HYRJE | HISTORI | LETĖRSI | FOTOGRAFI | LAJME | INFO | RRETH NESH |     FJALA e LIRĖ


Kontakto: [ ] ose [ Kontakti ]

 
  [ Prapa ]


Ēanta e panjohur!

-- nga Pierre-Pandeli Simsia, Nju Jork

Pierre-Pandeli Simsia Ai hyri nė metro' mes njerėzve tė shumtė qė lėviznin nė drejtime tė ndryshme. Shpejtoi hapat, duke zbritur shkallėt qė tė ēonin nė katin e tretė tė nėndheshėm.
Ajri i ngrohtė dhe i lagėsht i asaj mbrėmje korriku pėrzierė me erėn e nėndheshme dhe ajrin e tymosur, qė nė thellėsi tė metrosė dukej si njė perde e hollė mjegulle e hirtė, krijonin njė zagushi tė madhe qė nderej e rrėndė nė tė gjithė hapėsirėn e metrosė.
Njerėzit qė prisnin nė stacion me fytyra tė djersitura, po u dukej se treni po vonohej mė shumė se netėt e tjera. Edhe pse ora akoma nuk tregonte 12:15, kohė kjo, kur mbėrinte treni zakonisht nė atė stacion, atmosfera e lagėsht e kishte bėrė tė padurueshme qendrimin nė atė stacion tė nėndheshėm tė metrosė nė atė orė pas mesit tė natės.
Shpesh herė, njerėzit, si pėr tė thyer durimin e pritjes, afroheshin dhe zgjasnin kokat nė thellėsinė e tunelit metro pėr tė parė ardhjen e trenit. Poshtė, nė shina, dy minj tė mėdhenj ecnin herė tė qetė e herė duke vrapuar, pėr tė kėrkuar ushqimin e tyre, ndonjė hedhurinė nga pasagjerėt pritės.
"Po vonohet shumė treni sonte" - foli ai me vete dhe fshiu djersėn nė fytyrė me njė letėr pecetė. Zhurma e madhe e disa trenave ia prishi mendimet. Dy trena nė anėn tjetėr tė platesė po ecnin me shpejtėsi nė anėn e kundėrt nga do vinte treni qė ai priste.
U afrua edhe Ai; zgjati kokėn nė drejtimin nga duhet tė vinte treni.
E hodhi pėrsėri shikimin poshtė ku shtriheshin shinat e trenit. Mes shinave rridhte uji i qetė, duke u penguar nė njė grumbull plehrash tė grumbulluar nga punėtorėt e pastrimit tė metrosė, pėr tė vazhduar pėrsėri rrjedhėn e tij drejt njė grope mes shinave.
- "Ēudi"! - mendoi. - "Ky stacion treni ndodhet tre kate nėn tokė. Ku shkarkohen kėto ujra?!"
Nga larg u dėgjua zhurma e trenit dhe pas pak vagoni i parė mbėrriti pėrpara tij. Ēdo mbrėmje ai priste trenin nė stacion nė tė njėjtin vend.
Dyert e vagonave u hapėn dhe njerėzit, si pėr t'i shpėtuar ajrit tė ngrohtė me lagėshtirė, hynė shpejt nė vagonėt me ajėr tė kondicionuar, pa pritur ata pasagjerė brenda vagonit qė donin tė dilnin jashtė tij.
Ajri i freskėt dhe i qendrueshėm brenda nė vagon ishte qetėsues; tė dukej se merrje frymė lirisht dhe lodhja tė largohej. Shpesh herė, ashtu si edhe nė atė mbrėmje, ishin njerėz tė moshave tė ndryshme tė sapokthyer nga puna. Tė ulur nė ndenjėse, pjesa mė e madhe e tyre kishin mbėshtetur kokėn mbi kraharor me sytė mbyllur. Ndonjėri edhe dremiste. Disa pasagjerė tė tjerė mbanin pėrpara duarve njė libėr tė hapur. Shumica e pasgjerėve kishin vėnė kufjet nė vesh dhe dėgjonin muzikėn e tyre tė pėlqyer. Njė djalė i ri nė moshė i zhytyr thellė nė botėn e tij muzikore, e shoqėronte vijėn melodike tė kėngės me lėvizje tė duarve dhe tė kokės.
