Dyshimet mbi kontratën e re të Fatos Nanos me PS-në

Shefikat Ngjelën e mbaj mend si një biznesmene të zonjën, e afërt me një ish drejtor banke në kohë të qeverisjes së Partisë Demokratike. Ajo ka qenë miqësore me PD-në dhe shtypin afër saj. Një kolegun tim e nxori nga kriza e gazetës duke i falur rreth 5 ton letër për gazetën më anti-Nano që është botuar ndonjëherë në Shqipëri, ndërsa pas vitit 1997 tregoi mirësjellje dhe ish drejtorin e Bankës e futi në pjesë në biznesin e saj. Unë e kam njohur atë nga miku im Eduard Ypi.
Ai u shqetësua për herë të parë, kur gazetat joqeveritare, ku bën pjesë edhe "TemA", filluan të shkruajnë për tenderin e orizit ku në qendër ishte zoti Hajdaraga. Pak ditë më vonë u kuptua se firma që kishte bërë përshesh paratë, ishte ajo e zonjës Ngjela. Prej atëhere ruaj një hije të dyshimtë se si kjo biznesmene kaq e afërt me një ish zyrtar të PD-së, arriti të fitonte tendera në kohë të PS-së. Tani që e shikoj në hierarkinë e PS-së, jam i qetë. Ajo ka gjetur modelin e saj.

Po kështu i mbaj mend edhe Dukën, dhe Kokën. Në vitin 1999, kur televizioni më i varfër dhe më pa takt që mbronte PD-në, "ATN1" ishte në gjendje të keqe edhe për një gjenerator, dikush nga Durrësi tha se mund të fliste me Kokët për një të tillë dhe mbaj mend që ai u gjend para zyrave të këtij televizioni. Agron Dukën e kam njohur në vitin 2000 dhe më ka treguar gjatë se si ka refuzuar kërkesën e socialistëve për të kandiduar në Shijak, vetëm për shkak të respektit që kishte për periudhën e PD-së dhe paratë që kishte bërë në atë kohë. Për Gjergj Liqejzën më ka folur shumë mirë ish kryetari i Bashkisë së Shkodrës, biles dhe për kohën që ishte prefekt z.Liqejza, pasi ishte njeri që vinte nga PD-ja dhe kishte nisur bizneset në kohë të saj. Po kështu mbaj mend edhe Luan Bregasin, që në kohë të PD-së, nën ombrellën e Kokëdhimës, fitonte lehtësisht tenderat e rrugëve dhe punëve të tjera publike me fondet e shtetit.

Këta njerëz janë sot oferta e Fatos Nanos për Partinë Socialiste dhe thelbi i kontratës që socialistët duhet të nënshkruajnë me të për katër vitet e ardhshme. Me këtë elitë biznesi Fatos Nano u premton socialistëve se është i aftë ta blejë pushtetin, edhe nëse nuk u takon. Por ç'vend zë kjo kontratë me kontratat e tjera të Fatos Nanos me PS-në?

Historia e bashkëjetesës së Fatos Nanos me Partinë Socialiste i ka shtuar disa rrathë moshe trungut të vjetër të ish Partisë së Punës, dhe mbi të gjitha ka bërë të funksionojë biologjikisht shartimi i një partie staliniste në një parti pluralizmi. Nëse i hedh një sy historisë 12 vjeçare të qëndrimit të tij në krye të PS-së, ka një arsye të fortë të besojmë se kjo periudhë e gjatë kohe nuk është e gjitha një kohë për të cilën ka merita personale Fatos Nano. Ka shumë pak vite kur Fatos Nano e ka merituar udhëheqjen e PS-së dhe shumë më tepër vite, kur PS ka pranuar, për rrethana të caktuara, udhëheqjen prej Fatos Nanos.

