LUFTA DHE PAQJA, KJO DILEME E MADHE!
-- nga
Njė esseist metropolitan shprehet kėshtu: Nė kohė lufte rrjedh gjak e nė kohe paqe derdhet m..ti.
Ndėrkohė hundėt po mė ēpohen dhe gjendja e tė vjellave po zgjatet pa mbarim. Kjo nėnkupton qė paqja Ramiziane e pas viteve 90-tė po mė prish nuhatjen, shijen, sensin estetik sidhe po kompromenton ndjeshėm rrjetin kullues tė ujrave tė zeza. Shkurt punė m..ti.
Gra e vajza, burra e djem sillen rrotull e mundohen tė jetojnė sa mė mirė paqen Ramiziane. Nė port tė pret barkderri i doganės, nė rrugė tė gjobit pa tė drejtė barkderri i rrugores. Poshtė ēdo pallati ka njė bar tė vogėl lagjeje ku rri gjithė ditėn ulur dhe tė fikson me sy idioti barkderri i mėhallės. Vazhdon rrjeti i barkderrave tė tė shfaqet nė dyqane, nė kafe, nė zyrat e administratės, panaire, qendra tregtare etj. Mund tė them pa fije hezitimi se edhe lypsat nė kėtė vend po bėhen me bark.
Por ata nuk janė vetėm. Sipas tezės sė pakundėrshtueshme qė ēdo mashkull
idiot ka dalė nga njė nėnė e paemancipuar, vlen tė theksohet se
barkderrat janė vetėm njėra pjesė e komunitetit tė madh tė
jashtėqitėsve. Si pjesė plotėsuese e kėtij kuadri shoqėror kemi femra tė
shėndetshme (pėr tu treguar sadopak xhentil me seksin tjetėr) tė cilat
edhe ato, tė martuara me ose jo me barkderra, pjellin dhe rrisin
barkderra tė vegjėl. Kėshtu edhe trashėgimtarėt e vegjėl tė paqes
Ramiziane si hap tė parė drejt jetės ndėrrmarin akumulimin e kalorive qė
kthehet pėrnjėherė nė obezitet.
Nė kėtė rrugė paqėsore drejt trashjes, ecėn i gjithė komuniteti ynė
trim dhe paqedashės
dhe kėshtu pėrpara o paqedashėsi ynė barktrashė.
Shko pa t`u trembur syri nga shtatė a tetė herė nė banjė gjatė ditės!
Obobobobobo sa e tmerrshme! Vdes dhe ringjallem ēdo herė qė kaloj mbi njė
pusetė tė pambyllur nė qytet, nė ndonjė cep pallati ku shoh bythėn
industrialo-prodhuese tė ndonjė paqedashėsi, kur kaloj urėn e madhe dhe
gjithė urat e tjera tė vogla e tė mesme mbi lumin lanė. Shkatėrrohem fare
kur detyrimisht duhet tė futem nė banjat e ndonjė lokali publik. Aty, nė
banjon-katedėr, ku qartėsohen mendimet, shkarkohen sasi industriale
idesh paqėsore.
Dhe unė fatkeqi i paintegruar nė kėtė sistem paqedashės mbaj hundėt me dorė pėr
ti shpėtuar virtualisht dhunės aromatike qė ofron paqja Ramiziane. Paqja ka
krijuar mirqenje dhe status, e kėshtu barqet e tė trashurve nga truri zmadhohen
deri nė atė pikė sa shkarkimi biologjik i tyre bėhet i papėrballueshėm edhe nga vet
sistemi aktual i ujrave tė zeza.
Paqja, ky skenar Ramizian ka prodhuar trashje barku dhe trashje truri.
Kėshtu drejtėsia u anashkalua si domozdoshmėri shoqėrore dhe politike.
Natyrisht demokracia nuk gjeti djepin e saj, drejtėsinė, pra nuk mund tė
rritej e tė zhvillohej. Si pasojė kemi vetėm jashtėqitje pa fund dhe
kolesterol tė pashėrueshėm. Kjo e gjitha, u vu nė zbatim qė Ramiz
paqedashėsi tė mos ballafaqohej me hijet e sė kaluarės.
Nė kėtė kohė paqeje, herė pas here derdhet ndopak gjak por edhe ai vjen
erė tė qelbur. Eshtė gjak barkderri dhe si i tillė, me aromėn qė
pėrhap dhe ngjyrėn karakteristike tė gjakut paqedashės, nuk i lėviz
asnjė presje gjendjes asfiksuese ku ndodhemi.
