Dëshmia: Ja kush na vrau në Cërrik

-- nga Agron Kuliqi, TemA, 06.03.2004

Agron Kuliqi, një ndër drejtuesit e plagosur të policisë dhe forcave të Gardës në Cërrik, tregon të vërtetën e ngjarjes së 23 majit, ku ngelën të vdekur gjashtë efektivë të Gardës së Republikës. Kush ishin personat që organizuan pritën, kush i drejtonte dhe kush ishin ekzekutorët. Lidhjet e tyre me drejtues të shtetit dhe presionet e shumta që çuan në mbylljen e çështjes nga Prokuroria. Fushata elektorale e 1997-ës e ish Presidentit Rexhep Meidani që u investua nga grupet kriminale që kryen masakrën. Emrat e personave që dhanë jetën për rivendosjen e ligjit në Cërrik, dy ish-ushtarakët e lartë që hartuan planin e sulmit, drejtuesit lokalë të Partisë Socialiste që dirigjonin lëvizjet e grupeve kriminale, emrat e personave që ekzekutuan sulmin ndaj gardistëve. Të gjitha në specialen e pregatitur nga gazeta 'TemA' për masakrën më të madhe të kryer ndaj efektivëve të Gardës së Republikës, masakrën e Cërrikut.

Agron Kuliqi tregon për gazetën "TemA" momentet e tmerrshme të masakrës së Cërrikut në 13 maj të vitit 1997. Në atë kohë, shef i sapoemëruar i komisariatit të Elbasanit dhe pjesëmarrës së bashku me efektivët e Gardës së Republikës në operacionin për rivendosjen e rregullit në qytezën e Cërrikut. Tashmë shtatë vjet pas ngjarjes, kur i kujton atë ditë, e kalon me dhimbje, por përpiqet të flasë për hir të së vërtetës, për hir të humbjes së jetës të gjashtë shërbëtorëve të shtetit.

"Jam përpjekur e kam folur edhe në shtyp dhe do të flas deri sa të zbardhet kjo e vërtetë, e cila mundohet të mbulohet, për hir të atyre punonjësve të shkretë që sakrifikuan jetën, e për hir të atyre që u plagosën e më pas u detyruan të largohen nga vendi," thotë Agroni me një hije dhimbjeje që i ka rënë mbi fytyrë. I mban mend të gjithë ata që organizuan, komanduan e masakruan gjashtë efektivët, emrat e tyre, vendin ku ndodhen, lidhjet me persona në funksione të larta shtetërore. Madje disa prej tyre janë zyrtarë të shtetit, paçka se kishin vrarë po funksionarë të shtetit.

Agron Kuliqi është emëruar shef i komisariatit të Elbasanit në 22 maj të vitit 1997, një ditë përpara se të ndodhte masakra. Ai është njohur me gjendjen alarmante që ekzistonte në Elbasan dhe në qytezën e Cërrikut. I kishte rënë për barrë të rikthente qetësinë e rendin e humbur në këtë vend. Ngjarja zë fill në 22 maj, kur komisariati i policisë së Elbasanit sulmohet nga një grup njerëzish të armatosur. Agron Kuliqi ka lënë menjëherë mbledhjen që po zhvillonte me prefektin, kryetarin e Bashkisë e shumë të tjerë, që po diskutonin për normalizimin e situatës, për të rikthyer kontrollin mbi komisariatin e Elbasanit. Pas shumë përjekjesh dhe plagosjes së disa efektivëve është rikthyer normaliteti në komisariatin e Elbasanit. Por paralelisht me këtë sulm, është sulmuar edhe posta e policisë në Cërrik. Inspektorë krimesh të policisë në Cërrik kanë informuar Agronin se posta ishte sulmuar dhe ishte pushtuar nga elementë kriminalë.

