Antologjia e parë e Kosovës poetike në gjuhën rumune

-- nga Baki Ymeri (Bukuresht)

Pesë poetë shqiptarë hyjnë në xeheroret e arta të gjuhës rumune për të nxjerrë në dritë disa dëshmi të pasurisë së shqiptarëve, për të cilët Nikolla Jorga thoshte se janë kushërinj gjakut të rumunëve.

Aktualisht, Luan&Renata Topçiu, Adriana Tabaku dhe Kopi Kyçyku me çunin e tij janë përkthyesit më të njohur të prozës shqipe në gjuhën rumune. Sa i përket rikëndimit të poezisë shqipe në gjuhën e Emineskut, vlen ta potencojmë vetëlavdërimin ballkanik se autori i këtij shkrimi gëzon admirimin më të madh nga ana e palës shqiptare, nga ana e palës rumune, madje dhe nga vetë Kopi Kyçyku, të cilin dje e goditëm me një breshërimë të ekzagjeruar goditjesh pse i goditi vlerat shqiptare në një libër, kurse sot e lavdërojmë për entuziazmin dhe kontributin që është duke dhënë për afirmimin e vlerave letrare shqiptare në Rumani dhe të botës shpirtërore rumune në Shqipëri. Themi "të ekzagjeruar" duke qenë të inspiruar nga fjalori i përbashkët me shprehje banale që prekin dinjitetin e njeriut, duke ia shtrirë dorën e pajtimit me falje fajesh të ndërsjella konform porosive biblike të lutjes më të shenjtë në botë (Ati Ynë).

Sipas linguistit rumun me prejardhe hebreje, Ion Aurel Candrea, "Nëse sot kemi një gjuhë shqipe dhe një rumune, kjo i detyrohet një ngjarjejeje të thjeshtë: kanë ardhur sllavët dhe e kanë ndërprerë këtë masë të madhe rumuno ballkanike, duke i ndarë njëherit këta dy popuj që jetonin me shekuj së bashku"("Gjuha shqipe dhe raportet e saj me gjuhën rumune", kurs universitar i mbajtur në Fakultetin e Filologjië dhe Filozofisë, Bukuresht 1930-1931, fq. 69-70). Ja pra, një nga argumentet panumërta të lidhjeve gjenetike ndërmjet dy popujve tanë! Mu kjo, dhe fakte tjera të farefisnisë, ndikon që një numër i konsideruar autorësh rumunë e shqiptarë, ta admirojnë dëshirën për t'u përkthyer në gjuhën e njëri/tjetrit.

Në këtë kontekst përkthimesh dhe afirmimesh të ndërsjella, vlen të përmendim një eveniment të gëzuar që e ka parë dritën e botimit në Bukuresht para dy vitesh: Insula nemuririi (Ishulli i pavdekësisë), antologjia e parë me poezi shqipe nga Kosova, i vlerësuar me një serë kronikash e recensionesh të favorshme. Libri doli në dritë nën përkujdesjen e Editurës së Muzeut të Letërsisë Rumune (Editura Muzeul Literaturii Romana), duke patur për ideator poetin kosovar Sali Bashota, për autor të seleksionimt dhe përkthimit të lëndës autorin e këtij shkrimi (B.Y.).

Librit me nga 20 vjersha të zgjedhura nga krijimtaria e Ali Podrimjes, Sabri Hamitit, Ibrahim Berishës, Sali Bashotës dhe Basri Çapriqit ia shton vlerën parathënia brilante e poetit dhe eseistit rumun Marius Chelaru (Qelaru) "Nën vetullat e historisë apo Bukuroshja e lënë peng për dy dhëndurë", një medalion i redaktorit Marin Codreanu (Kodreanu), një pasthënie e shkurtë e jona si dhe teksti përkatës në ballinën e fundit: