Celularin e liron demonopolizimi

U bënë vite që opinioni publik shqetësohet për çmimin e lartë të bisedave me celular, e nga ana tjetër, përveç Gazetës Shqiptare, pak kush po analizon shkaqet e rrugët e zgjidhjes! Qeveritë ndryshojnë, po çmimet e dyshes AMC-Vodafone mbeten njësoj të larta: me disa fish më të larta se në çdo vend tjetër të krahasueshëm me ne. Enti Rregullator i Telefonisë (ERRT), që duhet teorikisht të vendosë çmimet, është i pafuqishëm: nga njëra anë, i paraqiten me qindra mijra faqe shifrash për të studjuar (nga t’ua gjejë fillin e shkreta ERRT), e nga ana tjetër, kush e di se çfarë i jepet edhe nëndorë, që t’i mungojë fare vullneti i studimit! Zyrtarët shqiptarë nuk detyrojnë dot këtë dyshe monopoliste, AMC-Vodafone, që të përdorë tarifa normale, ato të rregulluarat nga ERRT-ja, prandaj e vetmja zgjidhje është që t’i lihet në dorë tregut: të demonopolizohet tregu, pra të derregullohet, duke futur disa firma të tjera konkuruese.

Në teori, ERRT-ja duhet të përcaktojë çmimin e tregut të bisedave me celular, sepse mungon rregullatori perfekt i çmimit, konkurenca në treg: janë vetëm dy kompani greke që operojnë, dhe dihet se në këto kushte, është e pritshme që këto kompani të merren vesh për çmimet, pra të kalojnë nga pozitat oligopoliste (treg me pak furnizues) në pozita monopoliste (apo kuazimonopoliste, si treg me një furnizues).

Por ERRT praktikisht nuk e kryen dot detyrën e saj. E para, sepse përbëhet nga nëpunës të shtetit shqiptar, që i përkasin një xhinsi të njohur, xhinsit tonë, e nuk ka sepse të presim prej tyre, që papritmas të ndryshojnë nga “vllezërit” e tyre në punët tjera të shtetit tonë: ne jemi kampjonë të korrupsionit në botë! Pra, edhe ata të ERRT-së janë njësoj të korruptuar, rendin njësoj pas rryshfetit, si edhe “vëllezërit” tyre mjekë, nëpunës bashkie apo ministrie, gjykatës, prokurorë, mësues etj. E dyta, po të mos jenë të tillë, të korruptuar, do ta kishin shumë të vështirë të mbijetonin në administratën shtetërore shqiptare, që thith të korruptuarit, dhe flak tej të ndershmit.

E treta, në rastin konkret, pasuria e madhe që është përqëndruar në këto dy kompani, e rëndon më tej shtytjen për korrupsion. Duke pasur para të madhe në dorë, këto firma janë bërë “sponsorizuesit” e çdo gjëje në Shqipëri, duke filluar me masmediat, me bisedat e kryeministrit e të tjerëve, e duke mbaruar me gjërat më të vogla. Në këto kushte, AMC-Vodafone i kanë xhan të gjithë, e prandaj kush do ta mbronte një zyrtar të ndershëm të ERRT-së, që do të donte të zbatonte ligjin ndaj tyre?! Menjëherë shefat do ta degëdisnin zyrtarin e shkretë, do ta hiqnin që të merrnin ryshfetin përkatës nga AMC-Vodafone, që ai nëpunësi guxonte t’i shqetësonte.

Nuk është vetëm Shqipëria që ka këto probleme me ERRT-rat: edhe në shumë vende të huaja, më të përparuara se ne, më pak të korruptuara se ne, puna rregullatore e enteve ka rezultuar shumë pak efektive.

E vetmja zgjidhje është derregullimi: të futen në tregun tonë disa firma që sigurojnë bisedimin me celularë. Nuk mjafton një “Eagle Moble”, ajo kompania shtetërore fantazëm e celularit, e lidhur me Telekomin tonë. Jo, duhen së paku edhe tri kompani të tjera.

Shteti duhet të veprojë urgjentisht, e në ballë të shtetit është ministria që mbulon telefoninë, ajo që ka ministër z. Basha. Ministria duhet të organizojë me urgjencë një ofertë përkatëse për dhënie të tri liçensave të reja. E këto liçensa duhet të promovohen shumë e shpejt, në vende si Italia, që është fqinji ynë, dhe ku operojnë disa kompani celulari. Nëse do të siguronim që në Shqipëri të operojnë së paku 5-6 kompani celulari, automatikisht, pa shumë nevojë nga ERRT, do të ulej çmimi i bisedave telefonike, duke u barazuar me vendet e tjera. Kjo sepse do të fillonte gara reale, pa marrëveshje në mes ofruesve të shërbimit: është shumë më e lehtë për shtetin të pengojë që të merren vesh për caktimin e çmimeve të larta, 5-6 kompani celulari, sesa dy, e kjo është garancia që ligjet e konkurencës do të fillojnë të veprojnë.

Ka vite që e kërkojmë këtë derregullim - përse nuk bëhet? Ka vetëm një përgjigje racionale: sepse AMC-Vodafone korrupton qeveritarët që kanë detyrë për ta bërë këtë derregullim! Ky kryeministri i ri u mburr shumë për antikorrupsionin e tij, por edhe ky, po mbush vitin në pushtet, por nuk po duken gjëkundi as tri kompani celularësh, e as dhe një e vetme. A mos u korruptua edhe ky?! Një tregues i këtij korrupsioni do të jetë mos derregullimi i celularit, mosardhja e kompanive të tjera të celularit—po presim dhe pak e të shohim, se me premtimet boshe të tij, e kemi tashmë thesin plot, kurse ralizimet futen rehat në xhepin e vogël të pantallonave!