Njė gruaje, rreth tė dyzetave qė dukej se po lexonte librin e hapur tė mbėshtetur sipėr gjunjėve me sytė ulur, i ra libri pėrtokė. Ajo nuk e ndjeu, vazhdonte tė "lexonte", vetėm kur njė burrė i ulur nė ndenjėsen pėrballė saj, zgjati trupin duke u pėrkulur, e mori dhe me librin e goditi lehtė nė dorėn e saj tė djathtė. Ajo u pėrmend dhe atėhere e kuptoi se e kishte zėnė gjumi.
Si ēdo natė kur kthehej nga puna, Ai ndjehej i lodhur me njė kapitje tė bezdisshme. Donte tė zinte njė ndenjėse dhe tė ulej. Nė vagonin me ajėr tė freskėt, do t'i mjaftonin 45 minuta udhėtimi me tren derisa tė mbėrrinte nė stacionin e tij, tė rrinte ulur me sytė mbyllur.
Po kėrkonte me sy, kur nė fund tė vagonit, i zuri syri njė ndenjėse dyvendėshe. Shpejtoi mes njerėzve qė rrinin mė kėmbė. Kur u afrua, pa se nė njėrėn ndenjėse ishte njė ēantė letre ngjyrė bezhė me luledisangjyrėshe. Madhėsia e ēantės nuk ishte shumė e madhe. U ul nė ndenjėsen bosh, duke vėshtruar me bisht tė syrit ēantėn. Kėrshėria po e shtynte tė dinte se ē'kishte brenda ajo ēantė, megjithėse tregohej mosinteresues pėr tė. "Patjetėr qė dikush do ta ketė harruar" - mendoi.
Treni ndaloi nė stacionin tjetėr. I njėjti ritual; disa pasagjerė dolėn nga vagoni dhe disa tė tjerė hynė brenda, duke shprehur kėnaqėsinė qė ndjenė me kontaktin e ajrit tė freskėt nė vagon, tė shoqėruar me njė pasthirmė, "ooohhh" Nuk e dėshironte nė ato ēaste qė ndonjė pasagjer tė vinte e tė ulej nė ndenjėsen tjetėr ku ishte ēanta.
Nė hapėsirėn midis dy dorezave tė ēantės, nė fundin e saj, ai pa njė kuti tė vogėl tė mbėshtjellė me letėr tė kuqe tė ndritėshme. "Paska blerė dhuratė..." - mendoi. "Mos ndoshta..." - dhe mendja i shkoi menjėherė... Vazhdonte t'i mbetej nė mendje ai peng qė shpesh herė i trokiste nė ndėrgjegjen e tij, qė mė tepėr i dukej si njė brengė, qė ia trazonte shpirtin, mosplotėsimin e njė dėshire-kėrkesė gruas sė tij. Megjithėse kishte qenė vetė bashkėshortja e tij ajo, qė e kishte qetėsuar, madje edhe bindur, duke menduar edhe vėshtirėsitė e tyre ekonomike familiare.
Edhe pse ai vetė ishte shprehur i njė mendje me gruan e tij, pėrsėri dėshira e gruas sė tij pėr tė mbajtur edhe ajo nė gishtin e saj njė unazė me gurė diamanti, ato unaza, qė djemtė e dashuruar ua dhurojnė vajzave, tė dashurave tė tyre pėr t'i shprehur dashurinė e tyre tė sinqertė dhe vendosmėrinė e lidhjes sė pėrjetshme midis tyre, e godiste herė si njė ēekiē i rėndė dhe herė si njė limė e bezdisshme ndėrgjegjen e tij.
Shteti nga ata kishin ardhur, nuk e kishte kėtė traditė, por si emigrantė tė ardhur nė shtetin e madh, duke gėzuar edhe statusin e qytetarit tė atij shteti, si disa bashkatdhetarė tė tjerė tė tyre dėshironin edhe ata t'i pėrshtateshin asaj jete tė re me traditat e atij shteti.
Nė dyqanet e ndryshme kur kishin shkuar kishin mėsuar pėr ēmimin mė tė ulėt tė unazės me gur diamanti, qė ishte pothuajse me pagėn mujore tė tij, kryefamiliar nė njė familje me pesė veta. Nė familjen e tij ishin tė kėnaqur me rrogėn e kryefamiliarit, si njė rrogė mesatare, mirėpo, kur kishin mėsuar ēmimin mė tė ulėt tė unazės kishte qenė bashkėshortja e tij vetė ajo, qė ishte tėrhequr njėherė e pėrgjithmonė nga dėshira e saj pėr tė mbajtur edhe ajo njė unazė tė tillė nė gisht.
