Distanca Tiranë-Prishtinë në “Opinion”

Gjatë javës së shkueme RTK kishte vendosë me u lidh me emisionin “Opinion” në nji transmetim ‘live’, emision që ka nji renome dhe histori të lakmueshme në botën mediale shqiptare.

Tue dashtë me i thanë nja 2 fjalë se si ndodhi ky ‘depërtim’ (ma mirë me thanë ‘penetrim’) 7 orësh ‘live’ në sferën publike të Kosovës dhe për çfarë arsyesh, m’lejoni me e ndërtue shpejtazi nji kontekst ku mujm me e lëshue këte emision.
Siç dinë punët me qenë zakonisht të thjeshta në vetvete, gjithçka filloi me nji nevojë të Baton Haxhiut – me u pa. Dhe, me disa lajka që Batoni nuk i ka zor me i thanë. E lavdon siç din Batoni, me sherr, menaxhmentin e RTK-s dhe i bind me jau shitë emisionin “Opinion” - me vetveten n’to (sic!).

Por, siç din Batoni në këtë përpjekje të vazhdueshme të tij me u pa, njikohësisht edhe me ba punë të mira, pahiri, rezultoi se emisioni “Opinion” vuni në pah dhe vërtetoi përfundimisht tanë pamundësinë dhe mungesën e medias elektronike kosovare dhe tanë distancën qytetnuese e kulturore të Tiranës me Prishtinën. Diçka që na n’Java e përsërisim si vergël plot 4 vjet.

7 orë ‘live’ t’emisionit “Opinion” provuen dhe na dëshmuen jo vetëm kulturën e debatit, jo vetëm përgjegjësinë e njerëzve me mandat n’Tiranë për me iu nënshtrue ekzaminimit publik, kulturën dhe diapazonin e atyne që përfaqësojnë dhe kanë poste me përgjegjësi n’Tiranë, por edhe diçka shumë ma shumë – Distancën. Distancën qytetnuese. Distancën kulturore të Tiranës me Prishtinën. Distancën gjuhësore dhe ate t’artikulimit. N’emisionin “Opinion” u pa jo vetëm Baton Haxhiu (me shall!), por edhe krejt ajo që i mungon sot Prishtinës politike e kulturore, që kisha me e përmbledhë me nji fjali – mungesa e kulturës qytetare.

Sepse, mendoj se nga kultura qytetare buron ndjenja e përgjegjësisë ma s’pari ndaj vetvetes dhe mandej ndaj atij mandati të fituem dhe besimit të atyne që kanë votue për ty, por edhe vetëdija e kultura e qytetarit me e kërkue e me luftue për ate besim e përgjegjësi të dhanun.
Ra ky emision e u pa tanë papërgjegjësia e politikanëve tanë, u pa mungesa e transparencës, u pa ashiqare sesi iket dhe mbytet debati n’Kosovë, u pa debakli i medias elektronike kosovare, u pa DISTANCA.

Asht Distanca ajo që i ban mandej tanë njerëzit me mungesë kulture qytetare n’Prishtinë me u ba euforikë, me u shpreh në superlativ e në mënyrë jokritike ndaj Tiranës dhe emisionit “Opinion”, tue ra n’depresion e tue u vesh me mazokizëm të përkryem – “kurrë s’kemi me e kalue këte Distancë!”, pa e pa nji të metë të madhe të këtij emisioni dhe krejt Tiranës zyrtare ndaj Kosovës – stereotipizimin.

Se ka Distancë mes Prishtinës e Tiranës kjo tashma s’asht tabu. Edhe nëse ka qenë tabu me nji moment, këte tabu e ka shkërdhye JAVA. Ishte e zorshme me e pranue, por ma n’fund të gjithë po e pranojnë – Distancën. Rrugët ndahen kur duhet me u përpjekë me i gjetë shkaqet e kësaj Distance. Kur duhet me e përcaktue se konsekuencë e cilave fenomene historike, politike, kulturore, gjuhësore e qytetnuese asht kjo Distancë. Nji përgjigje e mundshme në këtë pyetje asht vetë lansimi dhe atituda publike e Gazetës JAVA, që asht i pari medium kosovar që e konstaton dhe mundohet me i gjetë zbërthimin dhe me i dhanë përgjigje kësaj Distance.

Atituda e Gazetës JAVA nuk gjenerohet nga ajo ndjesi e thellë inferioriteti dhe mazokizmi të përkryem që e ka kaplue qarshinë e Prishtinës nga kjo Distancë, por tue u mundue me i eksplorue e me i identifikue e faktografue fenomenet, ngjarjet, dokumentet, stereotipet, emisionet, filmat, botimet… që kanë shkaktue dhe po vazhdojnë me e mbajtë e me e kultivue këte Distancë...
Asht Distanca ajo që i ban njerëzit me e pa e përjetue ‘penetrimin’ e emisionit “Opinion” në sferën publike të Kosovës si diçka të hatashme, fascinante e me u shpreh me fjalor tifozësh të futbollit si ta nxamë Shkëlzen Maliqi në nji artikull. (Për te, pak ma vonë.)

