikan, dhe Tom Lantosh, demokrat, lider aktiv i lobit çifut në SHBA, qe e ka krahasuar gjithmonë dramën e kosovarëve me atë të popullit të tij të origjinës. Tandemi Hajd-Lantosh është ai që ka hartuar në muajin janar të këtij viti një rezolutë me anë të cilës i kërkohet qeverisë amerikane të prononcohet në favor të pavarësisë së Kosovës, si e vetmja masë e mençur për të sjellë paqe dhe stabilitet në Ballkan.
Për Dioguardin, tre janë arsyet kryesore që e bëjnë të domosdoshme pavaresinë e Kosovës:
Së pari, e kundërta e pavarësisë, domethënë rikthimi i Kosovës në gjirin e Serbisë është i pamendueshëm. E kaluara e represionit serb e ka thyer njëherë e përgjithmonë besimin midis dy popujve. Dioguardi i rikujtoi me këtë rast komisionit brendësinë e planit famëkeq të akademikut serb Vaso Cubriloviç të vitit 1937 me titullin “Spastrimi i shqiptarëve”. Po ashtu dhe e tashmja mafiozo-nacionaliste e Serbisë, me vrasjen e Gjingjiçit dhe nacionalizimin e Kostunicës e të Nebojsha Çoviçit, e bën të pamundur një bashkëjetesë të Serbisë me Kosovën. “Historia ka treguar se racizmi serb antishqiptar është një komponent i pandryshueshëm i marrëdhënieve ndëretnike në Ballkan”, - u shpreh Dioguadi. Së dyti, pa pavarësi Kosova do të mbetet ekonomikisht e rrënuar, pa asnjë perspektivë investimesh masive. Së treti, “shqiptarët janë miqtë tanë më të ngushtë në Ballkan”, - theksoi ish-kongresmeni amerikan. I prerë në fjalimin e tij në favor të pavaresisë së Kosovës u tregua dhe ambasadori William Waker, ish-kryetar i misionit të vëzhguesve të OSBE-së në momentin e tragjedisë së Raçakut. “Qytetarët e Sllovenisë, të Kroacisë, të Maqedonisë dhe të Bosnjes nuk dëshiruan më të jetonin nën dominimin e Beogradit. Ata e arritën pavarësinë e tyre. Përse kjo e drejtë t’u mohohet qytetarëve të Kosovës”, - tha Walker. Me argumente të tilla u paraqit në dëshmi edhe Martin Vulaj i këshillit kombëtar shqiptaro-amerikan.
Ndërsa Janet Bogue, zëvendëssekretarja amerikane e Shtetit, solli në emër të Departamentit të Shtetit një vlerësim krejt tjetër të dosjes së pavarësisë së Kosovës. Ajo e justifikoi refuzimin zyrtar amerikan me tre argumente: Kosova nuk i ka realizuar ende “detyrat e shtëpisë”, për sa i përket forcimit të institucioneve dhe rikthimit të serbëve në provincë; pavarësia do të rriste tensionin dhe do të destabilizonte rajonin; rezoluta 1244 së bashku me përbërjen e Këshillit të Sigurimit me shtete që nuk do ta votonin pavarësinë e Kosovës, përbëjnë një fre. Por a përbën ende Kosova dhe shqiptarët në Ballkan një interes për SHBA-në? Më e rëndësishme se përgjigja ndaj kësaj pyetje që luhatet me ndryshimin e administratave amerikane, është angazhimi aktiv i Tiranes në favor të një vlere të sigurt që nuk do të na tradhtojë, lobi shqiptaro-amerikan me të cilin aksionet duhen vazhdimisht koordinuar.