MANIFESTIMI I FUNDIT QË U MBAJT NË GJUHËN SHQIPE NË BUKURESHT

Asimilimi bën kërdi në diasporë, sidomos në Greqi dhe ne disa vende te prekura nga blasfemia e komunizmit. Sa të çuditshëm dhe sa të përçarë që jemi! Dy shqiptare e tre parti. Del nje turme pleherash te internetit per te devalvuar vlerat kombetare te figurave qendrore te atdhetarizmit shqiptar ne Kosove. T'i ketë fajet vallë demokracia apo partitë politike? Assesi! Mos vallë parazitizmi i ka fajet apo mentaliteti bolshevik i atyre që s'i lexojnë rilindësit tanë! Shqiptarët dikurë ishin më të organizuar se sot. Përfaqsuesi i fundit i diplomacisë së Ramiz Alisë, ishambasadori shqiptar në Bukuresht, Piro Vito, edhepse ishte socialist, interesohej për varrin e Nikolla Naços, shqiptarit më të shenjtë që ka patur Bukureshti ndonjëherë. Shkëlqesia e Tij, zoti Leonidha Mërtiri, ish/ambasadori i Shqipërisë në këtë vend, pa marrë parasysh përkatësinë e tij politike, interesohej me gjithë zemër për fatin e komunitetit të këtushëm shqiptar dhe dha kontribut për inaugurimin e një pllake përkujtimore në hotelin Continental, ku pat qëndruar Ismail Qemali me rastin e mbajtjes së mbledhjes historike të nëntorit (1912). Po keshtu pat vepruar edhe amabasadori aktual, Shkëlqesia e Tij, z. Dashnor Dervishi me rastin e inaugurimit te bustit te Naim Frasherit ne Bukuresht, meritën qendrore duke e patur ne kete perurim ish-minstri Besnik Mustafaj.

Diaspora nuk ka nevojë për politikë dhe ajo nuk guxon të jetë e përçarë, na thoshte zoti ambasador dhe bënte çmos për ta njohur, për ta përkrahur këtë komunitet, me krejt dashamirët e Shqipërisë, me të gjitha vlerat e shqiptarizmit. Një funksionar i ambasadës shqiptare, zoti Aleks Jaso, me origjinë arumuno/shqiptare, dha madje edhe kontribut konkrt për botimin e revistës Albanezul/ Shqiptari, siç pat dhënë kontribut për afirmimin e Kosovës në Rumani edhe një diplomat tjetër shqiptar me prejardhje arumune, zoti Marko Bello. Nga një vizitë te njëri nga veteranët më të shquar të komunitetit shqiptar të Bukureshtit, zoti Thanas Kristo Rëmbeci, korçar i zjarrtë, filohebre dhe dashamir i Kosovës, i njohur zyrtarisht me emrin T'nase Cristescu, pasi na flet me admirim për vlerat e komunitetit dhe shqiptarët e mirëfilltë të kësaj diaspore, na qet mbi tryezë një broshurë. E sheh këtë, na thotë: Ky është programi i manifestimit të fundit kulturor që kanë mbajtur në gjuhën shqipe shqiptarët e Rumanisë. Fjala është për programin kulturo-artistik, të organizuar nga Lidhja Antifashiste e Shqiptarëve të Rumanisë, më 28 Nëntor 1947.