Agron Kuliqi ka vënë në dijeni menjëherë ministrin e Brendshëm të asaj kohe Belul Çelën, për ngjarjen e rëndë dhe i kishte kërkuar përforcime. Një grup nga Reparti 711, pjesë e Gardës së Republikës, është nisur në drejtim të Elbasanit. Përgjatë gjithë natës policia e Elbasanit në bashkëpunim me efektivët e Gardës që kishin në krye Arjan Çengën, kanë hartuar planin e veprimit për të rikthyer normalitetin në qytet dhe për të nxjerrë nga kthetrat e bandave Cërrikun. Rreth orës 7:30 rreth 32 efektivë së bashku me Gardën me në krye Agronin dhe Arjan Çengën janë nisur në drejtim të Cërrikut me disa mjete të blinduara dhe makina policie. Ata janë futur në Cërrik nga unaza, nga jashtë qytetit dhe përgjatë rrugës kanë parë shumë njerëz me të cilët nuk kanë replikuar as me fjalë për të mos folur me armë. Pasi kanë bërë një lëvizje, në bazë të informacioneve që kishin, kanë dalë nga qyteti dhe kanë shkuar 5 kilometër larg në fshatin e quajtur Shalës, ku ndodheshin dy magazina me armë. Atje kanë marrë armët dhe janë rikthyer për në Cërrik. Sapo janë futur në qytet, në qendër ku ndodhet kinemaja, në mes një shesh dhe përballë disa pallate, janë ndodhur nën breshërinë e armëve nga më të ndryshmet duke filluar nga kundratanku e duke përfunduar tek granatat.

Agroni me një grup efektivësh kanë qenë përpara blindit duke ecur e paraprirë forcave të tjera. Ndërsa autoblinda i ndiqte nga pas. Fillimisht është qëlluar mbi blindin ku kanë ngelur të vdekur katër efektivë të Gardës: Sali Martini 42 vjeç, Halit Haxhia 27 vjeç, Bashkim Mella 21 vjeç, Besnik Syla 21 vjeç. Më pas breshëria ka përfshirë edhe Agronin dhe efektivët e tjerë që u paraprinin në këmbë mjeteve të tjera. Personat që qëllonin kanë qenë të dislokuar në katër pika të larta mbi ndërtesat dhe i qëllonin efektivët e policisë dhe gardistët nga katër pika të ndryshme të kryqëzuara. Në këtë shkëmbim zjarri u vranë edhe dy të tjerë Qemal Mehmeti 25 vjeç efektiv i Gardës dhe Petrit Gjonaj 25 vjeç, efektiv i policisë së gatshme, u plagosën rreth 15, mes të cilëve edhe Agron Kuliqi. Ka qenë një moment sfilitës e vetësakrifikues e gjithë ajo punë që kanë bërë këta djem pastaj për të tërhequr të plagosurit, e për të gjetur një shteg për të ikur në drejtim të Elbasanit për të shpëtuar.

Katër grupet e banditëve, të instruktuar nga dy ish ushtarakë të lartë të larguar nga puna si Pertrit Senja (ish komisar brigade) dhe Jogji Çala (ish komisar i shkollës së Lirë Papërr) si dhe të dirigjuar nga: Llazër Bici kryetar i PS së Cërrikut dhe Met Bozi, nënkryetar i PS dhe kryetar i Komitetit të Shpëtimit Publik, sipas dëshmitarëve Xhemal Buzani, G.M., e disa të tjerë, të cilët kanë dëshmuar përpara oficerit të policisë Arjan Ashiku, i cili u largua nga puna me ardhjen në pushtet të socialistëve nga Ministri i Rendit Neritan Ceka.

Emrat e personave të ndarë në katër grupe që qëllonin mbi efektivët e Gardës dhe të Policisë janë:
Në grupin e parë ishin: Arben Çollaku, Roland Cërriku, Taulant Kovaçi dhe një person i thirrur Cogla.
Në grupin e dytë: Roland Xhepaxhiu, Nard Pole, Altin Koçi, Nard Braka, Nol Braka dhe Ardian Xhija.
Në grupin e tretë: Ardian Toska, Edmond Tafa, Arben Tafa, Lorenc Allushi, Lorenc Xhelili dhe Ardiani i Asimes.
Në grupin e katërt: Tomor Buzani, Tar Toska, Xhet Toska, Luan Nora dhe Sokol Buzani.

Të gjitha dihen, emrat e organizatorëve, të ekzekutuesve, ka dëshmitarë okularë, ka të mbijetuar nga kjo tragjedi, por gjithçka u mbyt nga heshtja e drejtësisë. Ata që sakrifikuan nuk u shpërblyen, ata që shpëtuan u nëpërkëmbën u kërcënuan e u detyruan të linin vendin, nga instanca të larta shtetërore.

