Pakoja e koduar e Ahtisaarit

Ndikimi që fanatizmi i një “femre”, kapriciot e një tjetre dhe intrigat e një të trete, ushtruan politikën, trazirat dhe pajtimet e kohës në një pjesë të konsiderueshme të ballkanit dhe evropës, janë cështje që janë diskutuar kaq shpesh sa s’ka asnjë që të mos e dij. Do të ishte një humbje kohe të sillje shembuj të tjerë të veprimit të faktorëve personalë në shkaktimin e ngjarjeve të mëdha kombëtare, si të jashtme ashtu edhe të brendëshme, si të ketë qenë kahje e tyre. Sensi i përgjithshëm i njerëzimit është kaq larg përputhjes me dogmat e atyre që po përpiqen të na e flenë mendjen nga rreziqet e marrveshjeve, të pavullnetëshme.

Dihet se ka pasur një varg negociatash rreth problematikës dhe zgjidhjes së cështjes së statusit të Kosovës dhe ato prodhuan kokëcarje dhe mosmarrveshje të skajshme. Ndërsa tani dëshira e liderëve dhe vullneti i qytetarëve është shëndrruar në mundësi politike dhe pritje të mbizotrimit të arsyes, aktit historik, pakos së Ahtisaarit dhe rastit të saj sui generis.

Nuk kanë mbetur edhe ca ditë dhe i dërguari special i Kombeve të bashkuara Marti Ahtisari dhe të shpalos propozimin e tij të statsusit të ardhshëm të Kosovës, propozim që sipas të gjitha gjasave do të shpjegoj funksionalitetin e brendshëm të demokracisë dhe ndërtimit të saj, por koka e pakos së Ahtisaarit do të jetë e koduar. Ka pasur shumë opinione dhe analiza rreth kësaj pakoje, ajo sigurisht se ka ngjallë dyshim dhe dilema te pala kosovare, duke shkaktuar edhe ethe të forta se si do të duket, por një gjë duhet ditur, asgjë spektakulare nuk do të ketë për Kosovarët e aq më pak për serbët.

Ahtisaari si duket do të propozojë shtyllat e ndërtimit të shtetit të ri të Kosovës dhe më pas do të ndjekë rrugën e tij të diplomacisë ‘shuttle’ pas dorëzimit të pakos tek palët negociuese për të marrë opinionet e tyre dhe sugjerimet në lidhje me propozimin e Ahtisarit për statusin e ardhshëm të Kosovës. Po ajo cka më së shumti do ta habis palën Kosovare do të jeta ajo se pakoja nuk mund të deshifrohet por vetëm të lexohet, ndoshta do të sorollaten pak deri sa ta kuptojnë sipërfaqësisht, se cka në të vërtet fshihet prapa saj dhe të ardhmes së tyre.

Gjuha që Ahtisaari do të përdorë në këtë pako do të jetë gjuhë e politikës dhe diplomacisë së gërshetuar amerikano-evropiane. Kapaciteti për ta kuptuar këtë stil dhe gjuhë të diplomacisë do të jetë i vështirë për politikanët tanë dhe kapacitetin e tyre intelektual, politik dhe diplomatik. Kjo gjuhë që do përdorë emisari Ahtisaaari është e përmasave të rëndësishme të politikës dhe diplomacisë e që në fakt është pothuaj e pamundur t’i gjesh fillin e shkakqeve dhe pasojave që do përcaktohen Brenda pakos për të ardhmen e Kosovës.

Psh. njëra ndër to do mund të ishte, në vend se të propozoj pavarësi, ai i hap derë rezolutës, ku do mund të lexohej “vullneti i këtij populli do peshohet dhe matet në rezolutën e ardhshme të KS të OKB-së për ta njohur parimin e vullnetit politik të saj për vetvendosje”. Përmasa politico-diplomatike e emisarit Ahtissari do të ngre probleme të ndërlikuara sepse do përmbajë “kodin e pakos” dhe po ta shohësh hollë e hollë do të jetë e mistershme për nga natyra politike dhe diplomatike. Pala Kosovare do të kërkojë së pari konsulta rreth pakos së Ahtisaarit për sqarime të mëtutjeshme dhe kuptimësin e saj.

Ndërsa pala serbe do ta mohojë kategorikisht edhe pse që në fillim ndoshta do ta pranojë në dorë por në fund do të heqë dorë kur ta kuptojë gjysmën e së vërtetës se aty fshihet pavarësia e mbikqyrur e Kosovës dhe heqja e deformimit dhe difektit të marrëveshjes së Rambujes dhe Kumanovës.