Dhe na nxjerr xhaxhi Nasi përpara, një grumbull fotografishë me ata që e kanë nderuar artistikisht këtë manifestim. Programi është i shkruar rumanisht, dhe është shpërndarë me rastin e mbajtjes së manifestimit në Sallën Prietenia (Miqësia), që gjendet edhe sot e kësaj dite, përballë Ambasadës së Shteteve të Bashkuara të Amerikës, në qendër të Bukureshtit. Asokohe ishte fjala për miqësinë rumuno/sovjetike, ndërsa sot godina ka tjetër emër dhe tjetër destinacion veprimi. Programi i kësaj broshure u realizua në gjuhën shqipe, me këngë e valle, me recitime, aktrime e kostume kombëtare. Prej asaj mbrëmjeje e deri më sot, shqiptarët e këtij vendi nuk patën fat më, të organizojnë më mbrëmje të këtilla, me kontribute konkrete artistike, për Ditën e Flamurit. Nëqoftëse e kanë shijuar e përjetuar këngën shqipe, vallen shqipe, dramën shqipe, filmin shqiptar, këtë e kanë bërë ansamblet shqiptare që kanë kaluar nëpër Rumani në kohën e Enverit, apo diplomatët shqiptarë që i kanë ftuar shqiptarët në Ambasadë, për të kremtuar së bashku Ditën e Flamurit, apo me rastin eardhjes së ndonjë personaliteti të lartë nga Tirana.

Drenovarët, boboshtarët dhe dardharët i karakterizonte një ndjenjë e lartë e solidaritetit dhe respektit ndaj vlerave letrare e artistike. Asdreni, Mihailesku Toskani dhe Viktor Eftimiu ishin tri nga figurat qëndrore të Boboshticës dhe Drenovës në Rumaninë e periudhës së Mbretërisë. Veprën e tyre e vazhdojnë sot në Amerikë Niko Dako, Rozi Theohari, Rajmonda Mojsiu etj. Duke shfletuar Programin që na e ofroi xha Nasi, shohim se në pjesën e parë të këtij manifestimi është kënduar Hymni i Shqipërisë, Hymni Mbretëror Rumun, hymni i Bashkimit të Republikave Socialiste Sovjetike, pas intonimit të të cilavet e ka mbajtur Fjalën e hapjes, Viktor Kristea, Kryetar i atëhershëm i Unionit të Shqiptarëve Antifashistë të Rumanisë. Në Pjesën e dytë, këndohen këngët partizane Kushtrimi, Shqipja mori malet, Hymni i Armatës Shqiptare, potpuri këngësh kombëtare shqiptare, të harmonizuara nga Hipokrat Kondi, si dhe këngë popullore rumune. Recitohen vargje të Asdrenit, degjohet zëri artistik, operistik, i zonjushes Smaranda M. Toskani, këndon në piano motra e saj, zonja Aglaja Mihëilesku Toskani (nga Opera Shtetërore), recitohen vargje të Çajupit etj. Në pjesën e tretë të programit, jepet shfaqja Heronjtë e punës, regjinë e së cilës e ka bërë shkrimtari shqiptar i Bukureshtit, Foqion Miçaço, jeta dhe vepra e të cilit meriton të ndriçohet.

Subjekti i kësaj pjese ndërlidhet me ndërtimin e hekurrudhës së parë shqiptare Durrës-Elbasan, si dhe me punët e bëra në njërin nga kantjeret e rrugës Kukës-Peshkopi, kur të rinjtë shqiptarë, ndërtuan vullnetarisht, në vitin l946, 65 km.rrugë. Personazhet e kësaj pjese janë të gjithë shqiptarë të Bukureshtit: Teodor Papapavli (Bardhi), Nasi Kristesku (Zejneli), Antoneta Kristesku (Afërdita), Nesti Proto (Nesti), Konstantin Shandro (Selo), Pandeli Shundi (Koço), Matej Danili (Tekniku) dhe Toma Velo (Gaqo). Për ne, që kemi patur fatin t'i njohim disa nga këta, më me rëndësi se subjekti i pjesës në fjalë, është jeta dhe vepra e këtyre bijve të shenjtë të rilindësve tanë, korçarë me zemër të zjarrtë, shqiptarë dhe arumunë bashkë, dashamirë të kombit dhe atdheut, qytetarë të denjë për atdhetari dhe qytetërim, moral, besnikëri dhe unitet, aftësi, përgjegjshmëri dhe ekuilibër, për të cilët kemi shkruar dhe do të shkruajmë.