Ndėrsa atij vetė, nuk ishte e kollajtė t'i hiqej nga mendja dora e gruas, qė i ishte dukur shumė mė e bukur me atė unazė. Treni bėri edhe disa ndalesa tė tjera nė stacione dhe askush nuk po kujtohej tė vinte e tė merrte atė ēantė. I erdhi njė mendim; nė stacionin ardhės ta merrte ēantėn e tė dilte jashtė vagonit tė trenit, pėr tė vazhduar pastaj udhėtimin me trenin tjetėr, qė sipas orarit tė pėrnatshėm, trenat pasmesante lėviznin ēdo 20 minuta, kohė lėvizje e ngadaltė kjo nė krahasim me kohėn e lėvizjes sė trenave gjatė orėve tė ditės.
Vėshtroi me ngadalė pėrreth. Pėrballė, midis tabelave tė ndryshme, lexoi edhe tabelėn e shkruar, qė disa herė e kishte lexuar nė udhėtimin e tij tė pėrnatshėm: "Pasagjerė, nėse shikoni nė tren pako ose diēka tjetėr tė dyshimtė, menjėherė lajmėroni autoritetet e hekurudhave dhe policinė". Njė tabelė tjetėr shkruante shifrat e vitit tė kaluar tė numrit tė madh tė qytetarėve tė atij qyteti tė madh qė kishin parė diēka dhe kishin njoftuar.
"E ēfarė mund tė ketė tė rrezikshme nė kėtė kuti tė vogėl brenda kėsaj ēante...? Keq mė vjen pėr atė qė e ka blerė kėtė dhuratė dhe... fatkeqėsisht e paska harruar kėtu, por... fati kėshtu tė vjen nganjėherė" - mendoi.
Nė kėto mendime, treni ndaloi nė stacionin e radhės. Nuk u mendua gjatė, morri ēantėn dhe doli jashtė derės sė vagonit. Njėherė mendoi tė ngjiste shkallėt e metrosė e tė dilte jashtė, por shpejt ndėroi mendje. "do presė trenin tjetėr" Pas pak platia e ngushtė e metrosė u boshatis nga pasagjerėt, ndėrsa ai vazhdonte lėvizjen e tij tė ngadaltė. Donte ta hapte e tė shihte se ē'kishte brenda ajo kuti e vogėl. Pastaj mendoi "do jetė mė bukur ta hap nė shtėpi, si njė e papritur e kėndėshme pėr gruan dhe fėmijėt".
Dy burra rreth tė 50-tave po rrinin nė krye tė platisė, pikėrisht nė atė vend nga doli edhe ai nga vagoni i trenit. Nuk e kuptoi nėse ata dy burra kishin qenė aty mė parė, apo ishin edhe ata pasagjerė tė porsaardhur, sepse edhe disa njerėz tė tjerė po hynin nė plate'.
U dėgjua zhurma e shurdhėt dhe e largėt e njė treni. Tabela elektronike tregoi numrin e trenit qė po vinte. Ishte treni qė ai priste. Zgjati kokėn nė tunelin e metrosė dhe nga larg, nė thellėsi tė tij pa dritat e trenit.
Ndėrmjet atyre njerėve nė plate', ai pa dy burrat tė ishin pranė tij. Zhurma e trenit qė po afrohej sa vinte e bėhej mė e fortė. Dy burrat qendruan pėrballė tij. Ai bėri tė largohej. - Mė falni - i tha njėri nga ata. Ai bėri sikur nuk kuptoi, ktheu trupin dhe u largua pak nga ana e majtė.
- Shoku qytetar! - i foli tjetri dhe iu afrua shumė pranė.
- Ē'kėrkoni nga unė? Nuk ju njoh! - dhe ndjeu rrahje tė forta nė zemėr. Nga shokėt dhe miqtė e tij kishte dėgjuar t'i thoshin raste tė ndryshme tė rrezikshme tė ndodhura nėpėr stacionet e metrove, sidomos pas mesanate, prandaj edhe e kishin kėshilluar tė ishte i vėmendshėm dhe i kujdesshėm gjatė kthimit me tren. Kėtė kėshillė ai e kishte marrė si njė ndihmė pėr jetėn e tij tė pėrditėshme nga ata shokė dhe miq tė mirė tė cilėt i vlerėsonte, megjithėse asnjėherė s'e kishte menduar se mund t'i ndodhte diēka e keqe. Edhe pse mesanatė, stacionet e metrosė ishin me njerėz, si tė ishte mesi i ditės. Ata ishin pothuajse njerėz tė pėrnatshėm, fytyra tė njohura.
