Physios apo Momos

Ministri Cikuli në mandatin e parë realizoi tri reforma themelore: Sigurimet shëndetësore, privatizimin e shërbimit farmaceutik dhe privatizimin e shërbimit stomatologjik. Ndërkohë, spitalet tona universitare kanë humbur busullën dhe prof. Cikuli që vjen nga këto ambiente, nuk mund të mbyllë sytë, pasi ai shikon dritë. “Lux mea crux, cruz mea lux”, thotë Nietzsche.

Ndarja e aktivitetit publik nga ai privat në historinë tonë fillon në vitin 1920. Duke hulumtuar aktet e para të qeverisë shqiptare kur instalohet në Tiranë, kam gjetur këtë paragraf mjaft interesant: “Detyrat e Drejtorisë së Përgjithshme të Shëndetësisë. Drejtoria e Përgjithshme ka me nxiere nje urdher ndalim te praktikes se lire (libre pratique) jashte publikut, tue qene se mjeket e soçme jane tenje te zene, sa mezi muejte me plotesue kadron e nevojshme. Prandaj, secili mjek n’interes te shendetesis botore (publike) do te jete i detyruem me pame detyren qi ka me ngarkue autoriteti kompetent; atij mjeku qe s’pranon detyren e propozueme, i merret dores diplloma, tue ndalue me ndjekje te profesionit te tij (AQSH. 1920)”.

Sa më tepër kalon koha, aq më tepër fenomenet janë të njëjta. Spitalet tona universitare duhet të njehsohen me normën evropiane, pasi degradimi i cilësisë së shërbimit, mungesa e edukimit të vazhdueshëm, kosto e eficencës, mungesa e gjeneratave të specializuara jashtë, dezertifikimi pas drekës, fiktiviteti i orareve, delokalizimi jashtë mureve dhe për terciarin kjo përkthehet “jashtë kufijve” etj, janë të gjitha fenomene që tashmë nuk kanë nevojë për konstatim. Mjafton një shifër: Më 2005-ën vetëm në një spital të Turqisë janë trajtuar mbi 400 pacientë shqiptarë me sëmundje zemre. Kërkon ky fenomen, përveç shpenzimeve ekonomike të individit dhe GDP-së, një strategji kombëtare për grupet më të mëdha të sëmundjeve, si vaskularet, kanceri, trauma?

Kolegë dhe miq, kudo që të keni kryer specializimet në Evropën Perëndimore ose SHBA, në spitalet universitare, aktiviteti privat jashtë mureve të spitalit e ka marrë verdiktin. Pas vitit 1992 deri më 2002-shin, në reformimin e sistemit shëndetësor janë organizuar takime, seminare, konferenca me dokumente përkatës, ku këshilltarët kryesorë kanë qenë Domenique Jolly i grupit të spitaleve të Parisit, Chris Newman i agjencive spitalore të Chicagos, aktualisht kryetar i Këshillit Administrativ të Bashkisë së New-Yorkut, Charles Brether i grupit spitalor të New Yorkut, të cilët, ndër të tjera, i kanë shpjeguar ndarjen e sistemit publik nga ai privat në spitalet universitare.

Por më duket se korteksi premotor në këtë rast, ka penguar auditin e aktorëve pjesëmarrës në këtë reformë. Pra shtrohet pyetja: Do t’i nënshtrohen Physios-it, ligjeve të natyrës njerëzore apo Nomos-it, ligjeve të shoqërisë civile që Jolly, Newman, Bretcher u përpoqën të na mësojnë me definicionin: Sa më vonë ta kryeni ndarjen e publikut nga privati, aq më tepër do t’ju degradojë sistemi shëndetësor, i cili do të jetë një boomerang edhe për ju vetë. Ky ka qenë mesazhi i seniorëve të politikave shëndetësore.

Për një fakt më vjen keq, se dy drejtues të vjetër dhe të rinj të QSUT-së, për sa i njoh memoteknikë, auditet e mësipërme i keqpërdorën kësaj radhe për të mbetur në epiqendër.
Në vazhdim të reformës, prof. Cikuli, bazuar në ligjin për konfliktin e interesave, i nisur nga një preambule të diskutuar, miratoi statutin dhe ashtu si “Aristotelis dixit” në “Politikat”, për një vit ai vetëm shpjegoi.

Aktualisht është momenti i aplikimit dhe reaksioni i disa miqve të mi ishte sikur vinin nga një tjetër galaksi. Duke mbetur besnik i parimit se një aforizëm është rruga mbretërore që orienton qendrën e mendimit, më lejoni t’ju përmend atë të profesorit tim: “një mendje kam si për dimër edhe për verë”, pra është koha për ta përdorur atë intramuros.
Okhlokratia me ndihmën e medikamenteve, nuk është mjeti për të arritur qëllimet, kur në qendër është pacienti, kodi etik dhe e ardhmja është Evropa.