Numri 11 (33) i revistës letrare shqiptare "ars"

-- nga irhan jubica, kryeredaktor

revista letrare shqiptare
kryeredaktor irhan jubica
shqipëri - kosovë - mali i zi - maqedoni
del të dielën e fundit të çdo muaji
numri i parë doli më 31 mars 2002
kutia postare nr. 1526, tiranë, shqipëri
tel: +355692132186
[email protected]
www.arsalbania.tk

njoftim
për daljen e numrit 11 (33) të revistës letrare shqiptare "ars"

"uliksi" i james joyce-t, skandalet e përkthimit t'idlir azizit

Revista letrare shqiptare "ars" njofton daljen e numrit 11 (33) në Shqipni, Kosovë, Maqedoni e Mal të Zi, ditën e hanë me 6 dhjetor 2004.

Qysh prej këtij numri nisin me shkrue ekskluzivisht për "ars"-in, nëpërmjet rubrikave t'përhershme "hebraisht" dhe "hap n'hap: biseda me shkrimtarë amerikanë" edhe dy autorë të huej: shkrimtari i njohun izraelit Elisha Porat, fitues i disa çmimeve kombtare, si dhe studiuesja e re amerikane e letërsisë Erica Weitzman.

Revista hapet me nji pjesë prej romanit "Kafsha që vdes" të shkrimtarit amerikan Philip Roth, përkthye nga Anila Xhekaliu.

Editoriali me titull "Po, ne po bajmë manifest!" asht shkrue nga Blendi Kraja.

N'vend të debatit në këte numër botohet nji speciale për çmimet letrare. Me këtë rast bahet nji pasqyrë e çmimeve ma të randësishme ndërkombtare dhe të disa gjuhëve të veçanta, si shqipja, frengjishta, italishtja etj. Po në këte kuadër botohen edhe shkrimet:
Jeton Neziraj: "Shpërblimet në dramë dhe teatër",
Irhan Jubica: "(Për)çmimet letrare".

Nji vend i randësishëm i asht lanë n'këte numër mendimit eseistik, kritikës letrare dhe asaj krahasuese, sidomos në lidhje me përkthimin letrar. Shkrimet që botohen janë:
Myrvete & Begzad Baliu: "Nomina sunt odiosa", nji paraqitje e mjedisit letrar në Kosovë.
Sali Bytyçi: "Është koha të habitemi të gjithë nëse na ka ëndja të jemi avangardistë", reagim mbi shkrimin e autorit Sabri Hamiti "Avangarda dhe përshtatja", botue te Fjala, Prishtinë, prill-maj 2004. Jeton Neziraj: "Libra idiotësh që duhen djegur", shënime kritike për librin "Prirjet e sotme të teatrit" t'autorit Flori Slatina (përfshì në rubrikën "teatri").
Mentor Quku: "Ndre Mjeda, ai që la me gojë hapë botën shkencore të kohës", nji studim mbi "Gramatikën krahasuese të gjuhës shqipe" të hartueme nga Ndre Mjeda qysh në vitin 1900.
Xhahid Bushati: "Rrëfimi dhe funksioni i personazheve në librin "Vjollca e kujtimit" të Teufik Gjylit". Në shkrim bahen interpretime të reja e mjaft interesante për krijimtarinë T. Gjylit - njeni prej autorëve klasikë të letërsisë shqipe për fëmijë.

Përkthimi letrar i trajtuem në këte numër të revistës "ars" ka për bazë nji studim krahasues mbi përkthimin n'shqip të romanit "Uliksi" të James Joyce, përfshì në shtojcën e përhershme "arsplus":
Agim Morina: "Uliksi i James Joyce dhe Uliksi i Idlri Azizit". Në këte shkrim paraqiten shembuj të panumërt të shkamjeve në përkthimin n'shqip të njenes prej kryeveprave të letërsisë botnore, romanit "Uliksi" të Joyce-t. Për arsye vendi redaksia vendosi botimin e vetëm të nji pjese të kapitullit të parë të këtij libri, përkthye nga Agim Morina në krah të përkthimit të realizuem nga Idlir Azizi.

Në funksion t'argumentit të përkthimit, botohen po ashtu edhe shkrimet:
Tomas Stearns Eliot: "Uliksi, rendi dhe mitet", përkthye nga Brikena Smajli, përfshì në rubrikën "miti dhe letërsia".
Ndoc Nikaj: "Përkthimet letrare në gjuhën t'onë", nji shkrim mbi problemet e përhershme t'përkthimit, shkrue në vitin 1936. (Përfshì në rubrikën "tradita".)
Richard van Leeuven: "Të përkthesh Sheherezaden", përkthye nga Xhevat Halili.

Në rubrikën "kushtim" të këtij numri botohet nji pjesë prej poemës "Nënë Shqipëri" nga Dritëro Agolli: "...S'bën socializmi shartime në pyllin e madh të kohës, / siç bën kopshtari në kopsht me fidanët e mitur; / programi i tij me kanunin mjekrosh s'shartohet, / ndaj rrënjët i nxjerr çdo peme me kokrra të hidhura. / Ata që bëjnë shartime dhe ia prishin fidanët, / i flak me tërbim si deti në breg leshterikët. / A s'flaku Lulot, Premtet, Spahitë, Lubonjët, Paçramët, / Rrufjanët e zinj politikë?..."