"Ē'po ndodh?! Mos ndoshta... edhe unė po bie viktimė e kėtyre grabitėsve tani?" - mendoi.
- Mund ta shohim pak ēantėn? - i tha tjetri.
- Pse duhet ta shihni? Ēanta ėshtė personale...
Zhurma e trenit u ndje shumė pranė; treni ndaloi nė stacion. Ai bėri tė ecė nė drejtim tė derės sė trenit. Mes njerėzve qė po dilnin nga vagoni i trenit, tjetri i doli pėrpara, zbėrtheu kopsėn e xhaketės, duke e mėnjanuar pak atė. Ai dalloi distinktivin, shenjėn policore, varrur nė gjoksin e tij. "Qenkan policė civilė" - mendoi. Gjunjėt filluan t'i dridhen si purtekė e bashkė me to i gjithė trupi. Vetėm mendimi qė ata ishin policė, bėri qė atij menjėherė t'i ndryshonte pamja dhe ngjyra e fytyrės. Nga dridhja e duarve po lėvizte lehtė edhe ēanta qė mbante nė dorė.
- Mund ta shohim kartėn tuaj tė indentifikimit, ju lutem? - i foli njėri nga ata.
Ai futi dorėn qė po i dridhej nė xhepin e pantallonave, nxorri njė portofol tė vogėl tė zi, e hapi dhe ua tregoi. Ata e panė, i hodhėn edhe njė shikim atij dhe fotografisė; u bindėn qė ishte qytetar i atij shteti tė madh.
- Mund ta shohim pak ēantėn ju lutem?
Ai nuk foli, i pa nė sy, si pėr t'i thėnė: "Ēanta ėshtė personale".
Tjetri e zhbiroi me sy. Pėr ta bindur, pa folur preku distinktivin me dorėn e majtė si pėr t'i thėnė: "Policia ka tė drejtė tė kontrollojė cilindo dhe ēdo gjė tė dyshimtė".
Pėrsėri nuk foli; nė vetvete u dorėzua. Njė shkėndijė frike i shkrepi nė mendje; u zgjati ēantėn. Pastaj, pa e kuptuar as ai vetė tha: - Nuk jam vjedhės! Pse dyshoni tek unė?
Ata nuk folėn. Njėri nga ata futi dorėn nė xhep dhe nxorri njė palė doreza tė tejdukshme plastike. Futi duart brenda nė to dhe kapi ēantėn. Nga xhepi i pasėm i pantallonave nxorri njė palė gėrshėrė tė vogla. E nxorri kutinė e vogėl nga ēanta dhe me majėn e gėrshėrės preu me kujdes njėrin cep tė saj.
Ai ndiqte veprimet e policit civil; ishte edhe kurioz tė dinte ēfarė mbante brenda ajo kuti. Polici nxorri me kujdes kutinė pa ia prishur formėn letrės mbėshtjellėse. Shikimet e atyre tė treve ishin pėrqendruar tek misteri i asaj kutie tė vogėl. Me kujdes e hapi kapakun e saj. Ata panė gjashtė copė letra tė bardha, qė dukeshin si tė palosura disa herė nė formė drejtkėndėshi.
"Ē'farė janė ato"? - tha me vete, i zhgėnjyer se ēfarė mendonte tė kishte ajo kuti. Nuk po kuptonte ē'ishin ato copa tė vogla letre tė palosura.
- Ku i ke blerė kėto? - pyeti ai qė mbante kutinė nė dorė.
- Ē'farė janė? - pyeti ai me zė tė mekur.
Polici civil e vėshtroi me ca sy qė i vetėtinė dhe me njė buzėqeshje misterioze, qė atij iu duk e ēuditshme. - Tė pyeta, ku i ke blerė, ose ku kėrkon t'i shesėsh? - foli polici me ton thumbues.
Ai nuk foli. Fytyra i ndėroi shprehje, i morri ngjyrėn e njė tė vdekuri me njė shprehje tė shuar. Sytė i morrėn njė shprehje tė zbrazėt, si tė tejdukshėm. Njė hije e rėndė frike pėrzier me njė ankth e pėrshkoi gjithė trupin e tij. Fjalėt nuk po i dilnin t'i pėrgjigjej; i kishin mbetur si kockė nė grykė, qė atij iu duk se po i bllokohej frymėmarrja.