Kështu, në vitin 1991, as Fatos Nano nuk e zgjodhi PS-në dhe as PS nuk e zgjodhi Fatos Nanon. Ish udhëheqësi komunist Ramiz Alia drejtoi gishtin nga Fatos Nano dhe ai u emërua kryetar i PS-së. Pasi humbi thellë zgjedhjet e para në mars të vitit 1992, ai ndërmori disa lëvizje gjysmake në kreun e PS-së dhe u përpoq të përdorte pakënaqësinë e shoqërisë nga reforma, për t'u pranuar si udhëheqës i PS-së dhe alternativë pushteti në Shqipëri. Por mbështetja e fortë ndërkombëtare për demokratët dhe mosbesimi i thellë për reformimin e PS-së, bëri që ai të mos arrinte ta kthente rezultatin premtues të zgjedhjeve lokale të vitit 1992 për PS-në, në një hipotekë të tijën politike si lider. Pas arrestimit të ish krerëve kryesorë të regjimit komunist nën akuza gjysmake dhe joprofesionale për abuzime financiare, Fatos Nano u pa me dyshim nga kupola e vjetër e ish-PPSH-së, për shkak të heshtjes së tij natyrale, ndërsa shihte Ramiz Alinë, Nexhmije Hoxhën apo Hekuran Isain e Foto Çamin me pranga në duar.
Hakmarrja e tyre nuk vonoi. Duke shfrytëzuar revanshin e demokratëve dhe një lloj linku të ish Presidentit komunist brenda PD-së, Fatos Nano u gjend para akuzave të ringjallura për abuzime financiare si ish-kryeministër. Sali Berisha, soditi me papërgjegjësi politike skenën e çakejve të tipit "Brozi" e "Selami", dhe pranoi fatalisht arrestimin e liderit të opozitës, pa u gjykuar. Kriza reale e Fatos Nanos niste tani. Socialistët duhet të zgjidhnin mes një lideri të ri, që mund t'i ofrohej PS-së, ose të mbijetonin me Fatos Nanon. Ata zgjodhën të dytën. Të rinj dhe të vjetër në PS, kundërshtarë dhe miq të Fatos Nanos, kafshuan buzët dhe pranuan se Fatos Nano ishte simboli i tyre.
Skema e atyre që e emëruan Fatos Nanon në krye të PS-së dështoi dhe politikisht fitoi Fatos Nano. I mbyllur në burgun e Bënçës, ai filloi të krijonte një mit që u nevojitej aq shumë socialistëve për t'u ndier të sigurt. Të gjitha tentativat për ndryshim që nuk kalonin përmes tij, skualifikoheshin. "Malëshovistët", "Reformatorët" e gjithëfarë zërash që cicëronin brenda kubesë së PS-së, shkatërroheshin me një fjalë të dyshimtë të dalë nga dritaret e burgut të Bënçës. Kështu në rizgjedhjen e tij të dytë në vitin 1996, mund të themi qartë se Partia Socialiste zgjodhi pa dilema Fatos Nanon si simbol qëndrese.

Pas daljes nga burgu në vitin 1997 dhe rrëzimit si kryeministër në vitin 1998, Fatos Nano u gjend mes katër rrugëve dhe thuajse i braktisur nga lidershipi i partisë së tij. Me vizionin e një lideri të vërtetë politik, ai doli në rrugë dhe filloi betejën e vërtetë politike për të fituar kreun e PS-së. Kongresi i tetorit të vitit 1999, ishte kongresi që ndau Partinë Socialiste nga Partia e Punës. Divorcin e vulosi realisht Fatos Nano me pasurinë më të madhe që i dha asaj partie në gjithë karrierën e tij politike, GARËN. Ai u fut në garë dhe fitoi. Kundërshtari i tij, megjithëse i kishte të gjitha pushtetet, nuk bindi dot socialistët ta kishin për lider. Pra në vitin 1999 mund të themi se Fatos Nano zgjodhi PS-në, si parti që do ta udhëhiqte përmes garës.

Zhvillimet deri në kongresin që çelet sot, flasin se Fatos Nano ka hyrë në një fazë delikate në raportet e tij me PS-në. Ai sot po merr një mandat, pasi ka bërë sa ka mundur të shkatërrojë pasurinë e vetme që i ka dhënë PS-së para katër vjetësh, garën dhe cilësinë e fitores. Ai po shkon drejt mandatit të katërt në krye të PS-së, duke përjashtuar edhe nga e drejta për të qenë delegatë, disa figura të njohura që e kontestojnë atë brenda PS-së dhe çfarë është më e rënda, duke u ballafaquar me një refuzim flagrant nga anëtarësia më cilësore e PS-së që, - biem dakord të gjithë, - është ajo e kryeqytetit. Në vitin 2003, 12 vjet pas mandatit të tij të parë në PS, Fatos Nano po tenton ta marrë mandatin me votat e pjesës periferike të PS-së, dhe votat e një elite të korruptuar të biznesit shqiptar, i cili e sheh atë si garant dhe partner në modelin e tyre të suksesit financiar.

Kjo fitore risjell nevojën e një vëmendjeje të madhe se cili do të jetë thelbi i ri i kontratës së Fatos Nanos me Partinë Socialiste.