KOMPLEKSET SHQIPTARE PËR KOSOVËN

Kur vlerëson shprehjet publike të politikës për statusin e Kosovës, nuk mund të mos ndihesh keq. Shikon një ndjenjë të fuqishme kompleksi që shfaqet me një nënvleftësim pothuaj të plotë të rolit të Shqipërisë, duke ja kaluar përgjegjësinë e plotë të zgjidhjes vetëm vendimeve të bashkësisë ndërkombëtare. Gabim fatal, që më pas shoqërohet me deklarata të pastudiuara qeveritare dhe në mungesën e plotë të përpjekjes më të vogël për të ndihmuar gjysmën e kombit, që sot më shumë se kurrë ka nevojë.

Për të kuptuar se Shqipëria është shumë e rëndësishme për Kosovën dhe anasjelltas, nuk ka nevojë të mendohemi gjatë. Mjafton të kujtojmë se çfarë ndodhi në zgjedhjet e 3 korrikut. Ndokush mund të pyesë se si është e mundur që bashkësia ndërkombëtare, që thërret aq shumë për standarde demokratike, mban qëndrimin e shurdh-memecit kur vjen fjala për problemet dhe mënyrën e zhvillimit të proceseve zgjedhore shqiptare. Probleme që në fakt, nëse do të vlerësohen me këndvështrimin e standardeve, vetëm demokratike nuk mund të quheshin. Shkaku i një qëndrimi të tillë ishte vetëm përafrimi i zgjidhjes së çështjes kombëtare të të gjithë shqiptarëve: statusi përfundimtar i Kosovës. Ndërkombëtarët në planet dhe strategjitë e tyre afatgjata i kanë parasysh shqiptarët shumë më të bashkuar, sesa atyre vetë nuk u shkon në mendje. Zgjidhjet që jepen në kancelaritë e vendeve të zhvilluara të botës, në thelbin e tyre i konsiderojnë shqiptarët si komb i bashkuar, pavarësisht formave shtetërore të paraqitjes.

Dhe kjo është e natyrshme, kur kihet parasysh se vlerësimet e bashkësisë ndërkombëtare bëhen në mënyrë globale. Fakt është që për fatin e mirë, tashme interesat e tona përputhen me ato të shteteve më të fuqishme të botës, ku mbi të gjitha vlerësohen interesat e SHBA-së dhe botës anglosaksone në përgjithësi. Në mënyrë sistematike diplomacia e vendeve të mësipërme ka punuar në vitet e fundit për të dhënë zgjidhjen më të mirë të mundshme për Kosovën. Natyrshëm edhe pengesat, si pasojë e interesave të kundërta të shteteve të tjerë, kanë qenë dhe pritet të jenë të mëdha. Gjithçka është zhvilluar me ngadalë duke arritur tashmë në pikën që një pjesë e madhe e vendeve, të cilat historikisht janë kundërshtarë të shqiptarëve, tashmë nuk shprehen kundër pavarësisë së mundshme të Kosovës. Fitore e jashtëzakonshme për të gjithë kombin shqiptar, por deri në çastin kur kjo do të bëhet realitet dhe fjala është për maksimumi pranverën e vitit 2006, për të mos thënë më shpejt.

Në kushte të tilla dilte jashtëzakonisht e rëndësishme që shteti shqiptar të bënte të paktën një shërbim të domosdoshëm për pavarësinë e Kosovës: të ruante me çdo kusht stabilitetin e shtetit, pavarësisht respektimit apo jo të standardeve zgjedhore. Analiza e të gjithë faktorëve çonte në përfundimin se vazhdimi i qeverisjes nga forca politike në pushtet prej dy mandatesh radhazi, mund ta çonte vendin në rrëmuja sociale dhe deri rënie institucionesh, të provuara me vepra në vitin 1997. Një gjë e tillë do të çonte në një goditje në zemër të gjitha përpjekjeve të diplomacisë ndërkombëtare për pavarësinë e Kosovës. Armiqve të shqiptarëve do t’u jepej edhe një herë argumenti aq shumë i përhapur, se shqiptarët nuk janë të aftë për të ndërtuar shtet.

Sepse, kur nuk janë të aftë ta bëjnë ende shqiptarët e Shqipërisë, që kanë pothuaj i shekull, që të janë të pavaruru të paktën teorikisht, mendo se çfarë mund të ndodhë me shqiptarët e Kosovës me eksepriencë shtetformuese të barabartë me zero. Përfundimisht, qëndrimi dhe presioni i ndërkombëtarëve kryesisht mbi politikën qeverisëse shkonte drejt ruajtjes me çdo kusht të stabilitetit edhe në kushtet kur procesi zgjedhor do të ishte jashtë standardeve minimale demokratike. Siç duket, ata e kishin të qartë se shqiptarët për shumë e shumë arsye nuk e kishin mundësinë të realizonin njëkohësisht edhe zgjedhje demokratike në Shqipëri edhe pavarësinë e Kosovës. Prakticiteti i ndërkombëtarëve në kushte të tilla kaloi drejt zgjidhjes hap pas hapi të çështjes shqiptare. Fillimisht pavarësia e Kosovës dhe më pas vendosja e demokracisë në Shqipëri. Kjo tregon për rëndësinë e jashtëzakonshme të Shqipërisë për Kosovën, shumë më tepër sesa vetë ne e përfillim veten.

Por deri këtu jemi vetëm në pikën kur ndihmojmë Kosovën, duke mos i prishur punë. Një pozicion në thelb i turpshëm, ndërkohë që bëhet fjalë për vetë të ardhmen e të gjithë shqiptarëve pa përjashtim. Këtu është shpjegimi logjik i gabimit të deklaratës së qeverisë shqiptare, që futet në dhënien e përcaktimit të formës së statusit. Ndërkohë, që asnjë prej vendeve kryesore të bashkësisë evropiane nuk është shprehur ne e fillojmë pazarin me 2 nivele më poshtë se maksimumi, që është bashkimi në një shtet të vetëm. Ne duhet t’i shpjegojmë bashkësisë ndërkombëtare me të gjitha format se ndarja e kombit shqiptar në vitin 1913 ishte edhe shkaku i vërtetë i varfërisë dhe mungesës së stabilitetit të vazhdueshëm, që ndodh jo vetëm në Kosovë, por edhe në Shqipëri. Janë pikërisht faktorët ekonomikë dhe njerëzorë të përgjysmuara artificialisht, që përbëjnë ekzistencën e një kombi që janë shkaku i paqëndrueshmërisë së vetë shtetit shqiptar.

Është një pikë kritike burimesh ekonomike dhe njerëzore që përcakton edhe kushtin e ndërtimit të një shteti të vërtetë. Shqiptarët nuk e kanë patur asnjëherë këtë pikë kritike. Varfëria ekonomike është një kusht vendimtar dhe i pandryshueshëm në kohë për shtetformimin. Kjo do të thotë se, që të kemi qëndrueshmëri të vërtetë dhe afatgjatë në trevat shqiptare pa përjashtim, kombi shqiptar duhet t’i rilidhen gjymtyrët e shkëputura njerëzore, natyrore dhe gjeografike. Nëse është kusht që për hir të gjeostrategjisë globale nuk mund të ndryshojnë kufijtë gjeografikë, atëhere duhet që ‘de facto” kombi shqiptar duhet të jetë i bashkuar mbi të gjitha ekonomikisht.