Polici morri njėrėn nga ato letrat e palosura dhe e hapi me kujdes. Nuk u zhgėnjye kur i pa. Sinjalizimi i ardhur nėpėrmjet njė telefonate anonim, brenda njė ēante, duke pėrshkruar formėn, ngjyrėn dhe madhėsinė e saj, nė vagonin e parė tė trenit, ndodhet lėndė narkotike, ishte e vėrtetė.
- Duhet tė vini me ne tani - foli polici tjetėr, fytyra e tė cilit kishte njė pamje tė akullt dhe djallėzore.
Edhe pse i hutuar dhe i frikėsuar, duke ndjerė shikimin hetues tė policit, Ai gjeti forca tė menjėhershme tė flasė me zė tė vendosur, pėr t'i bindur ata nė pafajėsinė e tij. E mohoi atė ēantė si tė tijėn, madje u tregoi edhe tė vėrtetėn e gjetjes sė asaj ēante.
Dy policėt, si tė mos kishin dėgjuar se ē'farė fliste ai, njėri futi kutinė e vogėl nė ēantė, ndėrsa tjetri nxorri nga xhepi dy "unaza" metalike, tė lidhura me njėra tjetrėn me njė zinxhir metalik. Ato dy "unaza" shėrbyen pėr t'i mbajtur tė lidhura dhe tė shtrėnguara duart e tij prapa.
Ata tė tre po u ngjiteshin shkallėve tė metrosė. I vėnė nė mes nga dy policėt qė po e mbanin pėr krahu, zėri i tij dilte i mekur, si nga fundi i njė shpelle, duke u folur policėve pėr t'i bindur nė pafajėsinė e tij. Fjalėt e vakėta dhe tė mekura i rėkėlleheshin njėra pas tjetrės.
Ata nuk flisnin, vetėm vazhdonin ngjitjen e shkallėve.
E kuptoi veten e tij tė pashpresė, njė viktimė e pafajshme nga ajo rastėsi fatkeqe, qė mund tė dėnohej si pėrdorues dhe shpėrndarės i lėndėve narkotike i kapur nė flagrancė.
Si nėpėr mjegull, pėrpara syve i doli tabela e shkruar nė vagonin e trenit "Pasagjerė, nėse shikoni nė tren pako ose diēka tjetėr tė dyshimtė, menjėherė lajmėroni autoritetet e hekurudhave dhe policinė". Tė mjegullta i vraponin mendimet dhe pyetjet e shumta enigmatike, qė ai nuk mundej dot t'i pėrgjigjej; "Pėrse duhej tė ishte ajo ēantė nė ndenjėsen e trenit?! Kush e la dhe pse e la?! Mos vallė personi i vėrtetė i ēantės e nuhati ardhjen e policėve nė tren, mė se e zakonshme kjo, prania e policėve kudo dhe, i frikėsuar e braktisi?! Mos vallė i njėjti person anonim qė kishte ēantėn njoftoi policinė?! Po edhe nėse e ka bėrė, pse e bėri?! Apo ndonjė pasagjer i zakonshėm ndoqi tė gjitha veprime e mija, dyshoi tek unė dhe lajmėroi policinė?!" Kėto mendime dhe pyetje i stiseshin nė mendje, ndėrsa ngjiste shkallėt e metrosė nėn shoqėrinė e dy policėve civilė.
Ishte i bindur qė atė natė do ta gdhinte nė zyrat e policisė. Por sa netė tė tjera do qendronte atje?
Ē'farė prove tjetėr duhet tė kishte pėr tė vėrtetuar nė pafajėsinė e tij?
Vetėm njė fije tė hollė shprese kishte, pėr t'ua bėrė tė besueshme organeve policore pafajėsinė e tij qė nuk ishte pėrdorues dhe shpėrndarės i lėndėve narkotike vdekjeprurėse. Ai shpresonte nė mungesėn e shenjave tė gishtave nė kutinė, qė pėr fatin e tij, nuk e kishte prekur dhe, se nė pėrbėrjen e grupit tė gjakut tė tij nuk kishte asnjė pėrqindje tė lėndėve narkotike.
Shkurt 2008

Shkoder.net... - Fjala e Lirė | Tė drejtat e rezervuara