Kur keni shkuar në Cërrik dhe përse duhet të shkonit atje?
Më 21 maj 1997 unë jam komanduar nga ministri i Rendit i asaj kohe Belul Çela, si shef i komisariatit të policisë në Elbasan. Më datën 23 maj që është edhe dita e masakrës, më është bërë prezantimi si shef i komisariatit dhe jam njohur me situatën dramatike që po kalonte rrethi i Elbasanit. Më 22 maj patëm takim me prefektin e rrethit të Elbasanit dhe me kryetarin e bashkisë. Gjatë këtij takimi jemi njohur me problemet e shumta që kishte ky vend dhe veçanërisht edhe me problemet e rendit. Në fund të takimit jam informuar se është sulmuar komisariati i policisë në Elbasan. Kam shkuar menjëherë në vendngjarje për të ndjekur situatën, kemi patur shkëmbime zjarri dhe një luftë të ashpër për të vendosur kontrollin në komisariat. Në të njëjtën kohë është sulmuar edhe posta e policisë në Cërrik. Kam folur me eprorët e mi Belul Çelën ministër i Rendit dhe zv.ministrin Agim Shehu. I kam vënë në dijeni dhe i kam informuar për situatën e krijuar.

A ju kanë ofruar përforcime nga Tirana?
Nga Tirana janë nisur një grup i forcave speciale të repartit 711 që ishte pjesë e Gardës së Republikës. Forcat kanë ardhur nga Elbasani dhe kryesoheshin nga Arjan Çenga që ishte i Gardës. I kam informuar për situatën dhe gjatë gjithë natës kemi përgatitur planin operativ sesi do të rivendosnim qetësinë në Cërrik. Gjatë hartimit të këtij plani kemi marrë informacione nga inspektorët e krimit në policinë e Cërrikut për personat që kishin sulmuar postën e policisë dhe për organizatorët. Emrat e të cilëve do t'i them kur të kalojmë në ngjarjen e Cërrikut.

Kur jeni nisur për në Cërrik?
Rreth orës 7:30-8:00 të mëngjesit jemi nisur drejt Cërrikut dhe operacioni zhvillohej në bashkëpunim nga forcat e policisë së Elbasanit dhe efektivave të Gardës dhe kishte si qëllim normalizimin e situatës në Cërrik. Në qytetin e Cërrikut jemi futur nga unaza e qytetit nga ana e jashtme dhe nga informacionet e para që kishim, kemi ndaluar dy persona që ishin pjesëmarrës në goditjen e postës. Kemi lëvizur nëpër qytet pa konfrontime me qytetarët dhe kemi dalë rreth 5 km jashtë Cërrikut në fshatin e quajtur Shalës, pasi kishim informacione se aty ndodheshin dy magazina me armatime nga më të ndryshmet. Kemi shkuar në këtë vend, morëm armët dhe jemi kthyer sërish për në qytet për t'u tërhequr për në Elbasan pasi kishim vendosur efektivat e policisë në postën e policisë. Gjatë lëvizjes nëpër qytet ka pasur shumë qytetarë me të cilët nuk kemi shkëmbyer asnjë fjalë për të mos folur për shkëmbim zjarri. Ne nuk kishim shkuar të sulmonim ata dhe as ata nuk kishin asgjë me ne. Më pas u përdor emri i tyre për të justifikuar krimin e shëmtuar që kishin bërë grupet kriminale.

Kur ka filluar shkëmbimi i zjarrit?
Kur po ktheheshim në qendër të qytetit ku ndodhet kinemaja, një shesh përpara dhe disa pallate përballë kanë filluar të shtënat e para. Aty u ndodhëm nën një breshëri të madhe zjarri. Të shtënat vinin nga lart dhe dukej që plani ishte parapregatitur më së miri për të na zënë në befasi. Fillimisht është qëlluar mjeti i parë i blinduar me armë duke filluar nga kundratanku, mitralozat 12.7, automatikë e të tjerë. Në këtë mjet vdiqën efektivat e Gardës: Sali Martini 42 vjeç, Halit Haxhia 27 vjeç, Bashkim Mella 21 vjeç, Besnik Syla 21 vjeç.