"ars" vazhdon me hulumtimin e arkivit të gazetës "Drita" të vitit 1980, ku botohen shkrime, pjesë e poezi nga autorë t'ndryshëm, si Edmond Tupja, Ylli Pepo, Met Dervishi, Kristo Jorgji, Luan Hajdaraga, Tefik Çaushi, Luan Omari, Rezar Xhaxhiu, Kastriot Mahilaj, Xhelal Gjeçovi, Agim Cerga, Kostandin Dhamo, Skënder Rusi, Briseida Mema, Arshin Xhezo, Xhevahir Spahiu, Bardhyl Londo, Lefter Çipa, Ramadan Pasmaçiu, Ndoc Gjetja, Moikom Zeqo, Xhevat Lloshi etj. Këto shkrime janë përmbledhë në titullin "Kur ditëlindjen ka Partia… Kjo po! Kjo është ditëlindja e ditëlindjeve" (vargjet e poezisë "Ditëlindja e ditëlindjeve" nga Xhevahir Spahiu).

Rubrikat e përhershme t'"ars"-it, paraqesin:
o "hebraisht" nga Elisha Porat: "Ana b'Koa'h, n'kujtim të poetit Amir Gilbo'a"
o "premisa" nga Katerina Xukaro: "Paola Guxeta, elegjia e dhimbjes, këmbëngulja e shpresës"
o "italianët" nga Martino Baldi: "Të mëdhajtë nuk i njohin poetët e lindun në vitet '70", nji paraqitje i poezive t'autorëve të rí italianë Andrea Ponso, Gabriel del Sarto, Federico Italiano e Massimo Gezzi.
o "hap n'hap: biseda me shkrimtarë amerikanë" nga Erica Weitzman: "Nga Nju Jorku n''ars'" dhe "Alice Notley: Due me pasë pushtet për të vdekunit" nji intervistë ekskluzive për revistën "ars" me poeten amerikane Alice Notley, shoqnue me poezi prej krijimtarisë t'kësaj autoreje.
o "poezi gjermane" përkthye nga Ferdinand Laholli: Poezi nga Wanda Schmid (shoqnue me origjinalin gjermanisht).
o "hispanoportugalisht" përkthye nga Ardian Muhaj: Poezi nga autorë të njohun brazilianë të 50 vjetshit të parë të shekullit XX: Oswald de Andre, Mario de Andre, Sergio Milliet, Cassiano Ricardo, Manuel Bandiera, Ronald de Carvalho, Cecilia Meireles, Carlos Drummond de Andrade, Jorge de Lima, Augusto Frederico Schmidt e Augustoi Meyer.
o "zgjedhje": "Disave s'duhet me ua dhanë dorën, por putrën", nga Friedrich Nietzsche...
o "romani" Gazmend Krasniqi: "Eldorado", vazhdojnë kapitujt e romanit me të njajtin titull.
o "romani" Philip Roth: "Kafsha që vdes", fragment prej romanit me të njajtin titull të shkrimtarit të njohun amerikan.
o "shqyrtime" nga Genevieve Vaughan "Nji kritikë feministe mbi shkëmbimin"
o "mbishkrim" nga Laura Shimili: Vazhdon botimi i librit "Letërsia dhe e Keqja" nga George Bataille, me pjesët e fundit të kapitullit mbi veprën e Donatien-Alphonse-Francois dë Sade.
o "intimitete": Lord Byron: "Premtimet për mos me të dashtë ty", tri letra dashunie të poetit të njohun anglez, drejtue tri grave të ndryshme: Caroline-s, Annabella-s dhe Tereze-s.
o "libri - ma t'shitunit" për herë të parë nji revistë letrare shqiptare ban nji pasqyrë të librave ma t'shitun në libraritë e disa vendeve, si: Shqipni, Kosovë, Itali, Francë, Spanjë, Angli dhe Amerikë. Këtë numër shtohet edhe lista e librave shqip ma të shitun në Maqedoni.

Krijimtaria shqipe këte numër paraqitet me autorët: Hida Halimi, Gazmend Krasniqi, Jeton Kelmendi, Paola Guxeta, Loer Kume, Alketa Sulja, Remzi Limani e Shefik Shkodra, nsa krijimtaria e huej me autorët: Philip Roth, Salman Rushdie, Wanda Schmid, Susanna Parigi, Alice Notley, Friedrich Nietzsche, Oswald de Andre, Mario de Andre, Sergio Milliet, Cassiano Ricardo, Manuel Bandiera, Ronald de Carvalho, Cecilia Meireles, Carlos Drummond de Andrade, Jorge de Lima, Augusto Frederico Schmidt, Augustoi Meyer, Andrea Ponso, Gabriel del Sarto, Federico Italiano e Massimo Gezzi.

Përkthimet e këtij numri janë krye nga: Armend Bërlajolli, Laura Shimili, Blendi Kraja, Ferdinand Laholli, Ardian Muhaj, Xhevat Halili, Anila Xhekaliu, Agim Morina, Brikena Smajli, Albana Kozeli e Arben Idrizi.

Nji faqe e veçantë i asht kushtue në këte numër njoftimit për botimin s'shpejti të pesë librave "ars":
Gilmana Bushati "Ndryshe është femër", prozë;
Hida Halimi "Ato letra i shkrova vetë", novelë, tregime;
Teuta Dhimarko "Kthina e çudirave", tregime;
Brikena Smajli "Elioti, poeti me buzëqeshje xhokonde", studim;
Jonathan Culler "Ferdinand de Saussure", studim.

irhan jubica
kryeredaktor