Dhëndri Nano, një fatkeqsi për Shqipërinë

I shtyrë nga kërshëria që një specialist objektiv të më ofronte një analizë psikologjike të Fatos Nanos, kisha kohë që dëshiroja të bisedoja me një psikanalist të huaj të interesur për Shqipërinë. Dhe ky rast m'u dha më së fundi në një koktejl të zhvilluar në organizatën ku punoj. Në të, takova një psikanalist amerikan, i cili, tej parashikimeve të mia, ma shuajti plotësisht kërshërinë.

Me psikanalistin më prezantoi e shoqja, e cila punon në të njëjtën organizatë me mua. Kur i thashë se jam me origjinë nga Shqipëria, psikanalistit i ndrinë sytë e më pyeti: "Keni jetuar në Shqipëri gjatë kohës së Zt. Hoxha?" Pasi bëra një shenjë pohuese me kokë, ai vazhdoi: "Mik i dashur, ju lutem të më falni për një farë simpatie që kam patur për Shqipërinë e asaj kohe; sa herë takoj shqiptarë si ju, ndjehem i turpëruar prej simpatisë sime të dikurshme." Dhe pasi i thashë se jo pak njerëz që e kishin parë Shqipërinë e Enver Hoxhës nga larg kishin patur një farë simpatie për të, ai më tregoi se si ishte njohur me Shqipërinë.

Në fillim të viteve '70, shpjegoi psikanalisti, ai kishte qënë një aktivist i flaktë kundër luftës në Vietnam dhe, i etur të dëgjonte lajme rreth saj nga sa më shumë burime, kishte filluar të dëgjonte edhe programet e Radio Tiranës në valë të shkurtra. Pas mbarimit të luftës, atij i kishte ikur intresi për t'i dëgjuar ato programe, por, sidoqoftë, i kishte mbetur interesi për të ndjekur lajmet që mediat amerikane ofronin herë pas here për Shqipërinë.

Pasi më shpjegoi origjinën e interesit të tij për Shqipërinë, psikanalisti më doli tamam atje ku dëshiroja. "A vazhdon Zt. Nano të jetë Kryeministri i vendit tuaj?" - më pyeti. Kjo pyetje e tij më bëri t'i zbrazja të gjitha ato që dija për bëmat e Fatos Nanos, të cilat kisha kohë që desha t'i diskutoja me një specialist si ai.

Kështu, i tregova psikanalistit se si Nano ia kishte mbathur për në Maqedoni i veshur si fshatar tiranas kur Kryeministria po sulmohej nga përkrahësit e opozitës në 1998; i tregova se si u rikthye në krye të PS-së, por jo të qeverisë; i tregova se si kishte filluar një aferë jashtë-martesosre me nje emigrante të re shqiptare në Greqi; i tregova se si e ndau më vonë bashkëshorten e pothuaj 30 vjetëve e se si u martua me emigranten 29 vjecare; i tregova se si u përpoq të bëhej President me votat e Dushkut; i tregova se si ia kishte hedhur Berishës dhe Metës për t'u bërë Kryeministër; i tregova se si çifti kryeministror e kaloi në Austri vjet Vitin e Ri, duke ndjekur Koncertin tradicional të Vjenës; i tregova se si pas një jave ata kishin udhëtuar drejt Ankarasë, e se si nuk i kishin ndërprerë pushimet as ditën e tragjedisë së 9 janarit, kur 19 qytetarë të varfër shqiptarë humbën jetën në det; i tregova se si çifti kryeministror kishte akumuluar rreth 100 ditë jashtë shtetit vetëm gjatë vitit 2004; dhe së fundi, i tregova se si e kaloi çifti kryeministror këtë Vit të Ri në hotel "Burj Al-Arab" në Dubai, ndërkohë që të gjithë burrat e shtetit të globit ishin të preokupuar për të ndihmuar viktimat e tragjedisë më të madhe të pas Luftës së Dytë Botërore.

Në mbarim të "zbrazjes" time, psikanalisti më tha: "Pini një çikë i dashur mik, sepse kjo që do t'ju them tani nuk ma do mendja se do t'ju gëzojë". Dhe pasi unë ktheva me fund gotën që kisha në dorë, ai vazhdoi: "Nga këto që më treguat, mik i dashur, mendoj se martesa e dytë e Kryeministrit Nano është një fatkeqsi për vendin tuaj. Dhe nga ajo fatkeqsi, kam frikë se do ta ketë vështirë të shpëtojë edhe për ca vjet." Më tej, ai filloi të shpjegonte se pse kishte arritur në këtë konkluzion.

Shpjegimi që bëri psikanalisti ishte pak a shumë ky: Nano, duke patur një diference moshe prej pothuaj 25 vjetësh me nusen e tij të re, duhet ta ketë të pamundur t'ia plotësojë asaj të gjitha nevojat seksuale. Dhe për ç'i mbetet mangut nuses së tij të re në krevat, përpiqet t'ia zëvendësojë me udhëtimet dhe qejfet luksoze që ia mundëson të qënit në pushtet. Pikërisht për këtë arsye, ai do të bëjë të pamundurën për të ndëjtur në pushtet: do të përpiqet të vjedhë, blejë, apo manipulojë votat; do të kërkojë ndihmën e aleatëve të huaj kundrejt çdo cmimi po qe se opozita tenton të përdorë modelin gjeorgjian apo ukrainas; madje, ai do të jetë gati ta çojë vendin edhe në luftë civile po qe se nuk i mbetet tjetër armë për të ruajtur pushtetin.

Kur unë e pyeta analistin në se mund të gjendet ndonjë kurë për ta shpëtuar Shqipërinë nga kjo e keqe, ai m'u përgjigj: "Ka vetëm një. Dhe ajo është që pakënaqsia popullore për Kryeministrin tuaj të bëhet po aq e fuqishme sa ç'ishte kur ai kryesonte qeverinë e fundit komuniste. Në qoftë se 70% e popullsisë voton kundra tij, ai nuk ka nga t'ia mbajë. Por problemi është, i dashur mik, se shumica të tilla rallë arrihen."

I dëshpëruar nga përgjigjia realiste e psikanalistit amerikan, ktheva edhe një gotë tjetër me fund dhe i thashë se dëshiroja ta ndaja me publikun shqiptar vlerësimin që kishte bërë për Nanon. "Unë nuk mund t'ju sugjeroj të mos e bëni këtë gjë," - u përgjigj ai - "Por do t'ju lutesha të mos e publikoni emrin tim. Sepse, tek e fundit, vlersimi im u bazua vetëm në ato që më treguat ju. Pra, në një farë mënyre, fjalët e mija nuk përfaqsojnë gjë tjetër veçse një sintezë profesionale të fjalëve të tua." Pasi i dhashë fjalën se nuk do t'ia përmendja emrin, u ndava me psikanalistin dhe u nisa me nxitim për në shtëpi. Me të mbërritur, u ula përballë kompjuterit dhe shkruajta rreshtat e mësipërm.