Me pak fjalė unė them se nuk ka demokraci, nuk ka dije, nuk ka zhvillim,
nuk ka kulturė. Nuk ka rini, nuk ka pleq, nuk ka femra, nuk ka edukatorė,
nuk ka mėsues, nuk ka nxėnės. Nuk ka drejtėsi, nuk ka parti, nuk ka ide,
nuk ka politikanė, nuk ka akademikė, nuk ka drita (nuk ka as fatura pėr
dritat pasi ato vijnė sipas hamendjes sė administratės), nuk ka ujė, nuk
ka halle. Janė tė gjithė rehat. Ka vetėm paqe, pra barkderra dhe
femra tė shėndetshme qė janė protagonistėt e njė sistemi qė krijoi dhe
po na imponon akoma sot paqedashėsi Ramiz. Tė tjerėt, ata qė nuk duan
dhe nuk pranojnė kėtė lloj paqe, nuk janė dhe nuk duhen integruar nė
sistem. Ata nuk quhen fare. Sigurisht, ėshtė e natyrshme. Ata mund tė
largohen.-predikojnė skenaristėt pallate-ndėrtues.
I bie qė tė largohen ata qė nuk duan paqen Ramiziane, ata qė nuk duan
m...t, ata qė nuk pranojnė ta shtyjnė jetėn e tyre duke mbajtur hundėt me
dorė nga neveria qė ndjell era e keqe e vegjetimit. Duhet tė ikin ata qė
pėrēmojnė treēerekun e parlamentarėve, qė pėrēmojnė biznesmenėt tė cilėt
ecin me barkun pėrpara, me krahėt hapur dhe me ēelėsat e fuoristradės nė
dorė. Duhet tė largohen ata qė nuk pranojnė zhargonin e tmerrshėm pseudo
"tironc", i cili nė tė vėrtetė ėshtė njė miks midis jevgjitēes dhe
injorancės (kėta janė tė gjithė fėmijėt idiotė tė ish-kuadrove nga
Skrapari ose zona e parė a e dytė operative).
Duhet tė emigrojnė sipas kėtij modeli paqėsor pronarėt qė shohin se si nė kohė
paqe, prona u grabitet nga ish-oficerat e sigurimit tė Ramizit tė cilėt na
konvertohen sa hap e mbyll sytė nė biznesmenė tė nderuar qė ndėrtojnė pallate mbi
pronėn e tjetėrkujt dhe qė mė pas aspirojnė tė kandidojnė pėr deputetllėk nė
zgjedhjet e ardhshme.
Nė kėtė paqe tė mrekullueshme ku sipas llogjikės paqėsore, nuk duhen ndryshuar
tekstet e fėlliqura tė shkollės Enveriane, ka vend pėr gjithfarė publicistėsh,
gazetarėsh dhe opinionistėsh, rektorėsh e dekanėsh, por jo pėr veprat e
vėrteta, jo pėr pėrkthime dinjitoze. Kėsaj bote paqedashėse Ramizjane i duhen
vetėm derra qė paraqiten 8 ose 10 herė nė ditė nė banjo, kriminela tė ricikluar nė
biznesmenė, depuetetė me kostume me viza vertikale dhe kėpucė tė verdha kartoni
sidhe publicistė tė prodhuar nė kohė paqe. Kėsaj bote i duhen
pseudo-administratorė qytetesh qė vjedhin para dhe i shpėrndajnė pėr ti depozituar
pastaj nėpėr barqe derrash dhe nėpėr pusetat e tmerrshme tė rrjetit kullues.
*Kjo lloj paqe, skenar i paqedashėsit Ramiz Alia, e pranuar me cinizėm
dhe kompromis nga tė gjithė ambasadorėt dhe diplomatėt e huaj kėtu, mban
era m...t. Dhe nuk varet nga dėshirat personale ose sensi i lartė i
nuhatjes sė dikujt, por vjen si pasojė indiferencės dhe asgjėbėrjes
kolektive, e vegjetimit fizik, e trashjes mentale dhe e degjenerimit moral.
Pikėrisht kjo lloj paqe Ramiziane, e justifikuar dhe e sponsorizuar
katėrcipėrisht me pa tė drejtė nga cinizmi i tė gjithė ambasadorėve
fuqiplotė qė panė dhe pėrjetuan Shqipėrinė kėto 15 vjet, po imponon luftėn.
Hundėt po mė ēpohen, mė vjen pėr tė vjellė dhe nuk dua tė iki drejt ndonjė
paqe tjetėr, fjala vjen nė vende ku drejtėsia ēalon njėsoj si kėtu. Dua
tė luftoj dinakėrinė e kuqe "Ramiziane, injorancėn paqedashėse,
obezitetin kafshėror tė fėmijėve grykės, kleptokracinė e huazuar dhe tė
pėrvetsuar nė kohė rekord nga njeriu i ri post-diktatorial.