Por, nëse vetëm për pak lirohemi nga kjo eufori dhe i kthehemi kthjelltësisë dhe qëmtimit kritik të këtij ‘penetrimi’ t’emisionit “Opinion”, na dalin shumë pyetje që nuk mbështesin me çdo kusht këte eufori me këte emision.
E para: në momentet historike të nisjes së negociatave për status; në momentet dramatike kur Presidenti i Kosovës asht në gjendje të randë shëndeti; në momentet kur sëmundja e zotit Rugova ka shkaktue lëvizje dhe ambicie për pushtet e kontroll mbrenda partisë ma të madhe LDK dhe ka ba me u mendue për kohën post-Rugova e asnji transparencë nuk ka; në momentet kur Kosova përballet me çashtjen e decentralizimit, minoriteteve, identitetit, flamurit… t’ardhmes… Radio Televizioni i Kosovës, servisi i vetëm publik i Kosovës, i kushton 7 orë hapsinë çashtjes së Zogut të Zi n’Tiranë, a me e ndërtue a jo, dhe 100 ditëve të Qeverisë Berisha (sic!).

Ku asht kuptimi i këtij ‘penetrimi’? Në faktin se menaxhmenti i këtij servisi publik e pranon disfatën? E pranon publikisht se nuk ka guximin e duhun profesional e qytetar me i hapë dyert e studiove për asnjanën nga këto çashtje të Kosovës që përmendëm? Se ma lehtë e ka me i dhanë hapsinë ekzaminimit të Qeverisë Berisha sesa ekzaminimit të Qeverisë Kosumi? Se ma lehtë e ka me folë për Zogun e Zi, sesa për Faqen e Zezë të nji kosovari mbrenda Standardit ’72?

E dyta: vetëm para disa javësh, Gazeta JAVA kishte pregaditë nji debat lidhun me çashtjen e identitetit ‘kosovar’, nji temë me shumë implikime e me shumë randësi për të sotmen e t’ardhmen e Kosovës, të cilin për fat në bashkëpunim me RTK edhe e realizon. Por, duhet me e thanë se përderisa RTK gjeti guximin edhe profesional edhe qytetar me i hapë studiot për debat, ma n’fund, edhe pse kishte marrëveshjen që emisioni t’ishte ‘live’, në momentin e fundit e ndrron qëndrimin. Dhe, tashti, po kjo shpi lidhet 7 orë ‘live’ me nji emision që nuk e ka për temë Kosovën (pos nëse e konsiderojmë ‘Kosovë’ prezencën e Baton Haxhiut!)

Çka e ban këte medium me iu tutë temave kosovare ‘live’? A duhet me shkue n’Tiranë me i ba emisionet ‘live’ që RTK mos me u tutë? Po nëse Tirana nis me na seleksionue, siç na seleksionon, tue e zgjedhë prej krejt Kosove dhe temave të saj si statusi, pamvarësia, identiteti, gjuha, flamuri, decentralizimi… vetëm Baton Haxhiun, po me shall?

E treta: meqenëse po e konstatojmë se Distanca flet në të mirë dhe përparësi të Tiranës, atëherë si u ba që emisioni “Opinion”, ose cilido nga ato emisione të 100 shpive televizive të Shqipnisë sot, nuk po gjejnë hapsinë e kohë me u kushtue këtyne momenteve historike jo vetëm për Kosovën, por për krejt çashtjen shqiptare në Ballkan, as edhe nji emision me randësi? Nëse Prishtina politike na qenka inferiore dhe e lanun, nëse media elektronike në Prishtinë nuk e ka guximin qytetar e njerëzor me i ba hapsinë Kosovës, përse atëhere Tirana e qytetnueme dhe superiore nuk po e ndien përgjegjësinë, as nuk po gjen hapsinë n’emisionet dhe ‘opinionet’ e veta për Kosovën?

Imagjinoni 7 orë emision ‘live’ me protagonistat e jetës publike e politike në Kosovë, ndihmue me ate kapacitet intelektual e qytetar, që u pa n’emisionin “Opinion”, kushtue temave si statusi, identiteti, flamuri… e ardhmja… Kosova… Vetëm atëhere kuptohet se sa pak e sa stereotipike janë ato 7 orë emisioni në kontekstin e momenteve dhe ngjarjeve e temave që përmendëm.
E katërta: Se si emisioni “Opinion” e kupton çashtjen e Kosovës, flet bash pozicioni dhe roli i Baton Haxhiut mbrenda asaj mizanskene: i largët, si Kosova, i hutuem, i hapareshun n’karrige nga mërzia e temave që s’i kishte familjare, i heshtun dhe i vetëdijshëm se – ku e ka vendin. Si Kosova.

E pesta: as që po guxoj me e lansue pyetjen: e pse asnji shpi televizive nga ato 100 e sa nuk po gjen jo 7 orë, po as 7 minuta për ndonjanin nga emisionet e tri shpive televizive kosovare: RTK, KTV, RTV21? Mos asht shumë për nji kosovar me kërkue nji kësi trajtimi të barabartë? Mos asht Dinjiteti, Vetrespekti, Barabarësia, Reciprociteti nji luks për nji kosovar n’relacionet Tiranë-Prishtinë?...

