Me shkrimtarin dhe publicistin Jeton Kelmendi në Bruksel

"Për Kosovën vendoset në Nju Jork dhe nga Brukseli gjatë kësaj vere vështirë të pritet ndonjë nismë serioze dhe konkrete" - thotë publicisti Jeton Kelmendi. Sipas tij, periudha e shtyrjes së statusit do të duhej shfrytëzuar për organizimin e zgjedhjeve, sidomos për shkak të ndryshimeve që ka pësuar skena politike në Kosovë, që nga zgjedhjet e kaluara.

Lajmi Shqip: Çfarë pasojash negative mund të shkaktojë brenda në Kosovë shtyrja e vazhdueshme e vendimit për statusin politik?

Kelmendi: Me Kosovën ka ndodhur një eksperiment i madh, që fatkeqësisht po vazhdon. Që pas çlirimit të vendit, komuniteti ndërkombëtar ka instaluar struktura nga më të ndryshmet. Së pari rezoluta 1244 ka qenë jo e mirë për një të ardhme evropiane për Kosovën, pastaj edhe kjo rezolutë është shkelur. Është shtyrë koha e paraparë me rezolutë, për zgjidhjen përfundimtare të çështjes. Kështu një varg parregullsish kanë ndodhur në raport me Kosovën dhe tani prapë vazhdohet me shtyrje. Pa dyshim se pasoja ka dhe të gjitha pasojat e mundshme i dinë faktori politik vendimmarrës ndërkombëtar. Që ta kenë nën kontroll situatën, faktori politik ndërkombëtar ka krijuar një "grup komunikativ" për ta dhe ai grup përbëhet nga liderë të partive më të mëdha politike, kështu që edhe pse ata nuk punojnë mirë, janë përfaqësuesit e popullit. Thjeshtë rreziku nuk mohohet, por ai vjen nga një përqindje jo e madhe. Dhe, kur jemi këtu duhet thënë se edhe media është duke i shërbyer këtij "stabiliteti".

Lajmi Shqip: A ka arritur Rusia qëllimin e saj për të përçarë Bashkimin Evropian në përkrahjen për planin e Ahtisarit, që parasheh pavarësinë e mbikëqyrur për Kosovën?

Kelmendi: Jo, këtu është në pyetje diçka tjetër. Evropa kurrë nuk ka qenë unike dhe kjo dihet edhe më parë, jo vetëm nga rasti i Kosovës. Natyrisht, Evropa do të duhej ta zgjidhte çështjen e Kosovës, sepse Kosova është pjesë e Evropës, mirëpo këtu më së paku pyetet Bashkimi Evropian. Thjeshtë, Kosova është problem ndërmjet SHBA-ve dhe Rusisë. Në këtë poligon që tanimë janë hapur letrat, flitet dhe shprehen qëndrime, por krejt diku tjetër lëvizin gjërat ndërmjet të mëdhenjve. Mendoj se Rusia nuk është aq shumë e preokupuar për Kosovën, por Kosova është vetëm një nga pikat e sferës strategjike të Rusisë. Ndërkaq, qëllimin për përçarjen e BE-së, ajo e arrin sa herë që dëshiron dhe arsyet për këtë janë të shumta.

Lajmi Shqip: Ju ndodheni në Bruksel, dhe më intereson të di çfarë hapash të tjerë priten nga BE-ja gjatë kësaj vere për statusin e Kosovës?

Kelmendi: Ju lutem, Brukseli është kryeqendra e Evropës, por për Kosovën vendoset në Nju Jork dhe këtu vetëm sillen gjërat e gatshme, edhe pse ka plane edhe jashtë atyre zyrtare. Sipas informacioneve që kemi ekziston një mendim se në rast të mos miratimit të një rezolute të re në Këshillin e Sigurimit, BE nuk do të dërgojë misionin e ri në Kosovë. Për hapat e mëtejmë: besoj se kështu do të shkojë edhe kjo verë dhe nuk besoj se Brukseli do të ndërmarrë ndonjë nismë serioze dhe konkrete.

Lajmi Shqip: Megjithatë, zyrtarë të lartë të BE-së disa herë kanë thënë se Kosova në fund të fundit është një problem evropian. Atëherë a i frikësohet Brukseli shpërthimit të një krize të re në Ballkan, nëse vazhdohet me zhagitjet për statusin e Kosovës?

