Dom Anton Kçira 30 vjet me malësorët e Malësisë së Madhe në Detroit ShBA-së

-- nga Klajd Kapinova, Manhattan, New York

Sot në botë librat me kujtime janë nga më të përhapurit dhe më të lexueshmit, mbasi ato rrokin tema e ngjarje, histori dhe dokumenta të fiksuara në kujtesën e shkruesit. Nuk është hera e parë që lexoj jetë klerikësh katolikë në Shqipëri dhe diasporë, mbasi gjatë 10 viteve të fundit kam kaluar nëpër duar me qindra dokumenta, dorëshkrime, faksimile, origjinaliteti i të cilave më ka nxitur që të shkruaj dy libra me këtë tematikë. Por e veçanta e këtyre ditëve është libri që ka për autor vetë personazhin dom Anton Kçira, që është njëkohësisht edhe miku im i parë pas hapjes së Shqipërisë drejt botës. Ishin vitet e para kur Shqipëria po rihynte në rrugën e rifitimit të besimit që barbarisht u dhunua nga pilatët e kuq ateistë, pinjollët e së cilës ende sot vegjetojnë me kostum perëndimor...

Lidhjet Pukë – Kosovë

Ndonëse dom Anton Kçira ka lindur dhe rritur në një mjedis të ri gjakovar, ai shpesh i ka bërë pyetje vehtes se mbiemri që ai mban a është një fshat malor në Pukë dhe ku e kur kanë ardhur të parët e tij në Kosovë? Ata që qysh herët e lanë vatanin, por në mendje e në zemër ka vluar gjithnjë ndjenja e pastër për vendlindjen e hershme. Kësisoj edhe dom Antoni e ka prejardhjen nga Kçira. Familja e tij ishte pjestare e lagjes Nikaj në Kçirë. Për më tepër vllaznia me të cilët ishte ndarë Lazër Deda në Kçirë, ishin shpërngulur dhe vendosur në Shkodër tek vëllezërit Nikollë e Palokë. Nikolla trashëgoi dy djem të quajtur Ndoc e Zef me zeje e kujungji, ndërsa Paloka ka pasur shumë djem, duke bartur kështu mbiemrin e njohur tashmë Kçira. Lazri mendohet se e ka lëshuar Kçirën rreth vitit 1743, kur ende Kçira ishte në embrion si katund i vogël me njënumër të ufizuar shtëpish,por edhe me popullsi ç'ka vërtetohet nga dokumentet historike dhe ato më bindëse që janë relacionet që flasin mbi gjendjen e Shqipërisë në shek. XVII.
Nga burimet që i dërgohen Vatikanit del se vetë fshati Kçirë nukkishte më shumë se 18 shtëpi dhe gjithsej 158 frymë dhe që të gjithë ishin të krishterë. Kurse sot në Kosovë janë më shumë se 100 shtëpi me mbiemrin Kçira. Banorët e saj edhe pse ndodheshin 9 kilometra larg Shqipërisë deri në vitin 1990 kanë qenë të privuar të vizitonin tokat e të parëve të tyre mbasi Shqipëria ishte një shtet i mbyllur ateist. Pashkoja që është babai i meshtarit dom Anton Kçira ka qenë për vizitë nëvitin 1923 në qytetin e Shkodrës për të parë kushërinjtë e tij (një prej të cilëve është edhe familja e meshtarit dom Luigj Kçira, që kaloi kalvare e burgje nëpër kampet e shfarosjes komuniste dhe se sot edhe pse nëmoshë të thyer është një meshtar i devotshëm i fesë në shërbim të popullit të tij, shënimi im K.K), ku është takuar dhe ka ruajtur një korrespondencë të rregullt deri sa është mbyllur kufiri me Shqipërinë me 1945.
Menjëherë pas hapjes së Shqipërisë Dom Luigj Kçira është interesuar për të gjetur gjurmët e të parëve të tij të cilët prej kohësh ishin vendosur në Kosovë, dhe për më tepër, mbasi ai kishte marrë vesh se në ShBA dhe më saktë në Kishën e Shën Palit në Detroit është një meshtar i quajtur Dom Anton Kçira. Gjatë Krishtlindjeve të vitit 1955, takimi i dy meshtarëve ka qenë i përmallshëm sikurse thotë edhe sot dom Luigji, mbasi mundi që të gjente gjallë një pjesë të pemës së trungut të familjes së njohur Kçira të përfaqësuar nga Dom Anton Kçira.
Kështu babai i tij qysh në vitin 1936 i ka dërguar disa fotografi si kujtim të familjes për adresë të Kçirave në Shkodër, përfaqësues i së cilit është edhe Dom Luigji që jeton ende sot në Shkodër. Babai i dom Antonit vdes në vitin 1981 por dom Luigji njihte shumë mirë të gjithë fisin Kçira duke ruajtur ende sot lodhjet me meshtarin vëlla në Krishtin Dom Anton Kçirën. Gjaët vitit 1993 meshtari bën një vizitë në Shkodër në krye të një delegacioni shqiptaro - amerikan që vijnë për të marrë pjesë në vendosjen e hierarkisë kishtare në Shqipëri pas meshës solemne e historike që ngjau me 25 Prill të vitit 1993.
Ai bëri vizitën edhe tek trualli i katragjyshërve, dhe për nder të tyre edhe me kërkesë të këshillit të Kishës atje dhuroi për banorët shuma të mëdha dollarësh pr ndërtimin e shtëpisë së Zotit që e kishte shkatërruar komunizmi. Me 13 tetor të vitit 1995 dom Antoni merr pjesë në përurimin e kishës së re, duke i lënë një monument të rëndësishëm historik fshatit të të parëve të tij, që shpesh janë munduar me aq sa kanë mundur të bëjnë për vendlindjen e tyre të dashur...

Stil narrativ për Gjakovën, Shqipërinë, Amerikën

Pasi i bëra një shikim të shpejtë librit me titull: "30 vjet me malësorë" me autor dom Anton Kçirën, menjëherë m'u rishfaqën sekuencat e librit të Papa Gjon Pali II "Të Kapërcehet Pragu i Shpresës", që ndryshe është një intervistë e gjatë filozofiko - teorike dhe teologjiko - shkencore dhe shumë e guximshme për intervistuesin dhe për vetë Zëdhënësin e Krishtit në Tokë Gjon Pali II. Një paralelizëm i librit në versionin italisht me të dytin qënjë meshtar i thjeshtë nga Gjakova martire i bën shpjegime të duhura gjithë pyetjeve të ndryshme që bën gazetari shqiptar Pjetër Jaku (me banim në Detroit, por me origjinë nga Lezha). Papa përballë një gazetari dhe ushtari të Krishtit tash 30vjet dom Anton Kçira larg mëmëdheut përtej Oqeanit Atlantik flet për fenë dhe besimtarët e tij, që fati e jeta e vështirë në vendlindje i bëri të emigrojnë në ShBA. Ndërsa tërë libri Papës ka një numër të madh pyetjesh të vështira dhe filozofike, gazetari Jaku (me përvojë) rreket në pyetje aktuale duke formuluar për meshtarin shqiptaro - amerikan tashmë 62 vjeç, 22 pyetje që më së shumti janë shqetësim për Kishën, besimtarët, gjuhën shqipe, tubimet politike për çlirimin e Kosovës martire (që tashmë ka ndodhur në 1999 nga trupat e NATO - s), tubimet me intelektualët për krijimin e qendrave kulturore, ndërtimi i kompleksit të ri brenda ambienteve të Kishës për emigrantët. 120 faqet e librit të ri, që janë fryti i kujdesit të Shtëpisë Botuese "Kuvendi" në Lezhë (Shkurt 2000) janë përndryshe edhe përkushtimi i meshtarit Kçira "për vëllain Lazrin, motrën Filen dhe nipave Fran e Viktor" që i do shumë. Ndryshe siç ndodh sot rëndomtë me disa libra që sillen e sillen të flasin për një ngjarje që e lodhin së tepërmi lexuesin, dom Antoni që nga fillimi dhe deri në fund përmes një stili të ëmbël narrativ zbulon ngjarje konkrete qysh nga vendlindja Gajkova dhe deri tek takimet e fundit me senatorë, kongresmenë amerikanë, qeveritarë dhe politikanë shqiptarë qysh nga viti 1991 kur Shqipëria thyen hekurat e rënda të diktaturës dhe mjerimit në të gjitha fushat e jetës.