“Oh sa mirë me qenë shqiptar!”
Iu ka ba ves Shkëlzen Maliqit që, sahere don me i lejue vetes me qenë euforik, me qenë jokritik e lajkatues ndaj Tiranës, ai fërkohet për emnin tem dhe atitudën teme publike.
Paj, nime atituda jeme asht publike dhe asht e kritikueshme, por derisa e kuptoj përse tanë mediokrat e mundshëm janë tubue e janë kritikë ndaj kësaj atitude teme, tue e luftue me përgjithësime e gjeneralizme si ‘don me na përça’, ‘rrezik për unitetin kombëtar’, tue e keqkuptue, keqinterpretue, simplifikue dhe paragjykue këte atitudë, nuk e kuptoj pse Maliqi shërbehet me gjeneralizime.

Nga ana tjetër, ndoshta edhe muj me e kuptue, sepse vetëm para nji kohe në revistën KLAN dëshmonte se n’esencë nuk ekziston Distanca, se Migjeni po i ekzagjeron gjanat… etj., etj.. Tashti kur kjo Distancë ma nuk ka ku me u mshef, tashti s’ke si me folë për Distancën për pa u fërkue me Gazetën JAVA dhe vogëlsinë teme. Dhe, përnjihere, Maliqi e pranon Distancën, por po i pengon tashti ajo që ai e quen “Gjuha” si argument.

Mundesh, ashtu me lehtësi si Maliqi, me konstatue se “Gjuha” nuk asht në thelb të Distancës dhe keqkuptimeve civilizuese mes Tiranës dhe Prishtinës, por kur asaj që Maliqi quen “Gjuhë” i kundërven nocionin e “Mentalitetit”, nji nocion që asht 1000-fish ma zor me e faktografue dhe me e substancializue, nocion që për mue i takon domenit të gjeneralizimeve të njisojta si t’asaj ushtrie mediokrash që i janë turr “Javës”, une nuk kam si ndryshe me e kuptue këte krruemje të Maliqit me emnin tem pos si maliciozitet dhe kompleks...
Gegnishtja ma shumë se çashtje gjuhësore asht çashtje civilizuese. Asht çashtje e kulturës dhe vetëdijes qytetare. Asht dëshmi për ekzistimin ose jo të kësaj kulture.

Për mue Distanca që po e konstatojmë mes Tiranës dhe Prishtinës e ka nji spjegim dhe JAVA asht tue mundue me shumë seriozitet me i kontribue me e gjetë rranjën dhe spjegimin, sepse nuk po mujm me u pajtue se kjo Distancë ka ndonji spjegim gjenetik apo tjetërqysh gjindet e shkrueme n’Gjak ja n’Mentalitet, siç po don me dalë nga euforia e zotit Maliqi dhe minoriteti i Batonit!
Kisha me qenë kurioz me e pa se si po e zbërthen Maliqi nocionin “Mentalitet” në diçka që asht e verifikueshme dhe e dokumentueshme.
Por, nuk po due me u zgjat me Gjuhën dhe Distancën, sepse nuk mendoj se Maliqi asht nji interlokutor i gjetun për me e debatue këte relacion.

Po due shkurt me u ndal te ky shkrim i tij për emisionin “Opinion” për me e konstatue nji tjetër jokonsekuencë të zotit Maliqi. Prej ditës kur kisha dhanë dorëheqje në RTK, mes meje e Maliqit zhvillohet nji polemikë e heshtun, e pabame publike, mbrenda nji rrethi miqsh, për RTK dhe përgjithësisht mediat elektronike në Kosovë. Për tanë këte kohë, Maliqi për qëllime për mue të dyshimta, e ka keqkuptue dhe keqinterpretue ma s’pari dorëheqjen dhe arsyet e mia me dalë nga RTK, tue e zhvleftësue e tue i dhanë kahje që asnjihere s’e ka pasë dorëheqja dhe tue ndërtue nji mbrojtje dhe hapsinë për menaxhmentin e ri. Ai haptazi e msheftazi e ka keqpërdorë miqësinë teme tue e zhvleftësue aspektin dhe fuqinë etike t’asaj dorëheqje. Spjegimet e mia se në pamundësi me ba ndryshime, me dorëheqje, si nji akt moral, jam mundue me e alarmue ate gjendje, ai gjithmonë e ka keqinterpretue si dështim.

E gjej me çudi që po ky njeri, i cili për tana këto vjet me ka akuzue se jam kritik ndaj RTKs, se kam dështue dhe nuk kam argumente për dështimet profesionale në RTK, e merr emisionin “Opinion” si argument se sa të zvetnueme e kurrfare janë këto mediume, sidomos RTK.
Duhesh shumë fitore mbi mbamendjen tande me i ba, e shumë fjalë me i përbi e me u ba se nuk i ke thanë, për me i shkrue këto fjali kritike për RTK sot.
Po thom, shkoj Batoni (me shall!) n’Tiranë për me u pa, e shumëçka duel e u pa n’Prishtinë.