Kelmendi: E thashë edhe më herët se natyrisht këtë çështje duhet ta përmbyll BE-ja sepse Kosova është pjesë e Evropës. Kurse sa u përket shqetësimeve për eskalimin e situatës në Ballkan, sigurisht se ekzistojnë, mirëpo e vërteta është se atje janë trupat paqëruajtëse të KFOR-it dhe letrat janë hapur: Kosova do të jetë e pavarur, por pritni se ka kohë. Nga ana tjetër duhet shtuar edhe një fakt tjetër, as lidershipi kosovar nuk është i shqetësuar fortë për këtë, por vazhdon me të njëjtin avaz ta mashtrojë popullin. Natyrisht se këtë e sheh edhe BE dhe i përcjell reagimet atje. Siç e thotë populli e ka orën në dorë dhe e din kur i bëhet vonë. Grupi i Unitetit është ora e bashkësisë ndërkombëtare dhe sipas asaj akoma ka kohë.

Lajmi Shqip: Sa prisni se do të jetë i suksesshëm misioni i ri i BE-së në Kosovë?

Kelmendi: Së pari, nuk mendoj se do të shkojë për ndonjë sukses të madh. Është i pari mision i këtij lloj i BE. Dihet roli i këtij misioni, mbikëqyrës, por për Bashkimin Evropian është një test për të parë se deri ku ka arritur BE me funksionalitetin e saj në këtë lëmi.

Lajmi Shqip: Pas kundërshtimit të vazhdueshëm të Rusisë, a besoni në mundësinë e zgjidhjes së statusit përmes rezolutës së Këshillit të Sigurimit?

Kelmendi: Ekzistojnë disa mundësi: Njëra nga to është që Rusia të abstenojë në rast të votimit të rezolutës së re dhe Serbisë t'i thuhet nga Moska se nuk mund të shtyhej më kjo çështje. Kjo pak gjasa të ndodh, të paktën të ndodh shpejtë. Mundësi tjetër është njohja e drejtëpërdrejt e pavarësisë. Kjo edhe më pak i konvenon Serbisë, ngase humb disa nga privilegjet e parapara me planin e Ahtisarit. Një mundësi tjetër është që statusi të shtyhet edhe për dy vjet, pastaj Kosova të njihet shtet i pavarur drejtpërdrejt, ndërsa tani t'i jepen disa përparësi të funksionimit, por në OKB të mos ketë përfaqësues. Ky plan i mundshëm duket të jetë më i pranueshëm për Beogradin.

Lajmi Shqip: A mund të jenë alternativë serioze paralajmërimet për mundësinë e ndarjes së Kosovës?

Kelmendi: Është e vërtet se ekziston një ide e tillë. Kohëve të fundit ka filluar gjithnjë e më shumë të përmendet si mundësi nëpër disa media ndërkombëtare, ndarja e Kosovës. Kjo edhe ka qenë qëllimi i Serbisë. Nëse ndodh kjo tani shqiptarët janë në një pozitë pak më të mirë seç kanë qenë dhe krahu radikal shqiptar do të nis një luftë, ku më pas pos Serbisë do të kyçen edhe shtetet tjera fqinje Maqedonia, Mali i Zi dhe Greqia. Pasojat mund të jenë të paparashikueshme, ngase do të lëvizin kufijtë në Ballkan. Kjo alternativë nuk më duket serioze dhe aspak e mirë. Jemi të vetëdijshëm se faktori politik shqiptar nuk është ai që vendos për Kosovën, por këtu është e meta më e madhe e liderëve që nuk dalin para popullit dhe ta thonë të vërtetën, ne nuk po na pyet kush. Kështu liderët po të jenë të sinqertë populli do të përgatitet për sfidat eventuale.

Lajmi Shqip: Si e vlerësoni punën e ekipit negociator të Kosovës, sidomos në këtë fazë pas shtyrjeve të reja?

Kelmendi: Grupi Negociator apo i unitetit siç po quhet, ka shkelur Kornizën Kushtetuese, nuk ka bërë asnjë punë të mirë. GU është superqeveri, superparlament e çka tjetër. Për mendimin tim puna e GU-së është nën zero dhe një ditë të gjithë do ta shohin. Ky grup është dhe do të mbetet Ora që mbetet mbas dhe ne që e kemi këtë orë mund ta humbin trenin. Pak përjashtim bënë Agim Çeku, por edhe ai është në lojë. Dua ta them një gjë të thjeshtë: sa mund të jetë rezultative puna e tyre jashtë lëkurës së tyre. Ata nuk po punojnë në vendet e tyre, si president, kryeparlamentar, liderë partiakë, opozitarë, pra detyrat që realisht u takojnë, aq sa punojnë në një institucion paralel.

Lajmi Shqip: A duhet të mbahen zgjedhje të reja në këtë kohë në Kosovë?