Dua tė luftoj nėpėrmjet ideve me opinionistėt, analistėt, gazetarėt, qė kanė
pėr detyrė ti thonė gjėrat, tė informojnė publikun dhe jo tė pėrtypen e tė
mbllaēiten duke pritur tė ardhmen si nėnpunsa publikė dhe mė pas me kismet si
deputetė tė nderuar. Dua tė luftoj dhe tė shkatėrroj emrin e keq prej shqiptari me
brirė qė mė vunė pėrsipėr politikanėt paqedashės tė Ramiz antishqiptarit. Dua tė
luftoj kundėr ndenjes ulur gjithė ditėn nė kafe dhe marrjes sė rrogės qyl nė
administratėn publike.
Dua tė luftoj kundėr ermafroditėve tė sistemit qė donte dhe prodhoi Xha Ramizi, brenda tė cilit nuk jam, nuk pranohem (sa mirė!), por qė dua ta ndryshoj dhe tė pėrfshihem. Dua luftėn dhe ēdo gjė rrjedh prej saj: gjakun,
pasionin, vlerat, rrjeshtin, rendin, ushtarakun dhe sigurisht zhvillim e
padiskutueshėm. Dua tė luftoj qė tė shoh prokurorė e gjykatės nė punė e sipėr duke
justifikuar dhe pse jo, duke merituar rrogėn e majme qė iu ofron sistemi, edhe sikur
pėr kėtė tė nevojitej hija e rreptė e ushtarakėve, heronjve tė vėrtetė tė kombit. Dua tė shoh burgje plot me
fajtorė dhe klubet tė boshatisur nga kriminelėt paqedashės (natyrisht njė
krimineli qė bėn ēi do qejfi dhe jeton i lumtur paqen e Ramizit nuk mund ti kėrkosh ta ndryshojė modelin e tij tė jetesės.)
Paqja po mė lodh, po mė sėmur mentalisht. Rrugėt e "frymėmarrjes mė janė infektuar keqas". Kjo edhe si pasojė e njė elementi shtesė, i cili karakterizon kohėt paqėsore, pra djersės sė lehtė qė prodhon njė derr i cili ha dhe jashtėqet gjithė ditėn.
Pėr kėtė motiv dua luftėn, ideologjikisht. Dua tė luftoj libraritė dhe bibliotekat mė tė varfra nė Europė. Dua ti pasuroj ato. Dua tė luftoj rektorėt e dekanėt me fizionomi tė qartė paleolitase tė cilėt marrin nė provė kamdidatėt e ciklit universitar, duke iu prezantuar teste me pyetje nga lufta Nacional-Clirimtare, Konferenca e Mukjes ose ndėrtimi i
socializmit. E tmerrshme dhe e pabesueshme pėr vitin 2005! Po, po, dua ti
dėnoj me vdekje, jo ata, por mėsuesit e fillores qė iu dhanė atyre
dėftesėn. Kuptohet, kjo ndodh nė mungesė pėr arsye moshe. Dua nė kėtė
mėnyrė, me luftė tė pėrditshme dhe serioze tė luftoj dualizmin e
gjallesave tė sistemit (shkrimtarė, publicistė, diplomatė) qė bėhen
gjithmonė dhe nė ēdo rast, mė katolikė se Papa pėr tė mbijetuar si tė paaftė mes tė paaftėve qė s`mund t`i gjykojnė.
Dua qė me luftė, konceptesh natyrisht, tė futen nėpėr tekstet shkollore veprat e
vėrteta tė shqiptarėve, tė shqiptarizmės dhe botės sė akademikėve botėrorė. Dua ujė
tė pijshėm, tė pastėr, me shije, tė freskėt dhe tė rrjedhshėm. Nuk dua erė tė qelbur paqeje.
Dhe pėr kėtė preferoj luftėn, djepin e istitucioneve dhe rregullave shoqėrore. Do preferoja tė shihja gjak fajtorėsh (virtualisht pėr tė
shprehur etjen pėr drejtėsi) dhe jo fekale, sepse me pak shpresė ndoshta gjaku do tė ngjallte pasionin dhe vlerėsimin ndaj gjėrave tek njerėzit vegjetues.
Nė kohė lufte rrjedh gjak e nė kohė paqe derdhet mu
- thotė ai mjeshtri metropolitan.
Zgjidhni e merrni!
-- dėrguar nga Klajd Kapinova