Çmimi real

Sa herë që njeriu futet në një fshat gjerman, francez, belg, holandez apo edhe çfarëdo fshati tjetër në një vend evropian, gjëja e parë që do t’i bjerë në sy, pos emrit të vendbanimit në fjalë të vendosur në një tabelë të madhe do të jetë edhe një tabelë tjetër në bregun e rrugës ku është e shkruar se cilat janë fshatrat apo vendbanimet tjera me të cilat fshati, komuna në fjalë është e binjakëzuar. Duhet ta dini: kryebashkiaku i komunës në fjalë nuk pyet askënd në qeverinë qendrore as në atë rajonale, për leje me rastin e binjakëzimit me simotra nga vendi apo Evropa! Pak a shumë kjo gjë parashihet në letër/projektin e Ahtisaarit dhe Rohanit, kur lidhja e komunave kosovare me të tjera në rajon apo edhe në Evropë është në pyetje.

Ky kryebashkiak i kësaj komune jo vetëm që nuk ka nevojë të pyesë ndokënd- pos Kuvendit Komunal apo siç në Evropë quhet edhe Këshill Bashkiak, por në të njëjtën kohë ai duhet të merret me çdo gjë që ka të bëjë me territorin e “tij” - duke filluar nga përmirësimi i infrastrukturës rrugore deri tek ndërtimi i shkollave dhe dhënia e lejeve për hapje restorantesh apo prerje lisash në rrugët e bukura të fshatrave të rregulluar gjithandej në Evropë. Po kjo Evropë dhe këto vende, natyrisht gjithnjë duke iu përshtatur realitetit social e më herët edhe atij (ndër)etnik, i kanë të rregulluara këto gjëra dhe problemet me atë që quhet pushtet lokal në këto kohë dhe që dekada të tëra munden dhe dinë të eskalojnë vetëm kur arkat janë në pyetje. Pra, vetëm kur marrin më pak apo më shumë para!

Pak a shumë këto do të duhej të ishin edhe çështjet që kanë të bëjnë me Kosovën e nesërme, me Kosovën e rregulluar me status dhe me Kushtetutë të ardhshme në të cilën në kuadër të pakove ligjore edhe do të renditeshin të gjitha kompetencat që kanë të bëjnë me këtë pushtet lokal.

Tapia e Ahtisaarit dhe Rohanit mendon pra jo për këtë Kosovën e sodit por për atë të nesërmen kur rregullimi i pushtetit lokal është në pikëpyetje. Por ja që ky propozim ka për bazë gjendjen reale në Kosovë. Gjendjen e pakicave dhe në këtë mes gjendjen sidomos të pakicës serbe e pse jo edhe të asaj rome apo edhe nëse doni pak pozitivëm, edhe asaj turke a boshnjake. Duhet të jemi realistë: për faktin që Ahtisaari e Rohani për bazë kanë marrë gjendjen faktike në terren, faj nuk na kanë as njëri dhe as tjetri, por shumë më tepër faji është tek shumica shqiptare dhe natyrisht edhe tek administrata e lodhur e OKB-së në Prishtinë e cila për gjithë këto vite ka ditur dhe mundur që të ndërrojë fytyrën sa herë që i janë ndërruar krerët.

Për këtë shkak duket më tepër se cinik kursivi i kthyer (sidomos i publicistikës) kur drejton pyetjen dhe me këtë edhe gishtin, nga politikanët tanë me tonin e përbashkët: a është ky (propozimi i Vjenës) çmimi i pavarësisë?! Natyrisht që ky është çmimi, do të duhet të jetë përgjigjja e anëtarëve të delegacionit shqiptar, sepse si shoqëri nuk kemi pasur fuqinë apo mundësinë të rregullojmë këto gjëra dhe tash duhet të shpëtojmë atë që është për t’u shpëtuar. Por këta (politikanë shqiptarë) nuk duan dhe nuk munden as këso radhe të jenë dinjitozë dhe flasin haptazi për këto dështime a lëshime. Shkaku është i thjeshtë: shumica absolute e tyre tashmë vetëm fizikisht janë në Vjenë apo në tryezat e punës në Prishtinë. Klasa politike kosovare tashmë e ka hapur fushatën profiluese paraelektorale për zgjedhjet e vitit që vjen dhe është krejt logjike që asnjëri prej tyre nuk do të flasë as edhe për një njollë e lëre më dështim në tërë këtë proces negociator.
Kujtoj që në këtë teh do të duhet të drejtohet më shumë pena e gazetarëve dhe publicistëve sesa në atë se çfarë çmimi po na kërkon perëndimi në këtë fazë të negociatave. Thënë më konkretisht, është detyrë e medieve që të merren me gjendjen në terren. Që nganjëherë të shkojnë në fshatrat e pakicave dhe sidomos të pakicës serbe edhe kur tandemi Haraçia & Tërmkolli nuk mësyjnë atje me tërë bagazhet e urdhrave të Çekut dhe do të doja angazhimin maksimal.

Decentralizimi, reforma e pushtetit lokal, komunat serbe, quajeni si të doni, të cilat qysh në prill bashkë me çështjen e kishave ortodokse, do duhet të jenë punë e përfunduar për Rohanin dhe Ahtisaarin, e deshën këtë apo jo Prishtina dhe Beogradi, tashmë ka filluar të hyjë në rrugën e saktësimit të kufijve të komunave dhe formave të ndërlidhjes së tyre me Prishtinën dhe Beogradin. Prishtina vazhdon të jetë në ofensivë edhe tani, sepse “skenari më i keq i mundshëm” nuk është duke ngjarë as në këtë çast dhe sipas gjasave nuk do ngjajë më.

Problemin më të madh do ta ketë natyrisht Beogradi të cilit kosovarët serbë kanë nisur t’i dalin dore sepse Prishtina po fillon t’ua zgjasë dorën me oferta konkrete dhe realizëm për gjendjen aktuale dhe sidomos të ardhmen. Prishtina pra duhet ta kuptojë që tabelat për binjakëzimet e katundeve e komunave serbe, për ato shqiptare as të mos flitet, duhet të jenë kokëçarje e kryebashkiakëve të tyre. Kështu flet dhe vepron Evropa. Dhe nëse duam të jemi edhe ne Evropë, atëherë pse jo? Pse të mos veprojmë ashtu!