Unë së bashku me forcat e tjera kam qenë duke ecur përpara në këmbë dhe mjeti i blinduar na ndiqte nga pas. Breshëria e armëve është lëshuar edhe mbi ne. Mua më ka kapur plumbi nga pas në kurriz dhe më ka depërtuar tejpërtej duke më dalë nga barku. Në këtë breshëri kanë ngelur të vdekur Qemal Mehmeti 25 vjeç efektiv i Gardës dhe Petrit Gjonaj 25 vjeç, efektiv i policisë së gatshme.

A e kujtoni si ishte organizuar kurthi dhe kush ishin pjesëtarët që merrnin pjesë në pritë?
Këto u sqaruan më vonë dhe gjatë hetimeve, pasi unë nuk mund të bëja identifikimin e tyre, sepse ata ishin të vendosur në lartësi të pallateve.

Prita ishte organizuar në katër pika:
Në grupin e parë që qëllonte ishin: Arben Çollaku, Roland Cërriku, Taulant Kovaçi dhe një person i thirrur Cogla.
Në grupin e dytë: Roland Xhepaxhiu, Nard Pole, Altin Koçi, Nard Braka, Nol Braka dhe Ardia Xhija.
Në grupin e tretë: Ardian Toska, Edmond Tafa, Arben Tafa, Lorenc Allushi, Lorenc Xhelili dhe Ardiani i Asimes.
Në grupin e katërt: Tomor Buzani, Tar Toska, Xhet Toska, Luan Nora dhe Sokol Buzani.

Ndërsa më pas morëm vesh se hartuesit e planit të rrethimit tonë ishin dy ushtarakë të liruar Pertrit Senja (ish komisar brigade) dhe Jogji Çala (ish komisar i shkollës së Lirë Papërr).

Ndërsa koordinatorë dhe organizatorë ishin: Llazër Bici kryetar i PS së Cërrikut dhe Met Bozi, nënkryetar i PS dhe kryetar i Komitetit të Shpëtimit Publik.

A jeni të informuar, ku ndodhen tashmë këta persona?
Disa prej tyre janë funksionarë të lartë shtetërorë. 90 përqind e tyre janë vrarë për larje hesapesh dhe shumë të tjerë janë nxjerrë në kërkim për krime të tjera.

Çfarë bëri drejtësia për të zbardhur këtë çështje pas 1997?
Absolutisht asgjë. Në këtë masakër ngelën të vrarë gjashtë persona dhe u plagosën mbi 15 të tjerë dhe disa të tjerë u morën peng. Drejtësia nuk e zbardhi asnjëherë këtë çështje. Madje Arjan Ashiku, oficeri që ishte marrë me këtë çështje dhe na vuri në dispozicion ne një sërë dokumentash hetimore mbi këtë çështje, u përjashtua nga policia dhe iu hap padi penale. Pas kërcënimeve të shumta ai u largua jashtë vendit dhe tashmë ndodhet në Kanada. Dosja u pezullua pas presioneve të shumta nga instanca më të larta nga hetuesja Nasifer Çala, e cila pas kërcënime u detyrua të linte punën dhe të largohej edhe kjo jashtë vendit.

A u shpërblyen ata që sakrifikuan për vendosjen e rendit në Cërrik?
Po, u shpërblyen me pushim nga puna, përndjekje e persekutim. Ky ishte shpërblimi. Të gjithë personat që janë plagosur atë ditë të zezë në Cërrik janë pushuar nga puna me ardhjen e socialistëve në pushtet. Për familjet e atyre efektivëve të vrarë nuk u bë asgjë dhe sakrifica e tyre sublime u nëpërkëmb nga pushtetarët e ri.

Meidani ishte deputet i asaj zone, a ka bërë kërkesë si ish president për zbardhjen e së vërtetës së kësaj masakre?
Janë po këto elementë dhe grupe kriminale të cilët më pas investuan fushatën e ish Presidentit Rexhep Meidani, i cili u bë deputet në këtë zonë elektorale. Ishte detyrim moral ndaj banorëve të kësaj zone, të cilët për hir të së vërtetës kanë dashur edhe të na ndihmonim në atë moment tragjik ku ndodheshim, për ish presidentin Meidani që të jepte urdhër për zbardhjen e kësaj çështjeje, gjë që ai nuk e bëri.