Serbia po zhduk Kombin Shqiptar

Unë nuk dua të flas dhe të shkruaj shumë për dom Anton Kçirën, mbasi për të kanë folur dhe shkruar gjatë 30 vjetëve të meshtarisë shumë gazeta, revista, kanale televizive amerikane dhe shqiptare në Kosovë dhe tash 10 vjet në Shqipëri, por dua të flas se për kristalizimin e personalitetit të tij gjithnjë në rritje kanë ndikuar edhe faktorët e tjerë, si: aktiviteti i dendur pranë Kishës qysh në moshë të re, shkolla e mesme (jeta në seminar) dhe shkolla e lartë, pasi kryen shërbimin ushtarak, sikurse edhe miqtë e shumë meshtarë bashkëvëllezër në Krishtin të cilët një pjesë tyre janëbërë gjatë jetës meshtarake si ipeshkvij, Kardinal në disa vende të Ballkanit e përtej saj. Ai ka pasur dhe ruajtur lidhje të ngushta me intelektualët amerikanë dhe shqiptarë dje dhe sot. Më kujtohet rasti kur shumë kanale televizive nga e gjithë bota vinin në Shqipëri (përmes Rinasit) në vitet 1997, për të marrë informacion për Kosovën dhe ngjarjet e ditës. Meshtari dom Anton Kçira krahas kontributit të madh financiar për vëllezërit kosovar që po keqtrajtoheshin nga makina shfarosëse serbe, solli nga Amerika posaçërisht nga Shteti i Michiganit (Detroit) një ekip presitxhioz të rrjetit televiziv amerikan. Dihet se Detroit është qendra edhe e rrjetit të informacionit nga më të mëdhenjtë që ka Amerika, mbasi shteti është një qendër e madhe industriale për të gjithë Amerikën dhe se këtu fusha e publicistikës dhe medias elektronike është marramendëse. Për t'i ardhur sa më shpejt në ndihmë popullit të tij që vuante nga plagët e mizorëve serb, ai kërkonte që përmes televizionit amerikan të tregonte se serbia po zhduk pa të drejtë një komb të lashtë sa vetë historia e kontinentit të plakur të Evropës...

Në Detroit punojnë mbi 170 000 shqiptarë

Kushdo që ka shkuar për vizitë në ShBA nga toka e shqiponjave nuk ka mundur të mos bëjë një vizitë sado modeste në këtë qendër të madhe të komunitetit shqiptar. Mendohet se në Detroit jetojnë dhe punojnë mbi 170. 000 shqiptarë nga të gjitha trevat e saj. Edhe pse familja e tij mbi kurrizin e saj ka kaluar shtypje dhe keqtrajtim nga sllavët serbë, komunistë shqiptarë në Kosovë dhe deri tek provokimet e shpeshta të UDB - së, ai asnjëherë nuk i diferencoi shqiptarët me bindje të ndryshme politike, ndonëse enveristët në Detroit ishin në kulmin e tyre. Dhe libri me kujtime i ndërtuar në formën e pyetjeve dhe përgjigjeve është vetëm maja e ajzbergut të jetës së dom Antonit që nga fëmijëria e deri në ditët tona. Në libër autori ka cekur gjithçka. Kështu aty mungojnë edhe momenti i rëndësishëm historik, kur dom Antoni i kryesuar nga një delegacion shqiptaro - amerikan të Detroitit (Kisha e Shën Palit), dhe "Zoja e Shkodrës" në New York, u nisën me 13 shtator 1997 për në Indi për të marrë pjesë në varrimin e Nënë Terezës, kësaj humaniste të madhe të të gjithë botës që me të drejtë bota e thirri Nënë. Ai tha një meshë dhe u lut shumë për të së bashku me të gjithë shqiptaro - amerikanët e tjerë, duke e ndarë pikëllimin së bashku... E ku nuk u gjend dom Antoni deri në ditët tona të vitit 2001. Ai është përsëri i ri dhe vital për t'i shërbyer fesë dhe atdheut, shqiptarëve në mërgim dhe kishave që ndërtohen në Shqipëri. Modestia dhe thjeshtësia janë tipare që i zbulon në fytyrën e tij të qetë. E dom Antoni mbetet ai që ka emrin e një shenjti siç është Shna Ndou që bën mrekulli për diasporën, Kosovën dhe mëmën Shqipëri e cila sot është në pikë të hallit...

Njeriu vdes, por jeton vepra