DISKRIMINIMI STATISTIKOR I ROMËVE

Të dhënat nga regjistrimi i fundit i popullsisë në Mal të Zi, qe kanë të bëjnë ne lidhje mbi numrin e romëve ne këtë republikë kanë krijuar dilema të mëdha ne lidhje mbi saktësinë e këti regjistrimi, sepse numri i tyre është paraqitur 2875 banorë apo 0.43% e popullsisë së përgjithshme, qe është më i vogël me 0.10% se ne vitin 1991, ndërsa realisht është disa herë më i lartë

Ne regjistrimet e popullsisë të cilat janë zhvilluar pas Luftës së Dytë Botërore, ne Mal të Zi, vazhdimisht është hetuar një dukuri, e cila kryesisht ka të bëjë me pjesëtarët e grupit etnik të romëve. Fjala është te prezentimi i tyre në statistikën zyrtare, e cila ka krijuar dilema të mëdha si te pjesëtarët e romëve por edhe tek analistët e ndryshëm.

Sipas të dhënave nga regjistrimi i fundit i popullsisë, i cili u mbajt nga 1-15 nëntor të vitit 2003, ne aspektin kombëtarë sipas këtij regjistrimi si romë janë deklaruar 2875 banorë, që është 0,43%. E dhëna e tillë ishte befasuese, sepse numri i përgjithshëm i tyre ne krahasim me vitin 1991, ka pësuar rënie për 407 banorë, apo 0.10%, ndërsa me të drejtë është pritur se ky numër do të jetë disa herë më i lartë. Se cilët ishin shkaqet e vërteta, qe ka ndodhur një dukuri e tillë është çështje për dikutim. Por ne saje të informacionëve qe disponojmë, sipas disa të dhënave aproksimative nga disa OJQ, ky numër duhet të jetë rreth 15 000 banorë, ndërsa disa përfaqësues të romëve cekin, se në Mal të Zi janë rreth 20 000 romë.

Mimikria e romëve apo e statistikës zyrtare
Edhe pse është bërë dukuri e njohur sidomos kur janë në pyetje romët, te ata vazhdimisht ka qenë e pranishme mimikria ne aspektin nacional, andaj ata janë deklaruar se i përkasin një përkatësie tjetër kombëtare. Një konstatim i tillë e mbeshtesim se ne vitin 1991, ne Mal të Zi, si të përkatësisë rome ishin deklaruar 3282 banorë. Nga ky numër rreth gjysma e tyre kanë qenë ne komunën e Podgoricës, ndërsa më pas vijnë Nikshiqi, Hercegnovi, Cetina, Ulqini etj. Ndërsa edhe sipas të dhënave nga regjistrimi i vitit 2003 nga aspekti shpërndarjës territoriale sipas komunave gjëndja është pothuaj identike.

Sa i përket të dhënave për vitin 2003, nuk janë të pakët ata të cilët vlersojnë se numri i romëve është zvogluar ne mënyrë te qellimshme, qe të jetë ne favor të popullatës, e cila është deklaruar si malazez ne aspektin kombëtar. Një dilemë e tillë është e diskutueshme, por kjo çështje mund të zgjidhet lehtë duke bërë regjistrime parciale analitike ne ato mjedise ku janë të koncentruar romët. Një veprim i tillë nuk është i pamundur, sepse romët kudo qe jetojnë janë ne zona homogjene, ne lagje apo paralagje të qytetëve.

Në Shqipëri pa të dhëna për romët
Pjesëtarët e grupit etnik të romëve jo vetëm në Siujdhesn e Evropës Juglindore, por pothuaj kudo e kanë të njëjtin fat. Statistikat ata ose i paraqesin ne mënyrë simbolike apo i fshijnë fare, qe dëshmohet ne mënyrë transparente edhe pozita e tyre sociale dhe shoqërore ne mjediset përkatëse. Ndërsa ne Malin e Zi, romët figurojnë në mënyrë simbolike, ne Shqipëri nuk figurojnë fare ne statistikën zyrtare. Eshtë kjo një befasi, e cila nuk mund të vlerësohet ndryshe vetëm si një diletantizëm profesional.

Të dhënat e prezentuara kohë më parë nga një studim ne INSTAT ne lidhje mbi minoritetet etnike dhe etno-gjuhësore, sipas regjistrimit të popullsisë në Shqipëri të bërë në vitin 2001, kësaj kategorie të popullsisë i takojnë 1.4% apo 42.892 banorë te popullsisë së përgjithshme. Ne këtë studim kemi të dhëna numërike për ato të cilët janë deklaruar se ne ne aspektin kombëtar janë: grekë (35829), maqedonas (4148), malazezë (678), aromunë (992) por jo edhe për romët. Eshtë kjo një befasi kur dihet se romët në Shqipëri janë grupi më i madh etnik, ku sipas disa përfaqësuesëve të romëve shifra e tyre arrin deri në 100.000 banorë. Eshtë çështje tjetër se një pjesë e romëve ne dekadën e fundit kanë filluar të deklarohen edhe si egjiptas, ku me miratimin e pluralizmit, ata kanë formuar shoqatën e tyre, duke bërë një diferencim të mbrendshëm qoftë racor apo social. Madje sipas të dhënave të këtij komuniteti, numri tyre arrin rreth 40 000 egjiptas.